«پکک» استراتژی نظامی خود را تغییر داد؟
دستگیریهای سریالی در ترکیه
گزارشگر الجزیره نوشت: «این به این معنا نیست که همه این افراد دستگیر خواهند شد. این اولین بازداشت است.» این گزارشگر همچنین افزود که دامنه این عملیات نشان میدهد که پلیس جمعآوری اطلاعات خود را درباره مظنونان «پکک» تشدید کرده است. او افزود که مرکز حملات روز سهشنبه، سانلیورفا، یک شهر بزرگ جنوب شرقی در مرز سوریه است. به گزارش «سینم کوسی اوغلو»، پکک چندین دهه شورش مسلحانه را در ترکیه رهبری کرده است و توسط ایالات متحده و اتحادیه اروپا بهعنوان یک سازمان تروریستی شناخته میشود. دهها هزار نفر از آغاز درگیری در سال۱۹۸۴ جان خود را از دست دادهاند. روز یکشنبه، یک بمبگذار انتحاری یک بمب انفجاری را در نزدیکی ورودی وزارت کشور ترکیه، ساعاتی قبل از سخنرانی رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه در حالی که از تعطیلات تابستانی بازمیگشت، منفجر کرد. مرد مسلح دوم نیز در تیراندازی با پلیس کشته شد. در این حمله دو افسر پلیس بهطور جزئی زخمی شدند. پکک مسوولیت این حمله را بر عهده گرفت؛ درحالیکه مقامات ترکیه یکی از مهاجمان را یکی از اعضای پکک معرفی کردند. ساعاتی بعد، هواپیماهای جنگی ترکیه حملاتی را به مراکز مشکوک پکک در شمال عراق، جایی که رهبری این گروه در آن مستقر است، انجام دادند.
«آمبرین زمان» هم در گزارش ۲اکتبر در المانیتور نوشت، حزب غیرقانونی کارگران کردستان (پکک) روز یکشنبه یک حمله انتحاری به مقر اداره امنیت ملی ترکیه در آنکارا انجام داد. آیا خشونت نشاندهنده تغییری در استراتژی این گروه است که میتواند مشارکت نظامی بین گروههای کرد سوریه و ایالات متحده را به خطر بیندازد؟ این موضوع در شرایطی فوریت تازهای پیدا کرد که رجب طیباردوغان، رئیسجمهور ترکیه ساعاتی پس از این حمله انتحاری وعده داد که یک کمربند امنیتی «فراتر از مرزهای جنوبیمان» را به عمق «حداقل ۳۰کیلومتر» ایجاد کند. ترکیه اصرار دارد که «نیروهای سوریه دموکراتیک» (SDF) - متحد اصلی ایالات متحده در مبارزه با داعش- تهدیدی برای امنیت ملی محسوب میشوند؛ زیرا بخش اصلی آن موسوم به «یگانهای مدافع خلق» (YPG) ارتباط نزدیکی با پکک دارد. ترکیه با چنین توجیهی حملات زمینی متعددی را علیه «نیروهای سوریه دموکراتیک» که بخشهای بزرگی از شمال شرق سوریه را که تحت کنترل کردها و در عمل تحت حمایت ایالات متحده یا روسیه بود اشغال کرده، آغاز کرده است و همچنان تهدید میکند که این کار را تکرار خواهد کرد.
روز یکشنبه، ترکیه موج جدیدی از حملات هوایی را به مقر پکک در کوههای قندیل که ایران را از عراق جدا میکند و حملات پهپادی جداگانه به مظنونان پکک در قامشلی در شمال شرق سوریه انجام داد. وزارت دفاع گفت که حملات در سوریه، «مزدلف تاسکین»، یک شبهنظامی پکک را که متهم به طراحی کمینی بود که در سال۲۰۰۷ منجر به کشته شدن ۱۲سرباز ترکیه شد، «خنثی» کرد. این وزارتخانه گفت که حملات روز یکشنبه در عراق ۲۰ هدف «متشکل از غارها، پناهگاهها و انبارهای مورد استفاده توسط این سازمان تروریستی جدایی طلب» را منهدم کرد و همچنین شبه نظامیان کرد را «خلع سلاح» کرد. این وزارتخانه افزود تا زمانی که «هیچ تروریستی باقی نماند» عملیات در شمال عراق را دنبال خواهد کرد.
اولین حمله در آنکارا از سال۲۰۱۶
پکک تا همین اواخر از انجام حملات آشکار و گسترده در داخل ترکیه خودداری میکرد. این گروه با توجه به تسلط روزافزون سرویسهای اطلاعاتی ترکیه، فاقد توانایی عملیاتی است، اما همچنین نمیخواهد در استدلال خود مبنی بر اینکه ایالات متحده باید روابط خود را با نیروهای «نیروهای سوریه دموکراتیک» قطع کند، بهانهای در اختیار آنکارا قرار دهد. در عین حال، پکک برای خروج از فهرست سازمانهای تروریستی خارجی تعیینشده ایالات متحده تلاش میکند. اگر تعداد تخمینی ۹۰۰نیروی عملیات ویژه ایالات متحده از سوریه خارج شوند، نهاد تحت رهبری کردها موسوم به «اداره خودمختار شمال و شرق سوریه» احتمالا سقوط میکند. دولت بایدن خروج از این کشور را رد کرده و گفته است که ائتلاف به رهبری آمریکا به همکاری با «نیروهای سوریه دموکراتیک» علیه داعش ادامه خواهد داد. با این حال، در پشت درهای بسته، مقامات ایالات متحده بهطور فزایندهای درباره شایستگی حفظ این اتحاد، بهویژه به بهای بیگانه ساختن ترکیه (متحد ناتو) که ارزش آن از زمان درگیری در اوکراین افزایش یافته است، تردید میکنند.
ایالات متحده به سرعت حمله روز یکشنبه را که در آن یکی از مهاجمان خود را منفجر کرد و دیگری توسط پلیس کشته شد، محکوم کرد. خشم عمومی پس از انتشار اخباری مبنی بر اینکه عاملان یک دامپزشک را در استان کایسری به قتل رساندند تا با خودروی او به آنکارا بروند، افزایش یافت. پکک در بیانیهای مسوولیت این حمله انتحاری را برعهده گرفت و گفت که این حمله همزمان با افتتاحیه پارلمان بوده و توسط تیمی «مرتبط با گردان جاویدان» انجام شده است که یکی از چندین گروههای مسلح مورد استفاده برای عملیات شهری است. پکک اعلام کرد که میتوانست صدمات بسیار بیشتری را وارد کند؛ اما از انجام آن خودداری کرد و ترجیح داد «پیام لازم» را ارسال کند و به جای آن «یک هشدار جدی» بدهد. پکک از سال۲۰۱۶ که نیروهای ترکیه اولین حمله زمینی خود را علیه این گروه در شمال سوریه انجام دادند، هیچ حملهای در داخل پایتخت ترکیه انجام نداده بود. با این حال، یک حمله انتحاری در ۲۶سپتامبر توسط دو زن مبارز به ساختمان پلیس ترکیه در استان جنوبی مرسین ممکن است بهعنوان هشداری برای آنچه که قرار است رخ دهد باشد. «روژ گیراسون»، یک محقق کُرد مستقر در دیاربکر، خاطرنشان کرد که اگر پکک به چنین حملاتی ادامه دهد، تعجبآور نخواهد بود. گیراسون به المانیتور گفت: «پکک پیامی با صدای بلند و واضح فرستاد که ما هنوز اینجا هستیم.»
ترکیه به لطف پهپادهای تولید داخل خود که شهرت جهانی بهدست آوردهاند، در نبرد ۳۹ساله خود با پکک بهطور آشکار دست برتر را بهدست آورده است. صدها تن از کادرهای پکک در حملات پهپادی در عراق و سوریه کشته شدهاند؛ زیرا آنکارا به دنبال از بین بردن رهبران بالقوه این گروه جدید است. عبدالله اوجالان، رهبر موسس پکک، از سال ۱۹۹۹ در زندان به سر میبرد. فرماندهان ارشدش که در کوهستانهای دورافتاده کردستان عراق مستقر شدهاند، در اواخر دهه۶۰ و اوایل دهه۷۰ زندگی خود هستند و رویکردهای انقلابی چپگرایانهشان بهطور فزایندهای ارتباط خود را با نسلهای جوان کرد و کردهای شهری شده از دست داده است.
هیچ چشماندازی برای صلح وجود ندارد
زمانی که اردوغان از مذاکرات مستقیم بین دولت و اوجالان در سال۲۰۱۵ جلوگیری کرد، امیدها به راهحل مسالمتآمیز برای مساله کردی از بین رفت. آتشبس۲ و نیمساله که بهصورت متقابل رعایت شده بود، شکست خورد و منجر به مارپیچ کنونی تشدید تنش شد که جنبش سیاسی کرد را در داخل ترکیه هدف قرار داد. «صلاحالدین دمیرتاش» رئیس بسیار محبوب و سابق بزرگترین حزب طرفدار کردها، «حزب دموکراتیک خلقها» (HDP)، همراه با هزاران نفر از مقامات و هواداران حزب که به اتهامات تروریستی عضویت در پکک محکوم شدهاند، در پشت میلههای زندان همچنان باقیاند. این افراد شامل شهرداران منتخب دموکراتیکی میشوند که کرسیهای خود را از دست دادند و مدیران دولتی در مکانهای حساسی مانند پایتخت غیررسمی کردها، دیاربکر، جایگزین آنها شدند. این حزب -که بهعنوان «حزب چپ سبز» در انتخابات پارلمانی و ریاستجمهوری ماه مه در تلاش برای جلوگیری از تعطیلی شرکت کرد- شاهد این بود که محبوبیتش ۳درصد کاهش یافت.