در مجوزهای حقوقی متاسفانه به دلیل موارد تحریمی نمی‌‌‌توان تکنولوژی قطعات و تجهیزات را به ایران آورد. صنایع نیز ناگزیر هستند موارد تحریمی را کپی‌برداری کنند، زیرا امکان دسترسی به پتنت کالای اصلی را ندارند. از سوی دیگر صنایع نتوانستند به بهینه‌‌‌شدن این پتنت‌‌‌ها دست یافته و محصولی بهینه و به‌روز را تولید کنند. دلیل این موضوع مسائل تحریمی است که به‌واسطه آن صنایع نه توان استفاده از پتنت‌‌‌های خارجی و نه توان ثبت پتنت‌‌‌های خود به صورت بین‌المللی را در دارند.

ایزدپناه در خصوص تاثیر داشتن پتنت‌‌‌های بین‌المللی در صنعت ایران گفت: به‌دست آوردن پتنت‌‌‌ها دو نکته را در خود دارد. اگر بخواهیم تکنولوژی جدیدی را استفاده کنیم، تمامی موارد این تکنولوژی در پتنت نیستند و باید بدانیم پتنت یک طراحی اولیه است. وقتی به جزئیات این پتنت نیاز است، باید هزینه جداگانه‌‌‌ای برای آن پرداخت کرد تا هزینه‌‌‌ای برای به‌دست آوردن تکنولوژی صرف شود. از سوی دیگر برای اینکه تکنولوژی ساخت داخل را به‌عنوان پتنتی در عرصه بین‌المللی ثبت کنیم، هزینه سرمایه‌گذاری و پیشبرد آن تکنولوژی کاهش پیدا می‌کند. به عبارتی خیلی از شرکت‎‌‌‌های ایرانی به دلیل اینکه نمی‌‌‌توانند یک تکنولوژی را به پتنت تبدیل کنند، ابتدا سعی بر واردات تکنولوژی دارند، در ادامه هزینه‌‌‌های تحقیق و توسعه خود را کاهش می‌دهند و به‌اجبار نیاز به جذب سرمایه‌گذاری برای ادامه فعالیت تحقیقی خود دارند. به این ترتیب هم هزینه تولید محصول رشد پیدا خواهد کرد و هم تمایل صنایع به گسترش تحقیق و توسعه برای تولید محصولات جدید کاهش خواهد یافت. این دو موضوع لزوما بر کیفیت تاثیر مستقیمی ندارند، اما به‌واسطه رشد هزینه تمام‌شده، کیفیت نیز تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد. کیفیت در چارچوب‌‌‌هایی استاندارد تعریف شده است و در این چارچوب‌‌‌ها، باید جزئیات دقیقی از کیفیت ارائه کرد. پتنت بیشترین تاثیر مستقیم خود را بر هزینه تولید می‌‌‌گذارد و نه کیفیت تولید، اما به همین واسطه، تاثیری غیرمستقیم بر کیفیت تولید خواهد گذاشت.

وی درباره نقش پتنت‌‌‌ در قیمت تولید اضافه کرد: پتنت باعث تولید کالا با قیمتی مناسب‌تر می‌شود و بدون شک با کاهش قیمت نهایی محصولات و هزینه تمام‌شده آنها، محصولی رقابتی‌‌‌تر ساخته می‌شود و به این ترتیب، مشتری بیشتری در عرصه‌‌‌های داخلی و خارجی برای محصولات صنایع پیدا خواهد شد. مثلا در صنایع لاستیک اگر با پتنت‌‌‌های بین‌المللی تولیدات را انجام دهیم یا اینکه با تحقیق و توسعه، تکنولوژی را به رشد برسانیم، هزینه تمام‌شده بین ۲۰ تا ۳۰‌درصد کاهش خواهد یافت. به این ترتیب حاشیه سودی که صنایع به دست خواهند آورد با رشد مواجه خواهد شد و ارزش افزوده بیشتری به تولیدات داخلی تعلق خواهد گرفت.

ایزدپناه همچنین گفت: سرتیفیکیت و استاندارد از پتنت مستقل هستند. به‌فرض در فولادسازی ده‌‌‌ها پتنت برای تولید فولاد وجود دارد. چه از این پتنت‌‌‌ها استفاده شود و چه استفاده نشود، محصول نهایی باید برای تست استاندارد، تاییداتی را به دست بیاورد. به این ترتیب مکانیزم‌‌‌های استاندارد با پتنت که به عنوان تکنولوژی تولید شناخته می‌شود، متفاوت است. پتنت برای کاهش هزینه تولید و به نوعی رشد کیفیت محصول استفاده می‌شود، حال اما استاندارد مزیت کنترل و رشد کیفیت را دارد. می‌توان کالاها را بدون پتنت خاصی تولید کرد و کیفیت موردنیاز برای استاندارد را نیز داشت، اما هزینه تولید در این وضعیت با رشد مواجه خواهد شد. این موضوع محدودیتی در راستای تولید ایجاد نخواهد کرد.  وی افزود: در وضعیت استانداردی، ایران استانداردهایی در داخل دارد که سعی می‌کند از استانداردهای خارجی کپی کند، اما در استانداردها گاهی اوقات ساده‌انگاری و ساده‌سازی شده است. برای مثال سطح استانداردی را که در دهه‌‌‌های گذشته مورد تایید جوامع جهانی بوده است به عنوان استاندارد روز خود استفاده می‌کنیم؛ یعنی به نوعی به دلیل هزینه‌‌‌های تولید و وضعیت کیفی تولید، این استانداردها را ساده‌سازی می‌کنیم تا قیمت محصول تولیدی در بازار داخلی قابل رقابت باشد. نمونه مشخص این موضوع را می‌‌‌توان در کالایی همچون اگزوز خودروهای ایرانی دید. عضو کمیسیون صنایع اتاق ایران در ادامه گفت: در اگزوز از استانداردهایی استفاده می‌شود که مربوط به ۲۰سال پیش است. دلیل این موضوع جایی است که استانداردهای جدید قیمت تمام‌شده را برای صنایع بالا می‌‌‌برد و قیمت نهایی صرفه اقتصادی ندارد. به این ترتیب محصولات داخلی دیگر توان رقابت در بازار را نخواهند داشت. برای همین ترجیح داده می‌شود که استانداردهای قدیمی را در کشور به کار بگیریم. این قیمت‌ها به دلیل عدم‌استفاده از پتنت‌‌‌های لازم در کشور بالا می‌‌‌روند و ما نه‌تنها نمی‌‌‌توانیم قیمت را پایین بیاوریم، بلکه با رشد قیمتی محصولات تولیدی نیز مواجه هستیم.

ایزدپناه درباره راهکار حل مشکلات سد راه دریافت پتنت‌‌‌ها بیان کرد: راهکار این موضوع برطرف شدن تحریم‌هاست. وقتی کشوری تحت فشار تحریمی است به دلیل اینکه نمی‌‌‌توانیم از ساختار پتنت خارجی استفاده کنیم، قیمت تمام‌شده کالا بالاتر می‌رود و هزینه تحریم را با رشد قیمت و کمتر شدن قدرت خرید خانوارها پرداخت می‌‌‌کنیم. تحمل کیفیت پایین، نتیجه تحریم‌‌‌هایی است که بر کشور وارد می‌شود. مهم‌ترین نکته در کیفیت، قدرت خرید است. زمانی که قدرت خرید جامعه با نزول مواجه می‌شود، هیچ راهی جز کاهش کمیت و کیفیت محصولات وجود ندارد.  وی در نهایت گفت: حال اما در کشور پتنت و لایسنس رسمی وجود دارد و برخی از آنها را تحت شرایطی خاص به دست می‌‌‌آوریم، با این حال دسترسی لازم به تمامی پتنت‌‌‌ها و لایسنس‌‌‌ها نداریم. برای مثال ساختار تحریمی در بخشی همچون صنایع دارویی، هنوز اجازه استفاده از پتنت‌‌‌ها و لایسنس‌‌‌های بین‌المللی را می‌دهد. این تحریم‌‌‌های ایالات‌متحده آمریکا علیه ایران هستند که مشخص می‌کنند چه مواردی را می‌‌‌توان و چه مواردی را نمی‌‌‌توان استفاده کرد.

 

اخبار مرتبط