طبق آمار، حدود نیمی از کاربران خدمات آنلاین در ایران از خدمات ابری بهره می‌‌برند
نبرد پایاپای روش‌های میزبانی سنتی با ابری
با این حال و از آنجا که بیشتر وب‌‌سایت‌‌های شاخص و پرمخاطب که عموما متعلق به کسب‌‌کارهای اینترنتی هستند، از طریق سرویسهای ابری میزبانی می‌شوند، می‌توان نتیجه گرفت که - با وجود همین سهم کم- تا ۶۰ درصد از کاربران نهایی خدمات آنلاین به نوعی از خدمات ابری بهره‌‌مند هستند. اگرچه سهم روش میزبانی ابری در مقابل روش‌های سنتی میزبانی در کشور هنوز چندان زیاد نیست، اما جالب است بدانید که در دیگر نقاط دنیا نیز وضع نسبتا مشابه است؛ داده‌های «استاتیستا» نشان می‌دهد که تا پایان سال ۲۰۲۱، در ۳۳ درصد از کسب‌‌وکارهای سراسر جهان، بیش از نیمی از حجم داده‌ها بر بستر ابر قرار داده شده بود.
رونق بازار جهانی با عبور از همه‌‌گیری
پیش از آنکه از منظر گزارش آروان وضعیت بازار خدمات میزبانی در کشور را بررسی کنیم، بد نیست ذهنیتی از بازار جهانی خدمات ابری نیز داشته باشیم. طبق داده‌های ارائه شده در وب‌‌سایت fortunebusinessinsights، ارزش بازار جهانی خدمات میزبانی در سال ۲۰۲۱ معادل ۹۹/ ۸۳ میلیارد دلار آمریکا برآورد شده است و پیش‌‌بینی می‌شود که این میزان تا سال ۲۰۲۸ رشد سالانه ۱۸ درصدی را تجربه کرده و به بیش از ۲۶۷ میلیارد دلار برسد. اگرچه شیوع ویروس کرونا به رونق کسب‌‌وکارهای آنلاین منجر شد، اما نمی‌توان از شوکی که متوجه بازار خدمات میزبانی کرد هم چشم پوشید. ابهام و بلاتکلیفی حاکم بر کسب‌‌وکارها در سراسر جهان، خصوصا در ماه‌های ابتدایی همه‌‌گیری باعث شد که نرخ رشد بازار خدمات میزبانی در سال ۲۰۲۱ از حد انتظار کمتر باشد؛ به‌طوری که در این سال، بازار خدمات ابری رشدی معادل ۹/ ۱۱ درصد را تجربه کرد که حتی از رشد بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ نیز کمتر بود. با وجود این حالا دیگر با افول نسبی همه‌‌گیری و بازگشت کسب‌‌وکارها به حالت عادی، شرایط این بازار هم رو به بازیابی است و امید می‌‌رود که رشد پیش‌‌بینی شده برای آن محقق شود.
خدمات میزبانی وب، در بیان ساده به معنی تخصیص فضا در یک وب‌‌سرور برای انجام میزبانی از داده‌ها و کاربران یک وب‌‌سایت یا سرویس اینترنتی است. افزایش رقابت میان کسب‌‌وکارها و گرایش روزافزون به دیجیتالی شدن، مدیران شرکت‌‌ها را ترغیب می‌کند که نسخه آنلاینی از سرویسهای کسب‌‌وکار خود را روی یک پلتفرم اینترنتی ارائه دهند. اگرچه اغلب شرکت‌‌های بزرگ و شاخص در مسیر دیجیتالی شدن پیشتاز بوده‌‌اند، اما حالا دیگر شرکت‌‌های کوچک و متوسط نیز به اهمیت این موضوع پی برده و روز‌به‌‌روز حضور پررنگ‌تری در فضای آنلاین پیدا می‌کنند.
هر چند بیشتر شرکت‌‌ها در اهمیت حضور آنلاین اتفاق‌‌نظر دارند و برای آن تلاش می‌کنند، اما هر کدام -بسته به شرایطی که دارند- روش خاصی را برای تهیه ابعاد فنی و زیرساختی خودشان در پیش می‌گیرند. اساسا دسترسی کاربران نهایی به یک وب‌‌سایت از روش‌های متفاوتی امکان‌‌پذیر است؛ هر شرکت می‌تواند اقدام به راه‌‌اندازی یک سرور در محل شرکت کند، از یک سرویس هاستینگ اشتراکی یا حتی یک سرویس ابری استفاده کند. حتی در استفاده از خدمات ابری نیز حالت‌‌های مختلفی وجود دارد که مثلا ممکن است از یک ابر عمومی استفاده کند یا خصوصی یا حتی حالت هیبریدی که ترکیبی از این دو حالت است. در میان این روش‌ها اگرچه راه‌‌اندازی سرور می‌تواند آزادی عمل و امنیت زیادی برای مدیریت اطلاعات قرار داده شده بر بستر وب ایجاد کند، اما هزینه بسیار زیادی دارد و چندان به‌‌صرفه نیست. از سوی دیگر، روش میزبانی اشتراکی اگرچه بسیار ارزان است، اما برای سایت‌‌هایی که حساسیت بالایی دارند یا روزانه به تعداد قابل‌‌توجهی کاربر سرویس‌‌دهی می‌کنند، مناسب نیست. در این میان شرکت‌‌های ارائه‌‌دهنده خدمات ابری با ارائه فناوری‌های جدید سعی کرده‌‌اند که نیاز طیف گسترده‌‌ای از کسب‌‌وکارها و کاربران را برآورده کنند و گزینه‌‌ای مطلوب در اختیار آنها قرار دهند. با این حال و با تمام مزیت‌‌هایی که این روش دارد، هنوز نتوانسته بخش زیادی از بازار میزبانی را در اختیار بگیرد و همچنان روش‌های سنتی میزبانی پیشتازند.
محبوبیت میزبانی سنتی در میان وب‌‌سایت‌‌های ایرانی
در زمان راه‌‌اندازی هر وب‌‌سایتی، گزینه‌های متعددی برای میزبانی سرویسهای اینترنتی وجود دارد و عموما مدیران آن کسب‌‌وکار بر اساس اولویت‌ها، بودجه، مخاطبان هدف و شرایطی از این دست، یکی از این روش‌ها را برمی‌‌گزینند. معمولا زمانی که مخاطب هدف داخل کشور قرار داشته باشد، به دلیل اهمیت کوتاه بودن فاصله دیتاسنترهای شرکت سرویس‌‌دهنده تا کاربر نهایی، ترجیح داده می‌شود که از یک شرکت داخلی سرویس گرفته شود. اما گاهی بسته به محدودیت‌‌هایی که ممکن است به دلیل تحریم، استفاده از ابزار یا...ایجاد شود، شرکت‌‌ها تصمیم می‌گیرند کار میزبانی از سرویس و وب‌‌سایت خود را به یک شرکت خارجی بسپارند. در راستای بررسی چند و چون وضعیت بازار سرویسهای میزبانی از وب‌‌سایت‌‌های ایرانی، شرکت ابری آروان اقدام به انجام تحقیقات بازار کرده و داده‌های آماری جالب‌‌توجهی را در اختیار مخاطبان قرار داده است که می‌تواند به درک بهتر این بازار در کشور کمک کند.
در این گزارش که با هدف محاسبه میزان استفاده از سرویسهای ابری (Cloud Services) در ایران انجام شده، دامنه حدود ۱۵۰هزار وب‌‌سایت ایرانی مورد بررسی قرار گرفته است. این بررسی به شناسایی ارائه‌‌دهندگان خدمات زیرساخت (هاستینگ و CDN) به وب‌‌سایت‌‌ها، براساس این پرداخته است که این ارائه‌‌دهندگان از خدمات ابری استفاده می‌کنند یا نه و در نهایت میزان استفاده از خدمات ابری در ایران، تخمین زده شده است. در این گزارش برای شناسایی ارائه‌‌دهنده خدمات میزبانی به دامنه‌های مختلف، از دو روش استفاده از IP Owner دامنه‌ها و استفاده از NS دامنه‌ها بهره برده شده است و با توجه به تفاوت خروجی این دو روش، تصمیم بر این شده تا میزان استفاده از خدمات ابری در ایران از هر دو روش محاسبه شود. طبق آنچه در پژوهش اخیر آروان مشخص شده، بخش عمده بازار ایران متعلق به روش‌های سنتی میزبانی است و با وجود مزایای زیادی که میزبانی ابری می‌تواند برای کسب‌‌وکارها ایجاد کند، هنوز به دلایل متفاوت، برخی از کسب‌‌وکارها ترجیح می‌دهند از روش‌های دیگری برای میزبانی وب‌‌سایت استفاده کنند؛ مثلا ممکن است تصمیم به ایجاد یک دیتاسنتر در محل شرکت خود بگیرند یا از یک هاست اشتراکی معمولی که هزینه بسیار کمی دارد استفاده کنند. همه اینها باعث می‌شود که در نهایت، حجم زیادی از بازار میزبانی کشور در اختیار راهکارهای سنتی باقی بماند. طبق داده‌های ارائه شده از سوی آروان، حدود ۶۹ درصد وب‌‌سایت‌‌های ایرانی در هاستینگ‌‌های سنتی میزبانی می‌شوند و از این طریق ۴۳ تا ۶۰ درصد کاربران خدمات آنلاین از سرویس سنتی هاستینگ در ایران بهره می‌‌برند. در این میان، ۵۰ تا ۶۸ درصد از این وب‌‌سایت‌‌های قرار داده شده بر سرویسهای هاستینگ سنتی، از خدمات یک سرویس‌‌دهنده داخلی استفاده می‌کنند و کمتر از ۱۸ درصد آنها نیز این سرویس هاستینگ سنتی را از یک شرکت خارجی دریافت می‌کنند. نظر به تعداد مخاطبان سایت‌‌های موجود در سرویسهای هاستینگ سنتی، می‌توان چنین نتیجه گرفت که در نهایت، نزدیک به نیمی از کاربران نهایی خدمات آنلاین (حدود ۴۸ درصد)، از خدمات هاستینگ سنتی داخلی بهره می‌‌برند و حدود ۱۲ درصد نیز به واسطه خدمات هاستینگ سنتی خارجی به سرویس آنلاین مورد نیاز خود دسترسی پیدا می‌کنند.
اگرچه سهم تعدادی وب‌‌سایت‌‌هایی که میزبانی ابری را ترجیح می‌دهند در مقایسه با روش‌های میزبانی سنتی کمتر است، اما به خاطر شاخص بودن و پرمخاطب بودن اکثر این وب‌‌سایت‌‌ها، تعداد کاربران نهایی بهره‌‌مند از سرویس میزبانی شده بر بستر ابر بسیار زیاد است؛ به‌طوری که با وجود سهم اندک سایت‌‌های میزبانی شده بر بستر ابری، تقریبا میزان کاربر نهایی پوشش داده شده در این روش، با روش سنتی برابر است. طبق داده‌های ارائه شده در پژوهش آروان، بین ۱۶ تا ۱۸درصد وب‌‌سایت‌‌های ایرانی از خدمات ابری شرکت‌‌های ایرانی و ۱۴ تا ۱۵درصد وب‌‌سایت‌‌های ایرانی از خدمات ابری خارجی استفاده می‌کنند. در نتیجه این امر و به‌‌دنبال استفاده وب‌‌سایت‌‌ها از خدمات ابری، ۲۳ تا ۲۹ درصد کاربران خدمات آنلاین ایران از سرویسهای ابری داخلی و ۱۷ تا ۲۸درصد کاربران خدمات آنلاین از سرویسهای ابری خارجی بهره‌‌مند می‌شوند. در گزارش این شرکت، سهم شرکت آروان از بازار میزبانی ابری وب‌‌سایت‌‌های ایرانی نیز مورد بررسی قرار گرفته که بر این اساس، ۵/ ۲ تا ۳/ ۱۲درصد وب‌‌سایت‌‌های ایرانی از خدمات ابر آروان استفاده می‌کنند و این باعث می‌شود که ۳/ ۲ تا ۸/ ۱۷درصد کاربران نهایی خدمات آنلاین در کشور، از سرویسهای ابر آروان بهره ببرند. کارشناسان این شرکت سرویس‌‌دهنده خدمات ابری در توجیه علل گرایش زیاد (نزدیک به ۷۰ درصد) وب‌‌سایت‌‌ها به استفاده از خدمات سنتی میزبانی، به قدمت بالای ارائه این خدمات در ایران نسبت به خدمات ابری اشاره می‌کنند. آنها همچنین تاکید دارند که بیشتر وب‌‌سایت‌‌های ایرانی تجاری نیستند و ترافیک و بازدید بالایی ندارند، در نتیجه به امکانات کمتری نیاز دارند و ترجیح می‌دهند این نیازها را با یک سرویس سنتی و معمولی برآورده کنند؛ زیرا این مدل سرویس‌‌ها معمولا نسبت به خدمات ابری هزینه نسبتا پایین‌‌تری دارند.
