دنیای‌اقتصاد: نان یکی از مهم‌ترین اقلامی است که به آن یارانه تخصیص داده می‌شود. نان یکی از کالاهای اصلی در سبد خوراکی مردم ایران است و از این جهت جایگاهی استراتژیک در امنیت غذایی کشور دارد. بررسی بودجه ۱۴۰۳ نسبت به بودجه سال قبل نشان می‌دهد که یارانه نان با رشد قابل‌توجهی مواجه شده است. بر این اساس در بخش دوم لایحه بودجه ۱۴۰۳ آمده است که سازمان هدفمندی یارانه‌‌‌ها موظف به پرداخت ۱۴۳‌هزار میلیارد تومان یارانه نان است. این در حالی است که در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ تنها ۵۶‌هزار میلیارد تومان به صورت مستقیم برای یارانه نان اختصاص یافته بود. با این حال اگرچه اعتبار در نظر گرفته‌شده برای یارانه نان در سال ۱۴۰۲ حدود ۵۶‌هزار میلیارد تومان بوده است، اما دولت سال گذشته حدود ۱۵۹‌هزار میلیارد تومان برای یارانه نان پرداخت کرده است. این رقم نشان می‌دهد تا چه اندازه پیش‌بینی اعتبار در قانون بودجه سال گذشته خطا داشته و منجر به کسری تبصره هدفمندی شده است.

قهوه یکی از نوشیدنی‌‌‌های محبوب در سراسر جهان است که به دلیل گران بودن آن به‌خصوص در ایران، به عنوان کالای لوکس محسوب می‌شود و تقاضای آن بر اساس قدرت خرید مردم خواهد بود. کشور‌‌‌های برزیل، ویتنام، کلمبیا، اندونزی، اتیوپی، هندوراس، هند، اوگاندا و مکزیک بزرگ‌ترین تولیدکنندگان قهوه در جهان هستند که مشکلات کشت، دلیل افزایش و وارد شدن شوک به قیمت جهانی این کالا بود و طبیعتا افزایش قیمت جهانی بر واردات، کسب‌و‌کار‌‌‌های مرتبط (کافه)، میزان تقاضا و مصرف تاثیر خواهد گذاشت.

بیش از ۱۳۰ کارخانه چای‌‌‌سازی مشغول خرید تضمینی برگ سبز و تولید چای هستند. مدیر اجرایی سندیکای چای با اعلام این آمار گفت: با توجه به شرایط جوی و بارش‌‌‌های اخیر، برگ سبز چای از کیفیت بالایی نسبت به سال گذشته برخوردار است. حسنی با بیان اینکه قیمت چای پایان هفته تعیین‌تکلیف می‌شود، افزود: برآوردها حاکی از آن است که قیمت چای بسته به ارقام مختلف ۳۰ تا ۵۰‌درصد افزایش یابد. مدیر اجرایی سندیکای چای ادامه داد: برآوردها حاکی از آن است که تولید چای خشک کمتر از ۲۸‌هزار تن نباشد و بالاتر از ۲۸ هزارتن تابع شرایط جوی است. وی گفت: با توجه به افزایش واردات قهوه، گران‌‌‌شدن چای و کاهش مصرف پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال واردات چای از ۵۰ هزارتن فراتر نرود.

یکی از بخش‌‌هایی که می‌تواند در مشارکت بیشتر مردم در اقتصاد کمک کند، بخش کشاورزی و دام و طیور کشور است. متاسفانه در سال‌های اخیر نظر چترهای حمایتی نه تنها مورد توجه نبوده، بلکه به صورت ناآگاهانه یا آگاهانه مورد غفلت قرار گرفته است. نتیجه این بی‌‌توجهی، رشد منفی آن در چند سال متوالی است. عدم‌اختصاص سم، کود، بذر و ماشین‌‌آلات کشاورزی به این بخش از تولید، کشاورزان را مجبور کرده این اقلام را با قیمت‌های گزاف از واسطه‌‌های سودجو خریداری کنند. در صورتی که در کشورهایی که دارای آزادترین اقتصاد باز مبتنی بر بازار هستند، بخش کشاورزی از حمایت‌‌های یارانه‌‌ای دولت‌‌ها برخوردارند. حال چرا این سیاست حمایتی از بخش کشاورزی و دامی کشور منسوخ شده است؟

دنیای اقتصاد-سعیده نبی‌زاده: فعالان صنعت غذا معتقد هستند شکافی که میان قیمت رسمی ‌‌‌ارز و بازار وجود دارد به چالش جدی در این حوزه تبدیل شده است. چالش‌‌‌هایی که پیش از این نیز وجود داشتند. مروری بر دوره‌‌‌های گذشته نشان می‌‌‌دهد که در زمان ارز ۴۲۰۰تومانی، وضعیت به گونه‌‌‌ای شده بود که اکثرا نهادهای پژوهشی با محاسبه رانت نهفته در تفاوت قیمتی خواهان همگرایی نرخ‌‌‌ها بودند. در حال حاضر قیمت ارز دولتی ۲۸۵۰۰ تومان و قیمت ارز در بازار نزدیک به ۶۰ هزار تومان است و این موضوع باعث شده اولا تخصیص ارز برای دولت مقرون به صرفه نباشد و در نتیجه تولیدکنندگان مدت‌‌‌ها در صف تخصیص ارز قرار می‌‌‌گیرند و ثانیا دولت به بهانه ارز دولتی در قیمت‌‌‌گذاری دخالت می‌‌‌کند درحالی‌که بسیاری از تولیدکنندگان ارز را از بازار آزاد تامین می‌‌‌کنند.

دنیای‌اقتصاد: صنعت غذا یکی از حوزه‌‌‌های مهم و استراتژیک است که ارتباط تنگاتنگی با معیشت مردم دارد، اما این در حالی است که وضع قوانین خلق‌‌‌الساعه و سنگ‌‌‌اندازی‌‌‌های بی‌‌‌شمار در مسیر این صنعت باعث شده تا کشورهای دیگر گوی سبقت را در بازارهای جهانی از کشور ما ربوده و بازارهای هدف ما را نشانه بگیرند. در حال حاضر، در مقایسه با رقبای خارجی می‌توان گفت که ایران جایگاه قابل قبولی در بخش صادرات محصولات کشاورزی و غذایی ندارد و صنعت غذای ایران نسبت به کشورهای رقیب، از وضعیت قابل دفاعی برخوردار نیست.

دنیای‌اقتصاد: کمیسیون تخصصی بنکداران مواد غذایی و دخانیات در راستای انجام وظایف ذاتی خود، طی ماه‌‌‌های گذشته تحقیقات جامعی در سطح بازار در خصوص کالاهای اساسی و مواد غذایی انجام داد که نتایج حاصل از آن نشان می‌دهد، هیچ کمبودی در توزیع و عرضه انواع محصولات خوراکی در بازار وجود ندارد. به گزارش پایگاه اطلاع‌‌‌رسانی اتاق اصناف ایران، عضو کمیسیون تخصصی بنکداران مواد غذایی و دخانیات اتاق اصناف ایران با بیان این مطالب گفت: نتیجه تحقیقات انجام‌شده همچنین نشان می‌دهد که قیمت برخی از اقلام مواد غذایی در بازار افزایش یافته است که دلیل این افزایش قیمت به چند مولفه مهم بازمی‌گردد.

دنیای اقتصاد-سعیده نبی‌زاده: CME GROUP در گزارشی با اشاره به اینکه حجم قراردادهای آتی در بازار جهانی مواد غذایی در بخش کشاورزی در سه ماه اول ۲۰۲۴ حدود ۱۵‌درصد از مدت مشابه سال قبل بالاتر بوده نوشت این به معنای آن است که ریسک‌های کشاورزی در سال‌جاری در مقایسه با سال قبل کاهش یافته و سرمایه‌گذاران به سمت این قراردادها در حرکتند و حتی ماه آوریل دومین آوریل با بالاترین میزان معاملات آتی در ۱۰ سال گذشته بوده است. بر اساس این گزارش، روزانه ۳۳۷‌هزار قرارداد در حوزه محصولات کشاورزی در این بازار بسته شده و برخی کالاها از جمله سویا، دام، گندم و برخی دیگر از محصولات کشاورزی در قراردادهای کوتاه‌مدت روند صعودی قابل‌توجهی از خود نشان داده‌اند که این مساله امیدواری‌ها به وقایعی مانند کاهش اثر جنگ روسیه و اوکراین و کاهش تنش‌ها در این مناطق را نشان می‌دهد. با این حال آن‌طور که فعالان این بازار می‌گویند هر نوع تصمیم‌گیری در حال حاضر ارتباط خطی با وقایعی دارد که در جهان در شرف وقوع است و از آن گذشته سیاست‌های اقتصادی قدرت‌های بزرگ اقتصادی در این موضوع دخالت مستقیم دارد.

دنیای‌اقتصاد: ‎ بلاتکلیفی در تامین ارز و شائبه عدم‌تامین کسری برنج کشور از محل واردات تنظیم بازار برنج را تهدید می‌کند. مسیح کشاورز، دبیر انجمن تولیدکنندگان و تامین‌‌‌کنندگان برنج ایران با بیان این مطلب گفت در حالی که برنج دومین محصول کشاورزی پرمصرف کشور است و همچنان برای تامین ۴۰ تا ۵۰‌درصد نیاز کشور وابسته به واردات هستیم، اما تصمیمات خلق‌‌‌الساعه، بازار این محصول را تحت‌تاثیر قرار داده است.

حال و روز بسیاری از شاخص‌های اقتصادی خوب نیست و این امر بیانگر ضرورت برنامه‌ریزی مشخص اقتصادی برای مهار شاخص‌های آسیب‌زای اقتصادی در سال‌جاری است که در نهایت بار آثار ناشی از نگرانی‌های اقتصادی را از دوش مصرف‌کنندگان و فعالان بخش خصوصی برمی‌دارد.

دنیای اقتصاد-سعیده نبی‌زاده: صنعت غذا با چالش‌‌‌های متعددی روبه‌‌‌رو است که این چالش‌‌‌ها در مقایسه با کشورهای منطقه باعث شده تولیدکنندگان نتوانند شرایط رقابتی مناسبی را تجربه کنند. فعالان این بخش می‌‌‌گویند دولت شرایط مناسبی را برای رشد و توسعه شرکت‌های بخش خصوصی صنعت غذا ایجاد نکرده که باعث می‌شود برندهای ایرانی برای حضور موفق در بازارهای منطقه‌‌‌ای بامشکل مواجه شوند. از سوی دیگر مصرف‌کنندگان ایرانی برندهای خارجی را به برندهای ایرانی اولویت می‌دهند و این در حالی است که کیفیت بسیاری از محصولات ایرانی اگر بالاتر از محصولات خارجی نباشد کمتر هم نیست.

دنیای‌اقتصاد: تولید محصولات گلخانه‌‌ای از دو منظر برای کشور دارای اهمیت است؛ از یکسو این تولیدات غالبا صادرات‌محور است و از سوی دیگر محصولاتی کم آب بر هستند که در شرایطی که کشور با کم ‌آبی مواجه است می‌تواند یکی از امتیازهای مثبت برای کشور محسوب شود. با این وجود گلخانه‌داران کشور نیز در سالی که گذشت مشکلات بسیاری پشت سر گذاشتند و از سوی دیگر شرایط به نحوی است که به گفته کارشناسان بسیاری از این مشکلات حل نشده باقی مانده و در سال جدید نیز همراه این تولید‌‌کنندگان است.

در نشست کمیسیون کشاورزی که در اتاق ایران برگزار شد فعالان این بخش به بررسی چالش‌‌‌های موجود در این حوزه پرداختند. در این نشست همچنین چالش‌‌‌های کشت فراسرزمینی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، رضایی رئیس این کمیسیون با اشاره به تجربه کشت فراسرزمینی در کشورهایی مانند چین، عربستان و امارات از اعلام آمادگی برخی نهادهای دولتی و مسوولان نسبت به حمایت از بخش خصوصی در این رابطه خبر داد و گفت: برخی مشکلات مانند کم‌آبی و قیمت رقابتی و... وجود دارد و باید در انتخاب بهترین گزینه‌‌‌ها برای این منظور دست به کار شد. وی با بیان اینکه لازم است کمیسیون کشاورزی اتاق در کمیسیون کشاورزی مجلس یک کرسی برای مشورت‌دهی به نمایندگان مجلس به صورت تخصصی ایجاد کند، در رابطه با زنجیره ارزش محصولات کشاورزی گفت: در تمام دنیا این موضوع مورد توجه قرار گرفته و در ایران نیز با مسوولان و مدیران نشست‌‌‌هایی برگزار شده و توافقاتی هم بین وزارت جهاد کشاورزی، وزارت کشور و اتاق بازرگانی صورت گرفته و نمونه کارهایی نیز ارائه شده است.

دنیای اقتصاد-سعیده نبی‌زاده: با آنکه هنوز آمارهای رسمی از صادرات مواد غذایی در سال ۱۴۰۲ اعلام نشده اما پیش‌بینی می‌شود میزان صادرات در این صنعت در سال قبل رقمی نزدیک به ۶ میلیارد دلار باشد که این رقم در مقایسه با سال ۱۴۰۱ با رشد ۲۵درصدی روبه‌رو است. البته این رشد به دلیل آنکه میزان صادرات در این صنعت در سال ۱۴۰۱ با افت روبه‌رو شده بود رقم زیادی به نظر می‌رسد اما فعالان صنعت غذا معتقدند این صنعت در مقایسه با رقبا از وضعیت چندان مطلوبی برخوردار نیست. این موضوع زمانی نگران‌کننده‌تر به نظر می‌رسد که بدانیم کشور در ۱۰ ماهه سال قبل رقمی در حدود ۱۴ میلیارد دلار واردات کالاهای اساسی در صنعت غذا را تجربه کرده که نشان می‌دهد هنوز به‌رغم سیاست‌هایی که در حوزه ارزی در پیش گرفته شده، ما همچنان یک واردکننده خالص بزرگ در صنعت غذا محسوب می‌شویم که نگرانی‌های زیادی را به همراه دارد.

دنیای اقتصاد: سرانه مصرف گوشت قرمز کشور از ۸ کیلوگرم به ۶ کیلوگرم کاهش یافته و به‌‌‌همین نسبت سرانه مصرف فرآورده‌‌‌های گوشتی هم به حدود ۳ تا ۳.۲ کیلوگرم کاهش یافته است. جمال حسین‌‌‌زاده، دبیر انجمن صنایع فرآورده‌‌‌های گوشتی ضمن بیان این مطلب تصریح کرد: وقتی می‌‌‌خواهیم قیمت‌‌‌گذاری کنیم، مبنای قیمت‌‌‌گذاری همان قیمتی است که به‌‌‌طور دستوری روی مواد اولیه گذاشته شده است و طبیعی است در این شرایط تولیدکنندگان به‌‌‌گونه‌‌‌ای عمل می‌‌‌‌‌‌کنند که قیمت تمام شده را به قیمت مدنظر دولت برسانند که مشکلات بسیاری ایجاد می‌‌‌کند. به گفته وی امروز ناچاریم با کاهش میزان گوشت در پروسه تولید فرآورده‌‌‌های گوشتی قیمت تمام شده را مدیریت کنیم.