جدیدترین کشف درباره سن لکه سرخ بزرگ/ لکه سیاره مشتری چندساله است؟
ابتدا تصور می‌شد این منظومه طوفانی چرخشی بزرگ همان لکه‌ای است که در سال ۱۶۶۵ توسط «جیووانی دومنیکو کاسینی»(Giovanni Domenico Cassini) ستاره‌شناس ایتالیایی کشف شد اما بررسی جدید پژوهشگران اسپانیایی نشان می‌دهد که این طور نیست.
پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که لکه سرخ‌رنگ بزرگ کنونی تقریبا ۱۹۰ سال قدمت دارد. همچنین، آنها دریافتند که منظومه طوفانی هر سال در حال کوچک شدن است و از ۲۴۲۰۰ مایل عرض مشاهده شده در سال ۱۸۷۹، به ۸۷۰۰ مایل عرض امروز کاهش یافته که نشان می‌دهد شاید حتی روزی ناپدید شود.
پژوهشگران، مشاهدات اولیه مربوط به کشف کاسینی از جمله نقاشی او را از این رویداد آسمانی مورد بررسی قرار دادند و از مدل‌سازی رایانه‌ای برای آشکار کردن سن لکه و چگونگی شکل‌گیری آن استفاده کردند.
کاسینی برای اولین بار لکه سرخ‌رنگ بزرگ را در قرن هفدهم مشاهده کرد و آن را «نقطه دائمی» نامید و این نام تا سال ۱۷۱۳ به قوت خود باقی بود؛ تا اینکه ستاره‌شناسان دیگر نتوانستند آن را پیدا کنند.
بیش از ۱۰۰ سال بعد، ستاره‌شناسان یک طوفان مشابه را در همان منطقه مشاهده کردند و این مشاهدات، آنها را به این پرسش سوق داد که آیا لکه سرخ‌رنگ واقعا نقطه دائمی است یا یک نقطه متفاوت که به طور اتفاقی در همان مکان شکل گرفته است.
«آگوستین سانچز لاوگا»(Agustín Sánchez-Lavega) دانشمند سیاره‌شناسی «دانشگاه باسک کانتری»(EHU) در اسپانیا گفت: از بررسی اندازه‌ها و حرکات نتیجه گرفتیم که بسیار بعید است لکه سرخ‌رنگ بزرگ کنونی، همان لکه دائمی مشاهده‌شده توسط کاسینی باشد. لکه دائمی احتمالا بین اواسط قرن ۱۸ و ۱۹ ناپدید شده است. در این صورت اکنون می‌توان گفت که طول عمر لکه سرخ‌رنگ از ۱۹۰ سال فراتر رفته است.
فضاپیمای «جونو»(Juno) ناسا از سال ۲۰۱۶ به دور مشتری می‌چرخد و از لکه‌ای که کم‌عمق و نازک به نظر می‌رسد، عکس گرفته است. داده‌ها حاکی از آن بودند که این طوفان از یک ابرطوفان غول‌پیکر مانند همتای خود در زحل شکل گرفته است.
لکه سرخ‌رنگ بزرگ که بین دو جریان فوران به دام افتاده، در اطراف مرکز فشار ناشی از یک ابرطوفان می‌چرخد که آن را مجبور می‌کند در جهت مخالف طوفان‌های روی زمین بچرخد و یک «واچرخند» ایجاد کند.
بادهای شدید در این نقطه، مواد شیمیایی مانند ذرات یخ آمونیاک را در لایه بالایی تحریک می‌کنند که در معرض اشعه خورشید به رنگ سرخ درمی‌آید.
برای درک اینکه چرا لکه سرخ‌رنگ بزرگ به مرور زمان کوچک می‌شود و چگونه برای حدود دو قرن در همان مکان باقی مانده است، باید پژوهش بیشتری انجام شود.
دانشمندان امیدوارند در نهایت بفهمند که آیا این لکه پس از کوچک شدن به اندازه معینی متلاشی و ناپدید می‌شود یا به یک نقطه پایدار می‌رسد که به آن امکان می‌دهد برای دهه‌های آینده دوام بیاورد.
لاوگا گفت: روی آوردن به یادداشت‌ها و نقاشی‌های مشتری و نقطه دائمی آن توسط کاسینی ستاره‌شناس بزرگ و مقاله‌های او در نیمه دوم قرن هفدهم که این پدیده را توصیف کرده‌اند، بسیار انگیزه‌بخش و الهام‌بخش بوده است. دیگران پیش از ما در این مشاهدات کاوش کرده بودند و اکنون ما آنها را بررسی کرده‌ایم.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
