مرکز آمار با بیش از یک ماه تاخیر آمار تورم را منتشر کرد
تکمیل پازل تورم فروردین‌ماه
دومین گزارش مرکز آمار نیز تورم ماهانه اسفند و فروردین را به ترتیب 7/ 4 و 7/ 3درصد اعلام کرد. محاسبه تورم نقطه به نقطه بر اساس شاخص قیمت‌ها با سال پایه 95 نشان می‌دهد که شاخص قیمت‌ها در پایان سال 1401 نسبت به پایان سال 1400 شاهد افزایش 5/ 58درصدی بوده است که یک رکورد به حساب می‌آید. این دورخیز تورم نقطه به نقطه برای فتح کانال 60درصدی در اسفندماه سال گذشته متوقف نشد و در فروردین‌ماه به 1/ 59درصد رسید. تورم میانگین سالانه در اولین ماه بهار نیز با عبور از سطح50درصد، در ارتفاع 5/ 51درصدی متوقف شد. آمارها حاکی از آن است که تورم نقطه به نقطه خوراکی‌ها در سال 1401 عدد 2/ 79درصد را به ثبت رسانه است. نکته مهم درباره آمارهای منتشرشده به تغییر سال پایه مربوط است. در حالی که پیش‌تر سال 1395 سال پایه آمارهای تورم به شمار می‌رفت، از این پس سال 1400 به عنوان سال پایه تورم استفاده می‌شود.
پایان حبس آمار تورم
مرکز آمار ایران پس از آنکه در اقدامی بی‌سابقه از انتشار به‌موقع آمار تورم اسفندماه و فروردین‌ماه اجتناب کرد، روز گذشته به حبس آمار تورم پایان داد و گزارش تورم فروردین‌ماه را به همراه گزارش تورم سال جاری منتشر کرد. با این حال گزارش جدید تفاوت چشمگیری با گزارش‌های قبلی مرکز آمار دارد و سطح اطلاعات ارائه‌شده و حجم آن‌ها شاهد کاهش چشمگیری بوده است. بر این اساس تورم سالانه اسفند 1401 تنها به یک جدول ساده محدود شده است که در آن اطلاعات مربوط به تورم میانگین سالانه در منطقه شهری، روستایی و کل کشور محاسبه شده است. از سوی دیگر گزارش تورم فروردین 1402 تنها به تورم ماهانه اسفندماه سال قبل و فروردین می‌پردازد. به طور کلی آمار تورم نقطه‌به‌نقطه از گزارش‌های مرکز آمار حذف شده و به تورم میانگین سالانه و رشد ماهانه شاخص بهای مصرف‌کننده اکتفا شده است.
یکی دیگر از نکات قابل‌توجه در گزارش‌های اخیر مرکز آمار، تغییر سال پایه محاسبه تورم است. در حالی که پیش‌تر سال پایه 1395 قرار داده شده بود، مرکز آمار مبدا تورم را به سال 1400 انتقال داد. اختلافات به‌وجود‌آمده در آمار تورمی جدید با گزارش‌های پیشین مرکز آمار ایران از همین‌جا نشات می‌گیرد. در محاسبه تورم قیمت کالاها نسبت به قیمت همان کالاها در یک مبدا زمانی مشخص سنجیده می‌شود و به طور استاندارد به سطح قیمت‌ها در سالی که سال پایه تعیین شده است عدد 100 را نسبت می‌دهند و سپس افزایش قیمت‌ها در رشد این عدد منعکس می‌شود.
برای مثال در بهمن‌ماه سال 1401 و در آخرین گزارش مرکز آمار بر اساس سال پایه 1395، شاخص بهای مصرف‌کننده عدد 608 را به ثبت رساند. به عبارت دیگر از مهرماه سال 1395 تا پایان بهمن‌ماه سال 1401، سطح عمومی قیمت‌ها بیش از 6 برابر شده یا به عبارت دیگر در مدت مذکور با تورم 508درصدی مواجه بوده‌ایم. سال پایه را به دلایلی چون به‌روزرسانی سبد کالا و خدمات نماینده و همچنین ساده‌‌تر شدن محاسبات تغییر می‌دهند. با این حال تعلل بیش از حد در انتشار آمارها و همچنین تغییر شکل مشهود گزارش تورم و حذف بخشی از آن موجب شده برخی انگیزه این تعلل را در موارد دیگری جست‌وجو کنند.
بررسی دو گزارش منتشرشده از سوی مرکز آمار ایران، از رکوردشکنی و تاخت‌و‌تاز تورم در دو ماه اخیر حکایت دارد. بر این اساس مرکز آمار در گزارشی به ارائه تورم ماهانه اسفند و فروردین اکتفا کرد؛ اطلاعات منتشرشده نشان می‌دهد تورم ماهانه در اسفند 1401 به 7/ 4درصد رسیده است و تغییرات همین شاخص برای اولین ماه بهار 7/ 3درصد ثبت شد.
با وجود آنکه نرخ جدید شاخص‌بهای مصرف‌کننده در دسترس نیست اما محاسبات «دنیای اقتصاد» بر اساس سال پایه 95 نشان می‌دهد تورم نقطه‌به‌نقطه در اسفندماه رکورد تاریخی زده و به سطح 5/ 58درصد رسیده است. از سوی دیگر نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در اسفندماه متوقف نشد و در فروردین سال جاری به سطح 1/ 59درصد رسید تا یک قدم به کانال 60درصدی نزدیک شود. آمار تورم میانگین سالانه نیز از جهش 5درصدی این شاخص حکایت دارد و از 8/ 45درصد در اسفندماه به 5/ 51درصد در فروردین رسید که در نوع خود رکورد به حساب می‌آید. نکته مهم اینجاست که اگر از خردادماه سال 1401 صرف‌نظر کنیم، تورم ماهانه اسفندماه بیشترین میزان در سال 1401 به حساب می‌آید.
جزئیات خوراکی‌ها در آمار تورم
بررسی‌ها نشان می‌دهد خوراکی‌ها از افزایش قابل‌توجه قیمت‌ها بی‌نصیب نمانده‌اند. گزارش مرکز آمار ایران حاکی از آن است که تورم ماهانه خوراکی‌ها در اسفندماه 7/ 4درصد و در فروردین‌ماه 7/ 3درصد به ثبت رسیده است. محاسبات «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد سطح تورم نقطه‌به‌نقطه خوراکی‌ها در اسفندماه سال 1401 معادل 2/ 79درصد ثبت شده است. به عبارت دیگر مواد غذایی در سال 1401 با بیش از 79درصد افزایش قیمت مواجه شده است. این افزایش قیمت در فروردین‌ماه اندکی با کاهش مواجه شد و به سطح 8/ 77درصدی رسید.
جزئیات این تورم حاکی از آن است که در اسفندماه خوراکی‌ها در مجموع با 7 درصد افزایش قیمت مواجه شدند. در آخرین ماه سال 1401 گوشت قرمز و پرندگان با افزایش 3/ 19درصدی، جایگاه نخست بیشترین افزایش قیمت طی یک ماه را از آن خود کردند. جایگاه دوم افزایش قیمت طی یک ماه به میوه و خشکبار می‌رسد که طی اسفندماه سال گذشته با 8/ 12درصد افزایش مواجه شده است. در میان گروه‌های غیرخوراکی و خدمات، پوشاک و کفش و همچنین حمل‌و‌نقل به ترتیب با 5/ 7 و 1/ 7درصد افزایش در صدر افزایش‌ها ایستادند.
در آمارهای مربوط به تورم فروردین، خوراکی‌ها با سرعت کمتری افزایش قیمت را تجربه کردند و تورم ماهانه 1/ 4درصدی را به ثبت رساندند. در اولین ماه بهار این گروه میوه و خشکبار بود که بالاترین افزایش قیمت را تجربه کرد و عدد 3/ 15درصد را به ثبت رساند. در بخش کالاهای غیرخوراکی و خدمات نیز این حمل‌و‌نقل بود که با افزایش 6/ 8درصدی در صدر افزایش قیمت‌های فروردین‌ماه قرار گرفت.
