فرصت طلایی حضور در بازار اوراسیا از دست نرود
بازار اوراسیا چه ظرفیت‌‌‌هایی دارد؟
پس از ارائه این توضیحات، مشاور امور بین‌الملل سازمان توسعه تجارت و مذاکره‌‌‌کننده توافق ایران و اوراسیا، به تشریح پتانسیل‌‌‌های این توافق‌نامه و روند دستیابی به تجارت آزاد با این اتحادیه پرداخت. به گزارش اتاق تهران، میرهادی سیدی با اشاره به اینکه نزدیک به چهار سال است با اتحادیه اقتصادی اوراسیا مذاکره می‌کند، افزود: این اتحادیه متشکل از پنج‌کشور در سال ۲۰۱۵ شکل نهایی به خود گرفت و یک‌سال بعد از آن یعنی در زمان وزارت نعمت‌‌‌زاده، مذاکره برای الحاق ایران به این اتحادیه آغاز شد. حدود دوسال و نیم بعد از آغاز مذاکرات، موافقت‌‌‌نامه ترجیحی با این اتحادیه منعقد شد که به موجب آن ۴۰۰قلم کالا از هر دو طرف برای اعمال تعرفه ترجیحی مورد پذیرش قرار گرفت. او با بیان اینکه این موافقت‌‌‌نامه از سال ۱۳۹۸ اجرایی شده است، ادامه داد: در مرحله بعد تلاش کردیم سطح این موافقت‌‌‌نامه را از تجارت ترجیحی به تجارت آزاد ارتقا دهیم که به موجب آن، حدود ۸۰درصد از کدهای تعرفه به‌تدریج صفر خواهد شد. مذاکرات این بخش نیز حدود یک‌سال و نیم به طول انجامید و در هفته آینده، آخرین دور مذاکرات برگزار می‌شود و پس از آن، متن موافقت‌‌‌نامه برای امضای مقامات آماده خواهد شد. سیدی گفت که در سال نخست اجرای توافق‌نامه ترجیحی اوراسیا، صادرات اقلامی که در این آن گنجانده شده بود، ۸۲درصد رشد کرد. البته در سال‌های بعد این رشد کاهش یافت؛ اما به کمتر از ۴۰درصد نرسید. در عین حال، صادرات به کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا پیش از اجرای توافق‌نامه ۵/ ۲میلیارد دلار بود که اکنون به ۵میلیارد دلار افزایش یافته است و این نوید می‌دهد که با بازار بزرگی مواجهیم که تجارت با آن به کاهش موانع تجاری حساس است. مشاور امور بین‌الملل سازمان توسعه تجارت، حضور در این بازار را به مسابقه دوی امدادی تشبیه کرد و گفت: دنیا در طول سه‌دهه گذشته دچار تحولات بسیاری شده و کشور ما به لحاظ سیستماتیک از این تحولات محروم بوده است. یکی از مهم‌ترین تحولات، روی آوردن کشورها به توافق‌‌‌های تجاری است؛ چنان‌که در سال ۱۹۹۵ حدود ۷۰ تا ۸۰توافق‌نامه تجاری در جهان منعقد شده بود و اکنون تعداد این پیمان‌‌‌های تجاری بیش از ۶۰۰مورد است. او در بخش دیگری از سخنانش افزود: اتفاقاتی که در ساحت صنعتی رخ داده، کشورها را بیش از پیش به یکدیگر محتاج کرده است، به طوری که دیگر غیرممکن است کشوری درهایش را ببندد و بتواند تولیداتی در کلاس جهانی ارائه کند. در واقع اگر رابطه کشورها رابطه سهلی نباشد، رقابت سنگین جهانی را باخته‌‌‌اند. یکی از ابزارهای تسهیل تجارت، انعقاد پیمان‌‌‌های تجاری است. این توافق‌نامه‌‌‌ها تعرفه را کاهش داده و مقررات حوزه استانداردها و تشریفات گمرکی را تسهیل می‌کند. سیدی با اشاره به اینکه ترکیه با ۲۲کشور موافقت‌‌‌نامه تجارت آزاد داشته و از منافع این پیمان‌‌‌ها بهره می‌‌‌برد، ادامه داد: اگر ایران نتوانسته به چنین موقعیتی دست پیدا کند، به دلیل روابط پرهزینه است. در عین حال ایران عضو سازمان جهانی تجارت نیست که بتواند از امکانات عضویت در چنین نهادی استفاده کند. در این وضعیت، بسیار حائز اهمیت است که بتوانیم موافقت‌‌‌نامه تجارت آزاد با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا منعقد کنیم که در مجموع حدود ۱۸۰میلیون نفر در آن ساکن هستند. نکته حائز اهمیت این است که این اتحادیه موافقت‌‌‌نامه تجارت ترجیحی با دیگر کشورها نداشته و اگر تعرفه واردات کالاهای ایرانی در این کشورها صفر شود، رقبای ما با تعرفه صفر وارد این کشور نمی‌‌‌شوند. او گفت: این بازار ترکیبی از بازارهای مدرن و سنتی است که اگر صنعتی قادر به ارائه کالایی رقابت‌‌‌پذیر است باید خود را برای حضور در این بازار آماده کند. برای مثال، یکی از شرکت‌های مطرح حوزه لبنیات، حدود ۴میلیارد دلار برای تحقیقات بازار در روسیه هزینه کرد و این تحقیقات حدود ۵/ ۲سال به طول انجامید اما به محض ورود به بازار روسیه توانست، ظرف یک‌سال، سهم بازار یک شرکت آلمانی را هم تصاحب کند. سیدی با بیان اینکه صادرات به تعرفه پایین حساس است، ادامه داد: وزن صادرات سیب به روسیه پیش از اجرای توافق‌نامه ۴۰هزار تن بود که این رقم اکنون به ۲۲۰هزار تن رسیده است. تعرفه صفر در بیش از ۷هزار و ۵۰۰قلم، بستر توسعه تجارت را فراهم می‌کند. او افزود: ترکیه ۲۲موافقت‌‌‌نامه تجارت آزاد منعقد کرده که به این معناست که ۲۲کشور حاضر شده‌‌‌اند تجارت خود را با این کشور تا این حد گسترش دهند. این امکان در حال حاضر برای ایران میسر نیست. مقدور ما این است که با این اتحادیه پرظرفیت که دارای قرابت‌‌‌های فرهنگی و سیاسی با ایران است، ارتباطات خود را گسترش دهیم. البته تفاوت ما با ترکیه این است که برای حمایت از تولید داخل، واردات برخی اقلام را ممنوع کرده‌‌‌ایم اما ترکیه، با ۲۲کشور موافقت‌‌‌نامه تجارت آزاد منعقد کرده است. سیدی به واردات روسیه در حوزه‌‌‌های تجهیزات کشاورزی، تجهیزات ساختمانی و اقلام مصرفی همچون کیف و کفش و سهم ایران از این واردات اشاره کرد و گفت: نباید از این بازارها غافل شویم و ضرورت دارد که فعالان اقتصادی شانس خود را برای حضور در این بازار مورد ارزیابی عالمانه قرار دهند. او درباره دشواری‌‌‌های اقناع دستگاه‌‌‌های دولتی داخلی برای اقتضائات موافقت‌‌‌نامه تجارت ترجیحی و آزاد سخن گفت و به ضعف کشور در حوزه دانش حقوقی در مفاهیم تجاری اشاره کرد. سیدی تاکید کرد: توسعه تجارت با اتحادیه اوراسیا، مانند فشردن یک دکمه نیست که به‌سرعت اتفاق بیفتد، بلکه فعالان بخش خصوصی باید در این زمینه تلاش کنند و ممارست به خرج دهند.سایر حاضران نیز به بیان دیدگاه‌‌‌های خود پرداختند. فریال مستوفی، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران، با بیان اینکه انعقاد تفاهم‌‌‌نامه تجاری میان کشورها امری پسندیده است، ادامه داد: اگر تعداد پیمان‌‌‌های تجاری ایران چشمگیر نیست و موارد موجود نیز به‌خوبی اجرایی نمی‌شود، به این دلیل است که رابطه سهل و آسانی با دیگر کشورها دارد. او ضعف زیرساخت‌‌‌ها در کشور را چالش دیگری در مسیر توسعه تجارت برشمرد و گفت: بخش خصوصی در کشور ما صدایی ندارد. در حالی که دولتمردان باید بپذیرند بخش خصوصی است که می‌‌‌تواند به اقتصاد رونق ببخشد. محمدمهدی فنایی، عضو کمیسیون صنعت اتاق تهران، دلیل عدم‌رشد کشور را ضعف تعامل با دنیا عنوان کرد و گفت: گام نخست رشد هر مجموعه‌‌‌ای، تعامل با خود و حتی تعامل با رقباست.
