رکود ساختمانی ادامه می‌یابد؟
مدیرعامل شرکت طاقپیل در گفتوگو با «دنیای‌اقتصاد»: تورم مهمترین چالش در تولید مسکن است
این صبحت‌‌‌ها بخشی از گفته‌‌‌های احسان اسدی، مدیرعامل شرکت طاق پیل و رئیس انجمن انبوه‌‌‌سازان استان لرستان حول محور مشکلات ساختوساز است،
وضعیت کنونی ساخت‌و‌‌‌سازها را چطور ارزیابی می‌کنید؟
در حال حاضر ساختوساز عملا تعطیل شده است و همکاران ما حتی پروژه‌های خود را که در مرحله اسکلت، نازک‌کاری و... بودند؛ به دلیل نابسامانی در وضعیت اقتصادی، جهش روزافزون تورم و افزایش قیمت مصالح، فرآورده‌ها و نهاده‌های ساختمانی متوقف کرده‌اند. هم اکنون قیمت هر کیلوگرم میلگرد ۲۹هزار تومان، تیرآهن کیلویی ۳۴هزار تومان و هر تن بتن یک میلیون و ۵۰۰هزار تومان است. با فرض اینکه مسکن هم بسازیم، اما درنهایت خریداری برای این واحدهای مسکونی وجود ندارد. چون یک تولیدکننده اعم از تولیدکننده پوشاک، مصالح ساختمانی، مسکن و... باید بتواند حداقل نیمی از تولیدات خود را بفروشد. چون توان مالی ندارد که همه تولیدات خود را نگه دارد و از ابتدا باید به فکر بازار فروش کالای تولیدی خود باشد تا بتواند آن را تبدیل به پول و سرمایه در گردش کند. اکنون در کم‌ارزش‌ترین نقاط تهران هر متر مسکن ۵۰ میلیون تومان است و در عین اینکه این قیمت توجیه اقتصادی ندارد، خریداری هم وجود ندارد، چرا که جوانان و اقشار کارمند و متوسط جامعه که باید برای خرید یک واحد مسکونی حداقل چند میلیارد تومان هزینه کنند؛ چنین نقدینگی را در اختیار ندارند. معاملاتی هم که انجام می‌شود در قالب سفته‌بازی است و یکسری افراد پولدار برای اینکه ارزش پول آنها در اثر تورم از دست نرود، سرمایه خود را از بانک‌ها خارج و آن را تبدیل به ملک، طلا و دلار می‌کنند. وگرنه اکنون دیگر ساخت‌وسازی وجود ندارد و تعطیل شده است.
اکنون چه پروژه‌هایی در دست اجرا دارید؟
پروژه شخصی در دست ساخت نداریم. اما ۹۳۵ واحد مسکن مهر در فاز ۹ جدید پردیس داریم. از این تعداد ۵۵۰ واحد مسکن مهر را تحویل داده‌ایم و مردم ساکن شده‌اند. باقی واحدهای مسکن مهر ما حدود ۹۷درصد پیشرفت فیزیکی دارند و در مرحله نصب آسانسور، کلید و پریز، سیستم آبرسانی، اعلام حریق و... هستیم. اما به قدری این تجهیزات گران شده‌اند که با سرعت میلی‌متری پیش می‌رویم. در پروژه‌های مسکن مهر که به صورت برج و در ۱۴ طبقه ساخته می‌شوند، زمانی آسانسور را به قیمت حداکثر ۴۰۰هزار تومان می‌خریدیم و اکنون قیمت آن به دلیل وابستگی به نرخ دلار به ۲ میلیارد تومان رسیده است. قیمت درب ضد‌سرقت از ۷۰۰هزار تومان به حدود ۵ میلیون تومان افزایش یافته است که البته کمیاب است.
پروژه‌های مسکن مهر پردیس اکنون در چه وضعیتی قرار دارند؟
بیش از نیمی از واحدهای مسکن مهر هنوز به اتمام نرسیده‌اند و دلیل نخست آن، ناهماهنگی دولت و مشکلات اقتصادی بوده است. عملا هیچ برنامه درست و منسجمی وجود ندارد که پروژه‌ها به پایان برسد و دولت‌هایی که بعد از احمدی‌نژاد روی کار آمدند، مسکن مهر را پیش نبردند. اما مسکن مهر پروژه سنگینی بود و اتمام دو میلیون واحد مسکونی نیاز به پول کلان داشت. در چند ماه آخر دولت دوازدهم طرح اقدام ملی مسکن را مطرح و در این قالب قرارداد حدود ۸۰۰هزار واحد را در سراسر کشور منعقد و شروع کردند که مشخص نبود پول و اعتبار آن از کجا تامین می‌شود؛ قیمت تمام‌شده و سهم آورده متقاضی چقدر است. بانک‌ها هم زیربار همکاری در این طرح نرفتند و عده‌ای از متقاضیان آورده خود را واریز کردند و وقتی دیدند به نتیجه نمی‌رسد، پول خود را پس گرفتند و آن طرح هم متوقف شد. اکنون هم که دولت رئیسی روی کار آمده طرح جهش ملی مسکن را مطرح کرده‌اند که قرار بود ۴ میلیون مسکن در طول چهار سال بسازند و قرار شد بانک‌ها ۲۰درصد سرمایه در گردش خود یعنی سالانه ۳۶۰هزار میلیون تومان برای این طرح بپردازند. به‌جز بانک مسکن که رقمی را برای این منظور تخصیص داد، بانک‌های دیگر هیچ تسهیلاتی ارائه نکردند. در همه دولت‌ها نبود برنامه و پشتوانه مالی، بزرگ‌ترین مشکل بوده است. مشکل مهم کنونی در بخش ساختوساز نداشتن برنامه‌ریزی صحیح، نبود پشتیبانی لازم و عدم‌تامین اعتبار به موقع است.
درخصوص برنامه‌ها و پروژه‌هایی که برای سال آینده در دست اجرا دارید توضیح دهید.
قرار بود در سال آینده ساخت یک پروژه ۳۰۰ واحدی شخصی‌ساز را در پردیس شروع کنم که نقشه‌های آن آماده شده و کارها انجام شده، اما زمانی که به مرحله دریافت پروانه رسید، پروژه را متوقف کردم. چرا که ملاحظه کردیم با وضعیت فعلی تورم و قیمت مصالح ساختمانی نمی‌شود ساختوساز انجام داد و حتی با فرض اینکه این واحدها را هم بسازیم؛ خریداری برای آنها وجود ندارد.
آیا ارائه تسهیلات مسکن می‌تواند در تقویت توان مالی متقاضیان موثر باشد؟
تسهیلات مسکن که اکنون ارائه می‌کنند؛ عملا هیچ دردی را دوا نمی‌کند. در تهران ۴۸۰ میلیون تومان تسهیلات مسکن پرداخت می‌کنند که ۱۲۵ میلیون تومان آن صرف خرید اوراق تسه می‌شود. با ۳۷۰ میلیون تومان امکان خرید مسکن وجود ندارد و یک فرد با این رقم می‌تواند حداکثر ۶ متر مسکن در تهران خریداری کند. به تبع این وضعیت شهرستان‌ها هم به همین ترتیب گرفتار شده‌اند. در شهرهای اطراف تهران مانند پردیس قیمت مسکن مهر پس از خرداد ماه امسال به ۳ میلیارد تومان رسیده که به معنی افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت است.
با شروع سال جدید چه تغییر و تحولاتی در بخش مسکن و ساختمان قابل پیش‌بینی است؟
قیمت‌ها روزبه‌روز در حال افزایش است و از این رو چشم‌انداز بازار مسکن و ساختوساز در سال جدید تیره و تار است. به نظر یک رکود عجیب در بخش ساختوساز به وجود خواهد آمد و بعد از آن هم رکود عجیبی در بازار مسکن ایجاد خواهد شد.
اگر وضعیت افزایش نرخ دلار به همین منوال پیش برود و دولت نتواند جلوی افزایش قیمت‌ها را بگیرد، وضعیت در سال ۱۴۰۲ از سال‌جاری بدتر خواهد بود. در نیمه نخست سال ما تا این حد شاهد افزایش قیمت‌ها نبودیم و حداقل ثبات قیمتی را در بخش نهاده‌های ساختمانی شاهد بودیم. به طور مثال قیمت هر کیلوگرم میلگرد بین ۱۷ تا ۱۸هزار تومان بود که روی این قیمت می‌توانستیم حداقل به مدت دو ماه حساب کنیم. اما اکنون قیمت‌ها به طور لحظه‌ای در حال نوسان است. اکنون وقتی قیمت میلگرد را می‌پرسیم، جواب می‌دهند که همین الان کیلویی ۲۸۵۰۰ تومان است و اگر همان لحظه پرداخت نکنیم، تنها یک ساعت بعد قیمت جدیدی را به ما اعلام می‌کنند. اگر وضعیت به همین ترتیب پیش برود؛ حتی نمی‌توانیم قیمت تمام‌شده ساختمان را برآورد کنیم. اگر در سال جدید فکری به حال وضعیت اقتصادی کشور نکنند و همین وضعیت ادامه یابد، با انباشت تقاضای مسکن مواجه خواهیم شد و جبران این تقاضا دیگر ممکن نیست. یعنی رکود، توقف و تراکم نیاز به مسکن ادامه می‌یابد و قیمت‌ها نوسان بد خواهد کرد.
در زمینه تولید مسکن چه چالش‌هایی وجود دارد؟
مسکن به عنوان یک نیاز اساسی و اولیه به‌ویژه در کشور ما مطرح است. بر اساس برآوردها هم‌اکنون در کشور بیش از ۲ میلیون واحد مسکن نیاز داریم؛ در حالی که مسکن تولید نمی‌شود. همچنین سالانه حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰هزار ازدواج در کشور ثبت می‌شود که این زوج‌ها نیاز به مسکن دارند یا مستاجران نیازمند خرید مسکن هستند.
در دولت روحانی مسکن تولید نشد؛ چرا که وزیر اسبق راه و شهرسازی بر وجود ۲ میلیون و ۵۰۰هزار خانه خالی در تهران تاکید داشت؛ در حالی که این واحدها در مناطق شمالی شهر قرار داشت که کسی توان خرید آنها را نداشت. بنیادها و سرمایه‌دارها در مناطقی مانند الهیه، امانیه، آجودانیه و... باغات را تبدیل به باغ‌شهر کردند که اکنون هم این واحدها هستند و متری ۱۵۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان به فروش می‌رسند که کسی توان خرید آنها را ندارد. گروه هدف این افراد نیستند؛ گروه هدف ما اقشار حقوق‌بگیر و کم‌درآمدی هستند که ماهانه حداکثر ۳ تا ۴ میلیون تومان می‌توانند پس‌انداز کنند. این در حالی است که با این ارقام و با این تورم روزافزون، دیگر امکان خرید مسکن وجود ندارد.
