آینده صنعت فولاد از مسیر شرکت‌های دانش‌بنیان عبور می‌کند
«گلگهر» در فاز فناوری‌های نو
وی با بیان اینکه اکتشاف درست منجر به استخراج بهینه و بهره‌وری بالا می‌شود، گفت: در حوزه فرآوری نیازمند تکنولوژی‌های جدید هستیم و نیروی انسانی متخصص برای رسیدن به این اهداف در اولویت قرار دارد. جعفری ادامه داد: تحولات و ورود دانش‌بنیان‌ها با نگاه صرفا دولتی اتفاق نمی‌افتد و قطعا شرکت‌هایی مانند گلگهر نقش اساسی در تحقق این مهم بر عهده دارند. مدیرعامل ایمیدرو گفت: برگزاری نمایشگاه دانش‌بنیان توسط مرکز تحقیقات «ایمینو» از مهم‌ترین برنامه‌های ما به شمار می‌رود و از طرفی برنامه بازدید دانش‌بنیان‌ها از کارخانه‌ها و صنایع معدنی را در دستور کار قرار داده‌ایم. همچنین ایجاد یک کنسرسیوم در حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان با همکاری وزارت صمت از دیگر اقدامات مهم در این خصوص به شمار می‌رود. همچنین امیر حاجی‌زاده، مدیر تحقیقات و فناوری شرکت معدنی و صنعتی گلگهر و دبیر همایش در ابتدای این مراسم گفت: اگر چه گلگهر هر ساله همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان را دنبال می‌کند اما در سال‌جاری با توجه به شعار سال، با ۵۰ شرکت دانش‌بنیان و دانشگاه برای دریافت رفع مشکلات تولید و توسعه صنایع معدنی ارتباط برقرار کردیم و دبیرخانه دائمی تشکیل دادیم.
وی با اشاره به اینکه استفاده از فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی در معدنکاری از مهم‌ترین محورهای این رویداد به شمار می‌رود، اظهار کرد: برای دریافت ایده‌های شرکت‌های دانش‌بنیان زمان‌بندی ۶ماهه‌ای در نظر گرفتیم و نهایتا ۳۰ دانشگاه و شرکت دانش‌بنیان و ۳۸ نفر ایده‌های خود را به دبیرخانه ارسال کردند که ۶۰۰ نفر ساعت در کمیته فنی در سه مرحله مقالات را مورد بررسی قرار دادند و ۴۲ طرح به مرحله نهایی راه پیدا کردند و در مرحله نهایی ۱۰ ایده به عنوان ایده برتر شناخته شدند. همچنین از صاحبان ۸۰ ایده خواستیم که این ایده‌ها را تکمیل کنند و مدیران گلگهر از این ایده‌ها حمایت مالی لازم را خواهند داشت.
حاجی‌زاده افزود: از ۱۰ ایده برتر چهار ایده مربوط به هوشمندسازی، یک ایده مربوط به اکتشاف، دو ایده مربوط به بهره‌وری و دو ایده هم مربوط به استفاده از باطله است. قطعا تعامل گلگهر با دانش‌بنیان‌ها ادامه خواهد یافت. در ادامه این همایش احمد نادری، عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به نقش کلیدی گلگهر در رشد شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: از حدود یک دهه پیش به صورت جدی موضوع دانش‌بنیان‌ها مطرح شده و با نام‌گذاری سال‌جاری به نام تولید دانش‌بنیان سرعت پیشرفت کشور در این عرصه افزایش یافته است. وی با بیان اینکه در انتهای سال ۹۹ با توجه به ضرورتی که در کمیسیون تحقیقات مجلس احساس کردیم، طرح جهش تولید دانش‌بنیان را مطرح و نهایتا به تصویب رساندیم، گفت: در صورت اجرای درست این قانون با توجه به مشوق‌های مالی و مالیاتی برای دانش‌بنیان‌ها می‌تواند انقلابی در این عرصه ایجاد کند.
نادری با اشاره به اهمیت پیوست زیست محیطی در طرح‌ها افزود: اگر چه معدنکاری خود به خود دخالت انسان در طبیعت محسوب می‌شود اما دانش‌بنیان‌ها باید آثار مخرب این صنعت را به حداقل برسانند. مجید عمویی، معاون فنی شرکت دانش‌بنیان «راشا» از زیرمجموعه‌های شرکت گلگهر نیز با حضور در این مراسم اظهار کرد: در حالی که در کشور ما گفته می‌شود تحقق همزمان سودسازی، مسوولیت اجتماعی و حفظ محیط‌زیست امکان‌پذیر نیست اما با طرح‌های دانش‌بنیان همزمان این سه اصل اساسی محقق می‌شود. وی در ادامه با اشاره به تدوین راهبرد معدنکاری و فولاد سبز خاطرنشان کرد: ایران در سال ۲۰۲۰ ششمین کشور تولیدکننده CO۲ دنیا بوده در حالی که پنج کشور ابتدای لیست از شرکت‌های صنعتی شاخص هستند. از سوی دیگر اگر میزان CO۲ را بر اساس GDP ایجاد شده در نظر بگیریم، رتبه ۱۱ بدترین کشورها را به خودمان اختصاص می‌دهیم.
عمویی با اشاره به تولید ۳۰ میلیون تن فولاد در کشور اظهار کرد: میزان تولید CO۲ به ازای تولید یک تن فولاد در کشور۴/ ۱ مترمکعب و در اغلب کشورهای خارجی ۸/ ۱ مترمکعب است. معاون فنی شرکت دانش‌بنیان «راشا» ادامه داد: برای رفع آلودگی چهار راهکار بازیافت، جذب، حذف و آفست کربن وجود دارد و با توجه به شرایط اقلیمی کشور و مجموعه گلگهر باید یک گزینه را انتخاب می‌کردیم. نکته حائز اهمیت اینکه اگر برای تولید فولاد کشور به جای آهن اسفنجی از قراضه استفاده کنیم، به تنهایی تا ۳۰درصد CO۲ این صنعت را کاهش می‌دهد؛ البته برخی به موضوع غیر‌اقتصادی بودن استفاده از قراضه اشاره می‌کنند در حالی که ترکیه به عنوان تولیدکننده ۴۰ میلیون تنی فولاد بزرگ‌ترین وارد‌کننده قراضه دنیاست و جالب اینکه از حاشیه سود بالاتری نسبت به شرکت‌های داخلی ما با وجود هزینه ۱۰ برابری برق برخوردار است.
وی به راهکار دوم کاهش کربن اشاره و اظهار کرد: راهکار دوم برای جذب کربن استفاده از حلال مایع، حلال جامد و حلال غشاست که بهترین روش با توجه به میزان سرمایه‌گذاری، راندمان و مصرف انرژی بررسی صورت گرفته جذب با حلال مایع است. استفاده از این روش منجر به ذخیره‌سازی CCS و افزایش برداشت نفت می‌شود؛ کما اینکه کشورهای عربی در میادین نفتی از این روش برای بهره‌برداری بیشتر استفاده می‌کنند. همچنین حمید رضا فولادگر، رئیس هیات‌مدیره شرکت گلگهر گفت: با توجه به میزان ذخایر و اکتشافاتی که تاکنون انجام گرفته، در بخش اکتشاف عقب هستیم. وی افزود: در حوزه زنجیره تکمیل ارزش اقدام چندانی در صنایع معدنی شاهد نبوده‌ایم به گونه‌ای که عمده زنجیره را از دست داده‌ایم و به خام‌فروشی رو آورده‌ایم. به همین دلیل سهم صنایع معدنی در تولید ناخالص داخلی سال‌ها کمتر از یک‌درصد بود اما در چند سال اخیر با تلاش‌هایی که انجام شد سهم صنایع معدنی به حدود ۵ تا ۶درصد و معادن به ۳/ ۱درصد رسید.
وی ادامه داد: با قوانینی مانند برداشتن معافیت مالیاتی و افزایش حقوق گمرکی تلاش‌هایی صورت گرفت تا زنجیره ارزش حوزه معدن گسترش یابد که بخش عمده آن به واسطه شرکت گلگهر صورت گرفت. فولادگر با اشاره به اینکه معادن و صنایع معدنی می‌تواند جایگزین درآمدهای نفت و گاز برای اقتصاد کشور باشد، افزود: در دنیا بیش از دو سوم تولید فولاد دنیا به دلیل عدم‌دسترسی با روش کوره بلند صورت می‌گیرد اما ما به دلیل داشتن مزیت به سمت روش‌های مستقیم رفتیم. با این حال اکنون مشخص نیست که بتوان گاز را در سال‌های آینده به عنوان مزیت برای صنایع معدنی کشور درنظر داشت. با توجه به مشکلاتی که وجود دارد مسوولان نرخ‌گذاری انرژی را به سمت واقعی شدن می‌برند؛ بنابراین باید این مسائل و تامین پایدار سنگ‌آهن و استفاده از فناوری‌های روز را به عنوان چالش‌های اصلی این صنعت درنظر گرفت.
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز در ادامه این همایش گفت: از سال ۹۰ برنامه تولید ۲۴ میلیون تن کنسانتره، ۲۰ میلیون تن گندله و ۵ میلیون تن فولاد در مجموعه گلگهر ترسیم شد که امیدواریم تا دو سال آینده به این چشم‌انداز برسیم. وی با اشاره به اینکه در استان کرمان موضوع ایجاد ارزش افزوده برای صنایع پایین‌دستی صنایع معدنی در دستور کار قرار گرفته است، گفت: قانون جهش تولید دانش‌بنیان و همچنین رویکرد شرکت گلگهر باعث می‌شود تا صنایع معدنی با ایده‌های دانش‌بنیان نزدیک شوند. علی آقا محمدی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در این همایش اظهار کرد: در دیدار سال گذشته شرکت‌های دانش‌بنیان با مقام معظم رهبری ایشان بر توجه شرکت‌های بزرگ به اقتصاد دانش‌بنیان تاکید کردند و امروز شاهدیم که شرکت گلگهر در همین راستا اقدام قابل‌توجهی داشته است.
وی افزود: واقعیت این است که در حوزه دانش‌بنیان‌ها باید ریسک‌پذیری افزایش پیدا کند. بنابراین همایش‌های اینچنینی را می‌توانیم به فراخوان‌های بزرگ‌تر و در قالب مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها برگزار کنیم زیرا بسیاری از مشکلات مردم با اقدامات دانش‌بنیان رفع می‌شود. آقا محمدی با اشاره به اهمیت نیروی انسانی در اقتصاد دانش‌بنیان تصریح کرد: مدیران صنایع مختلف باید از خودشان بپرسند که چرا باید دانش‌بنیان کردن استفاده از فلزات تا این اندازه مورد توجه باشد اما نیروی انسانی دانش‌بنیان تا این اندازه مورد غفلت واقع شود. بنابراین نیروی انسانی هم باید دانش‌بنیان شود.
روح الله دهقانی فیروز آبادی، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز با بیان اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان در دنیاسوددهی بسیار بالایی دارند، گفت: با توجه به اینکه دولت همواره دنبال مشکلات روزمره است و از طرفی بخش خصوصی هم توانایی مالی لازم برای سرمایه‌گذاری و خرید شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا را ندارد، می‌توان گفت تنها خصولتی‌ها توانایی لازم برای استفاده از این شرکت‌ها را دارا هستند زیرا علاوه بر وجاهت قانونی از آزادی بخش خصوصی برخوردارند. وی افزود: چنانچه هزینه نیروی انسانی و نرخ انرژی صنایع معدنی کشور مانند اروپا باشد، قطعا فولادی‌ها سود‌آوری کنونی را نخواهند داشت و این در حالی است که کشور در بحث انرژی با مشکل مواجه شده است. بنابراین شرکتی در آینده برنده خواهد بود که اقتصاد دانش‌بنیان را پیگیری کند.
دهقانی با بیان اینکه قانون جهش تولید ظرفیت مطلوبی برای دانش‌بنیان‌ها ایجاد کرده و شرکت‌ها می‌توانند از اعتبار مالیاتی در تحقیقات خود استفاده کنند، خاطرنشان کرد: با توجه به اقدامات شرکت گلگهر امیدواریم که در سه سال آینده فعالیت ۱۰ کنسرسیوم در حوزه دانش‌بنیان‌ها را شاهد باشیم. لازم به ذکر است شرکت‌های دانش‌بنیان و ایده‌های برتر در این همایش تجلیل شدند. همچنین در حاشیه این همایش، نمایشگاه شرکت‌های دانش‌بنیان برپا بود.
