هنر صرفهجویی ۶۰۰ مگاواتی
اوج این فشار در تابستان ۱۴۰۳ رخ داد که دولت برق شهرک‌های صنعتی را به صورت گسترده دو تا سه روز در هفته قطع کرد. در جلسه شورای هماهنگی شهرک‌های صنعتی سراسر کشور شنیدم تولیدکنندگان مجبور به خرید گازوئیل قاچاق به قیمت لیتری ۱۴هزار تومان شده‌اند و در برخی از شهرک‌ها تجمعاتی اعتراض‌آمیز شکل گرفته. گزارش‌هایی داشتیم که توانیر حتی به تعهد پیش‌خرید برق سبز در بورس انرژی هم نتوانست عمل کند. در خوزستان برق نیروگاه‌هایی که صنایع برای تداوم تولید خودشان ساخته بودند نیز به شبکه تحویل داده شد. برخی از صنعتگران معتقدند فشار بی‌برقی صنایع در تابستان ۱۴۰۳ موجب کاهش ۳۰ درصدی تولید شده است، البته نتیجه سیاست قطعی برق شهرک‌های صنعتی را می‌توان در آمارهای متعدد اقتصادی دید.
شاخص کل فضای کسب و کار در تابستان امسال به ۶.۰۲ رسید در حالی که شاخص در تابستان سال قبل ۶.۱۱ بود. گزارش شامخ بخش صنعت کاهش حداقل ۳ واحدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته نشان می‌دهد و در شهریور ماه به ۴۷.۸ رسید. مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در این باره نوشت: روند شامخ کل اقتصاد در شهریور ماه، برای پنجمین ماه متوالی همچنان کاهشی و با رکود همراه است. شاخص به‌خصوص در بخش صنعت و با توجه به تداوم قطعی برق در کارخانه‌ها برای سومین ماه متوالی، با کاهش بیشتری همراه بوده است که منجر به تولید در ظرفیت‌های پایین‌تر از توان تولیدی کارخانه‌ها شده است. کاهش بارش و تولید برق‌آبی، عدم‌سرمایه‌گذاری در تولید برق، بهره‌وری پایین نیروگاه به دلیل عدم‌امکان استفاده از فناوری روز جهان به دلیل تحریم‌ها، بالابودن شاخص هدر‌رفت در شبکه توزیع و انتقال از جمله دلایل ناترازی برق هستند. بر اساس گزارش‌های منابع دولتی میزان مصرف برق در ساعات اوج بار شبکه در تابستان ۱۴۰۳ به ۷۹هزار و ۸۷۲ مگاوات رسید. مدیریت علمی می‌گوید باید ابعاد یک مساله و محدودیت‌ها را شناخت تا بتوان برای آن راه‌حل درست پیشنهاد کرد.
بر اساس آنچه کارشناسان صنعت برق می‌گویند حدود ۱۰ میلیون کولر گازی تقریبا ۲۰هزار مگاوات مصرف برق دارند که در ساعت اوج سهمی معادل ۲۵درصد کل را به خود اختصاص می‌دهند. به نظر می‌رسد از این ۱۰ میلیون کولر گازی حدود ۷.۵ میلیون دستگاه از انواع قدیمی و پر‌مصرف و ۲.۵ میلیون دستگاه از سری Inverter هستند. کولرهای گازی اینورتر حدود ۳۳درصد مصرف برق کمتری از کولرهای گازی معمولی دارند اما هزینه خریدشان به نسبت کولرهای معمولی بالاتر است. هرچند که با قیمت فروش برق فعلی در مدت زمان کوتاهی این هزینه به خریدار بازگردانده می‌شود.
در ایران صنعت تهویه مطبوع از جمله صنایع پیشرو در دوران مدرن است و انواع سیستم‌های خنک‌کننده چیلر و کولر آبی و پنکه از دهه‌‌‌‌ها پیش در ایران تولید می‌شوند. در چند سال اخیر کارخانه‌های بزرگی مانند دمنده، ایران رادیاتور، امرسان، انرژی، اسنوا، تهویه و جی پلاس نیز به تولید انواع کولرهای گازی پرداخته‌اند. اگر دولت بتواند چرخه‌ای با حضور تولیدکنندگان سیستم‌های تهویه مطبوع ایران به عنوان تولیدکننده، بانک به عنوان تامین‌کننده سرمایه در گردش تولیدکننده، لندتک ها ( پلتفرم‌های وام) به عنوان تامین‌کننده مالی خریدار و مردم به عنوان مصرف‌کننده شکل دهد، مردم تشویق می‌شوند کولرهای گازی اینورتر را بی‌واسطه از تولیدکنندگان خریداری کنند. در این چرخه از سویی هم تولیدکننده، خریدار و نظام پولی و بانکی منتفع می‌شوند و هم دولت می‌تواند بخش زیادی از مصرف برق را کاهش دهد.
ارزیابی من به عنوان رئیس انجمن تولیدکنندگان سیستم‌های تهویه مطبوع ایران این است که در کشور ظرفیت تولید یک میلیون کولر گازی اینورتر وجود دارد. اگر ما بتوانیم با کمک دولت و نظام بانکی یک میلیون کولر گازی در سال به مردم تحویل دهیم، توانسته‌ایم ۶۰۰ مگاوات صرفهجویی ایجاد کنیم. بر اساس نرخ‌های امروز ساخت نیروگاه ۶۰۰ مگاواتی حرارتی ۳ میلیارد دلار و نیروگاه بادی ۱.۵ میلیارد دلار و نیروگاه خورشیدی ۱.۸ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد. امروز کولر گازی ۱۸هزار BTU اینورتر تولید ایران حدود ۳۰ میلیون تومان فروخته می‌شود که با دلار ۶۹هزار تومان ۴ آبان ۱۴۰۳ ارزش آن ۴۳۴ دلار است، پس برای تولید یک میلیون دستگاه کولرگازی اینورتر نیاز به سرمایه ۴۳۴ میلیون دلاری است.
نکته بااهمیت اینجاست: تولید یک میلیون کولر گازی می‌تواند به سرعت انجام شود که به بازار اردیبهشت و خرداد سال آینده برسد اما تولید نیروگاه ۶۰۰ مگاواتی به ۲ تا ۴ سال زمان نیاز دارد تازه اگر بودجه و تجهیزات به راحتی تامین شود. به عنوان کارشناس و فعال صنعتی به آقای علی آبادی وزیر نیرو و آقای اتابک وزیر صمت پیشنهاد می‌کنم، تامین مالی چرخه تولید کولر گازی اینورتر را به عنوان یکی از راه‌حل‌های سریع و فوری برای ناترازی برق مورد توجه قرار دهند. در این چرخه هم تولید و اشتغال شکل می‌گیرد هم منافع مردم به دلیل خرید مستقیم از تولیدکننده تامین می‌شود.
