حماس و اسرائیل در موقعیت «پات»

اندیشکده‌های غربی در گزارش‌های متعددی بیان می‌کنند به لحاظ نظامی توازنی بین حماس و اسرائیل وجود دارد. این توازن را می‌توان به مثابه شرایط «پات» در شطرنج دانست. وقتی که دیگر دو حریف نتوانند مهره‌های خود را تکان دهند، به این شرایط پات می‌گویند. در واقع وضعیتی در بازی شطرنج است که حریفی که نوبت حرکت با اوست، بی‌آنکه شاهش در معرض کیش باشد، هیچ حرکت قانونی نداشته باشد. طبق قوانین شطرنج چنین وضعیتی مساوی محسوب می‌شود.  «دیدیه لوراس» در گزارش ۲۲اکتبر در المانیتور به جنبه دیگری از درگیری اسرائیل و حماس پرداخت. او در گزارشی در همین رابطه نوشت، اسرائیل یکی از مجهزترین ارتش‌های جهان را دارد که به‌شدت توسط واشنگتن حمایت می‌شود. اسرائیل در مقابله با حماس، با یک گروه مسلح بسیار آموزش‌دیده با متحدان منطقه‌ای قدرتمند روبه‌رو است. بد نیست در زیر نگاهی به منابع نظامی طرف‌ها داشته باشیم:

اسرائیل

بر اساس گزارش موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک بریتانیا (IISS) تعداد نظامیان اسرائیلی ۱۶۹هزار و ۵۰۰نفر است که ۱۲۶هزار نفر از آنها ارتشی هستند. علاوه بر این، اسرائیل دارای ۴۰۰هزار نیروی ذخیره است که از زمان حمله حماس ۳۶۰هزار نفر از آنها بسیج شده‌اند. اسرائیل همچنین دارای برخی از پیشرفته‌ترین تجهیزات دفاعی در جهان از جمله سامانه ضد موشکی «گنبد آهنین» است. موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک بریتانیا می‌گوید اسرائیل حدود ۱۳۰۰تانک و سایر خودروهای زرهی، ۳۴۵جنگنده و زرادخانه وسیعی از توپخانه، پهپادها و زیردریایی‌های پیشرفته در اختیار دارد. از سوی دیگر، انبار تسلیحات هسته‌ای اسرائیل یک راز است. با این حال، انجمن کنترل تسلیحات تعداد کلاهک‌های اسرائیل را ۹۰عدد اعلام کرده است.

واشنگتن سالانه ۳.۸میلیارد دلار به‌عنوان کمک نظامی به اسرائیل بر اساس یک توافق ۱۰ساله که تا سال۲۰۲۸ ادامه دارد، ارائه می‌کند. لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا یکشنبه گفت که استقرار یک سامانه «تاد» و گردان‌های مضاعف پاتریوت «در سراسر منطقه» را فعال کرده است. وی افزود که «تعداد بیشتری از نیروها را مستقر خواهد کرد... تا آمادگی و توانایی نیروهای فعلی را برای واکنش سریع در صورت لزوم افزایش دهد.» واشنگتن قبلا مهمات فزاینده‌ای را به اسرائیل تحویل داده و همچنین دو ناو هواپیمابر را در شرق مدیترانه مستقر کرده است: «یواس‌اس جرالد فورد»، بزرگ‌ترین ناو جنگی جهان و «یواس‌اس آیزنهاور» تا موجب بازدارندگی طرف‌های منطقه‌ای شود.

حماس

حماس زرادخانه متنوعی در طول سال‌های متمادی ایجاد کرده است. نیروهای مسلح این گروه که گردان‌های عزالدین القسام نامیده می‌شوند، طبق گزارش IISS، حدود ۱۵هزار نفر را تشکیل می‌دهند؛ هرچند رسانه‌های عربی این رقم را ۴۰هزار نفر اعلام کرده‌اند. آنها تسلیحات سنگینی دارند که از سراسر خاورمیانه –به‌ویژه ایران، سوریه و لیبی- به دست می‌آیند و همچنین سلاح‌های دستی و تفنگ‌های تهاجمی را از چین و مناطق دیگر تهیه کرده‌اند. این گروه همچنین دارای انواع مواد منفجره دست‌سازمحلی است و منابع غربی می‌گویند که به اندازه کافی پهپاد، مین، موشک‌های هدایت‌شونده ضد تانک، نارنجک‌انداز و گلوله‌های خمپاره برای نبرد طولانی در اختیار دارد.

حزب‌الله

مرکز سوفان بر این باور است که «حزب‌الله می‌تواند منابع ارتش اسرائیل را بدون تعهد کامل به نبرد و در عوض با تکیه بر حملات موشکی گاه به گاه زمین‌گیر کند. همچنین می‌تواند دست و پای ارتش اسرائیل را بدون وارد شدن ارتش و تخصیص نیروی انسانی و تجهیزات در امتداد مرز شمالی ببندد.» در سال۲۰۲۱، این گروه ادعا کرد که ۱۰۰هزار جنگجو دارد. موسسه مطالعات امنیت ملی (INSS)، یک اندیشکده اسرائیلی می‌گوید که تعداد واقعی نصف این رقم است. به گفته «الیوت چپمن» از شرکت تجزیه و تحلیل دفاعی بریتانیا (جینز) «بیشتر نیروهای حزب‌الله مبارزان تمام وقت نیستند، بلکه بر اساس نیاز فرماندهان این گروه، در فعالیت‌های رزمی شرکت می‌کنند.» وی خاطرنشان کرد که حزب‌الله در آغاز جنگ داخلی سوریه ۴۰هزار نیرو بسیج کرد. موسسه مطالعات امنیت ملی می‌گوید زرادخانه این گروه ۱۵۰ تا ۲۰۰هزار راکت و موشک شامل «صدها» راکت دقیق را شامل می‌شود.

۴۰۰شهید فقط در ۲۴ساعت

به گفته وزارت بهداشت فلسطین طی ۲۴ساعت یعنی از یکشنبه (۳۰ مهر) تا دوشنبه (۱ آبان) در حملات هوایی اسرائیل ۴۰۰فلسطینی جان خود را از دست دادند که حدود ۶۰ نفر از آنها در حملات شبانه کشته شدند. «حمزه محمد»، «تد رجنسیا» و دیگران در گزارش ۲۲ اکتبر الجزیره نوشتند، اسرائیل مناطق مسکونی در غزه از جمله اردوگاه آوارگان جبالیه و مناطقی نزدیک به بیمارستان‌های الشفا و القدس را هدف حملات قرار داد. گفته شده است در بیمارستان القدس ۴۰۰بیمار بستری است و ۱۲هزار نفر هم در آنجا پناه گرفته‌اند. کرانه باختری هم از حملات هوایی صهیونیست‌ها مصون نماند. به دنبال تشدید حملات در غزه، چین خواستار آتش‌بس شد و افزود هر کاری که بتواند برای پایان دادن به خشونت‌ها انجام خواهد داد. بر اساس این گزارش، تاکنون بیش از ۴۶۵۱فلسطینی در حملات اسرائیل به شهادت رسیده‌اند. صلیب سرخ مصر هم اعلام کرد که دیروز دوشنبه اول آبان ماه سومین کاروان کمک‌های امدادی شامل ۱۷کامیون از طریق گذرگاه رفح وارد غزه شد. این کمک‌ها در حالی است که الجزیره اعلام کرد صبح دیروز دوشنبه ۱۰ فلسطینی دیگر در حملات اسرائیل جان خود را از دست دادند.

«کتلین ماگرامو» و «صنعا نور حق» در گزارش ۲۳اکتبر برای سی‌ان‌ان هم نوشتند، اسرائیل اعلام کرده که همچنان به بمباران هوایی خود ادامه می‌دهد و آن را شدت خواهد بخشید. این رژیم بار دیگر با پخش برگه‌هایی با آرم ارتش اعلام کرد که مردم باید شمال غزه را به سوی جنوب ترک کنند. «منوینا سوری» هم در گزارش دیگری نوشت که پزشکان و امدادگران بدون مورفین و مسکن برای درمان بیماران کار می‌کنند. «لئو کانز»، مدیر پزشکان بدون مرز گفت: «آنچه مهم است کیت‌های جراحی است که به‌دلیل محاصره در دسترس نیست.» او گفت پزشکان «بدون مقدار لازم از داروهای مسکن عمل جراحی انجام می‌دهند.» گزارشگران الجزیره نیز در بخش دیگری از گزارش خود نوشتند که دیده‌بان حقوق بشر به الجزیره اعلام کرد که عدم اجازه ورود به کمک‌های درمانی از سوی اسرائیل «جنایت جنگی» است. این نهاد حقوق بشری اقدام اسرائیل را «مجازات دسته‌جمعی غیرنظامیان» دانست.

دلیل تعویق حمله زمینی

«ادوارد وانگ»، «اریک اشمیت» و دیگران هم در ۲۲اکتبر در نیویورک‌تایمز نوشتند که دولت بایدن به اسرائیل توصیه کرده است که حمله زمینی را به تعویق بیندازد. مقام‌های آمریکایی گفتند که خواهان زمان بیشتری برای آماده‌سازی خود برای دفع حملات به منافع آمریکا هستند؛ چراکه با شروع حمله زمینی اسرائیل، ممکن است از سوی برخی طرف‌ها اقداماتی در همین زمینه انجام گیرد. به نوشته این گزارشگران، این چند مقام آمریکایی همچنین گفتند که هدف دیگر از تعویق حمله زمینی یکی خرید زمان برای آزادی گروگان‌ها و دیگر ورود کمک‌های امدادی به غزه است. این مقام‌ها گفتند این درخواست به معنی توقف حمله نیست و «آمریکا همچنان مدافع اسرائیل برای حمله به غزه و پاک‌سازی آنجا از وجود حماس است.»

مقام‌های آمریکایی افزودند وقایع روز جمعه و آزادی دو گروگان آمریکایی دولت بایدن را ترغیب کرد این پیشنهاد را مطرح کند که زمان بیشتری به اسرائیلی‌ها بدهد تا برای آزادی سایر گروگان‌ها مذاکره کنند. بایدن روز یکشنبه با نخست‌وزیر اسرائیل تماس گرفت و پس از آن با همتایان کانادایی، ایتالیایی و فرانسوی، آلمانی و بریتانیایی هم صحبت کرد. در خلاصه‌ای که کاخ سفید از این تماس‌ها منتشر کرد، آمده است که بایدن و نتانیاهو توافق کردند که پس از ورود دو کاروان اول کمک‌های بشردوستانه به غزه در روز شنبه، «اکنون جریان این کمک‌های حیاتی ادامه یابد.» طرفین همچنین «درباره تلاش‌های جاری برای آزادی همه گروگان‌های باقی‌مانده و فراهم کردن مسیر امن برای شهروندان آمریکایی و غیرنظامیان غزه که مایل به ترک هستند، بحث کردند.»

 به نوشته «وانگ- اشمیت و دیگران»، دو مقام آمریکایی گفتند که توصیه به اسرائیل مبنی بر توقف جنگ زمینی از طریق وزیر دفاع لوید جی.آستین به این دلیل است که پنتاگون به اسرائیل درباره اقدامات نظامی از جمله تهاجم زمینی کمک ‌کند. آستین تقریبا روزانه با همتای اسرائیلی خود، یوآو گالانت، برای گفت‌وگو درباره مسائل عملیاتی، ارسال تسلیحات آمریکایی به اسرائیل و استقرار نظامی ایالات متحده در منطقه، تماس‌هایی داشته است. یک مقام آگاه از مذاکرات گفت که بحث گروگان‌ها عمدتا از طریق قطر انجام می‌شود. وی افزود که حماس هشدار داده که تهاجم زمینی احتمال آزادی گروگان‌ها را بسیار کم می‌کند.