مرگ حداقل هزار نفر در زلزله مراکش
شب وحشتناک مراکش
چیزی از قیامت کم نداشت
صور اسرافیل دمیده نشد؛ اما مراکشی‌ها قیامت را از نزدیک تجربه کردند. لرزش ناگهانی زمین، چیزی از قیامت کم نداشت. ترسی که بر مردم غالب شد، قابل توصیف نیست: «مردمانی که با همان لباس خانگی به خیابانها ریختند و ترس بر جان و دلشان افتاده بود. چشم‌ها از حدقه بیرون زده بود؛ چراکه شاهد صحنه‌هایی بودند که پیش‌تر این صحنه‌ها را در فیلم‌ها دیده بود.
لحظات وحشتناک با زلزله نزدیک به 7ریشتر در مراکش یکی پس از دیگری خلق می‌شدند: ریختن ساختمان‌ها و زیر آوار ماندن زن و کودک و مرد؛ صداهایی که هنوز گهگاه به شکل ناله شنیده می‌شود.» تمام نیروها بسیج شده‌اند تا جانی اگر زیر آوار مانده باشد، ناجی‌اش باشند. الجزیره گزارش داد زمین‌لرزه‌ای به بزرگی 8/ 6ریشتر مراکش را لرزاند که منجر به کشته شدن دست‌کم 820نفر، مجروح شدن بیش از 672 نفر، آسیب دیدن ساختمان‌ها و فرار ساکنان وحشت‌زده از خانه‌های خود به خیابانها شد. تلویزیون دولتی مراکش به نقل از وزارت کشور مراکش از دوبرابر شدن تعداد قربانیان صبح شنبه از شب گذشته خبر داد. این آمار در حال به‌روزرسانی است و احتمالا تعداد کشته‌های این زمین‌لرزه افزایش قابل توجهی بیاید. منابع محلی حال 51نفر از مجروحان را وخیم گزارش کرده‌اند. ساکنان مراکش، نزدیک‌ترین شهر بزرگ به مرکز زمین‌لرزه می‌گویند که برخی از ساختمان‌ها در شهر قدیمی که یک سایت میراث جهانی یونسکو است، فروریخت. تلویزیون محلی تصاویری از سقوط یک مناره مسجد روی خودروهای شکسته را نشان داد. به گفته سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده (USGS) این زمین‌لرزه اندکی بعد از ساعت 11شب به وقت محلی (22:00 به وقت گرینویچ) رخ داد. سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده تخمین می‌زند که مرکز زمین‌لرزه در کوه‌های اطلس، در حدود 75کیلومتری (44مایلی) مراکش، چهارمین شهر بزرگ کشور رخ داده است. تیم‌های جست‌وجو دیوانه‌وار ساختمان‌های فروریخته را برای یافتن کسانی که به دام افتاده بودند، جست‌وجو کردند.
وزارت کشور مراکش گفت: «نیروهای مسلح سلطنتی، مقامات محلی، سرویس‌های امنیتی و حفاظت مدنی برای یافتن افرادی که در زیر آوار در دام افتاده‌اند، بسیج شده‌اند.» او ادامه داد: «تمام نیروها با استفاده از همه ابزارها و توانایی‌ها برای ارائه کمک‌های لازم و ارزیابی خسارات به تلاش‌هایشان ادامه می‌دهند.» نورالدین بازین، روزنامه‌نگار از مراکش، این وضعیت را «شب وحشتناک» توصیف کرد. او به الجزیره گفت: «لحظه وقوع زمین‌لرزه هرج و مرج بود، ما همچنان سعی می‌کنیم آنچه را که رخ داده است، پردازش کنیم؛ زیرا آن بسیار ناگهانی بود. در مراکش، بیشترین آسیب در شهر قدیمی بود؛ زیرا ساختمان‌ها به‌دلیل وضعیت شکننده‌شان مستعد فروریختن هستند.» «عید الترازی» استاد زلزله‌شناسی در اردن به الجزیره گفت: «صدها پس لرزه ممکن است رخ دهد.» او افزود: «مردم باید از ساختمان‌هایی که مستحکم نیستند دوری کنند؛ زیرا مستعد ریزش هستند. ما انتظار داریم پس‌لرزه‌ها برای سه تا چهار هفته ادامه داشته باشد.» رسانه‌های محلی گزارش دادند که جاده‌های منتهی به منطقه کوهستانی در اطراف مرکز زمین‌لرزه مملو از وسایل نقلیه و مسدود شدن با سنگ‌های فروریخته شده است که تلاش‌های نجات را کُند می‌کند. عبدالرحیم آیت داود، رئیس یک شهر در این منطقه به سایت خبری مراکشی «ام 2» گفت که چندین خانه در آن نزدیکی جزئی و برخی هم کلی فرو ریخته و برق و جاده‌ها در برخی نقاط قطع شده است.
وی همچنین گفت که مقامات در حال تلاش برای پاک‌سازی جاده‌ها در استان «الحوض» هستند تا امکان عبور آمبولانس‌ها و کمک‌رسانی به مردم آسیب‌دیده فراهم شود. او افزود که فواصل زیاد بین روستاهای کوهستانی به این معنی است که آگاهی از میزان کامل خسارت به زمان نیاز دارد. مراکشی‌ها ویدئوهایی را منتشر کردند که نشان می‌دهد ساختمان‌ها به آوار و گرد و غبار تبدیل شده‌اند و بخش‌هایی از دیوارهای قرمز معروفی که شهر قدیمی مراکش را احاطه کرده‌اند، آسیب دیده‌اند. گردشگران و دیگران ویدئوهایی از مردم در حال فریاد زدن و تخلیه رستوران‌های شهر منتشر کردند. ساکنان شوکه‌شده در مراکش و کازابلانکا از ساختمان‌ها خارج و به خیابانها پناه آورده‌اند.
«براهیم حیمی» یکی از ساکنان مراکش، گفت که آمبولانس‌هایی را دید که از شهر قدیمی تاریخی خارج می‌شدند. وی همچنین گفت که به‌دلیل لرزش زمین، نمای ساختمان‌ها آسیب دیده‌اند. درحالی‌که زمین‌لرزه‌های این منطقه «غیر متداول اما غیرمنتظره» هستند، بیش از 120سال است که زلزله‌ای با این بزرگی در منطقه نزدیک به آن دیده نشده است. سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده در وب‌سایت خود اعلام کرد: «از سال1900، هیچ زمین‌لرزه‌ای به بزرگای 6ریشتر یا بزرگ‌تر در 500کیلومتری این منطقه دیده نشده است. بزرگ‌ترین زمین‌لرزه در نزدیکی این منطقه به بزرگی 5ریشتر بوده است.» این آژانس افزود که بیشتر آن زمین‌لرزه‌های قبلی عمدتا در شرق نیز رخ داده است. زمین‌لرزه عصر جمعه نسبتا کم‌عمق بود و در عمق 5/ 18کیلومتری (5/ 11مایلی) رخ داد. زمین‌شناسی ایالات متحده توضیح داد که «گسل مورب معکوس» در کوه‌های اطلس علت زمین‌لرزه بوده است. آخرین زمین‌لرزه بزرگ مراکش در سال2004 رخ داد و بیش از 600نفر را کشت. آن زمین‌لرزه که زمین‌لرزه الحسیما نام گرفت، در مرز صفحه‌ای فعال، در شمالی‌ترین سواحل کشور، هم‌مرز با غرب دریای مدیترانه رخ داد. اندازه آن 3/ 6ریشتر بود. زمین‌لرزه بزرگ‌تری در سال1980 الجزایر، همسایه این کشور را به‌لرزه درآورد. این زمین‌لرزه به بزرگی 3/ 7ریشتر معروف به زمین‌لرزه «الاسنام»، قوی‌ترین فعالیت لرزه‌ای منطقه در قرن‌ها بوده است. همچنین آن نیز از رشته کوه اطلس سرچشمه گرفت، خانه‌ها را با خاک یکسان کرد و 300هزار نفر را آواره خیابانها کرد و حداقل 2600نفر را کشت. با وقوع زمین‌لرزه در مراکش، از روز شنبه پیام‌های حمایتی از سراسر جهان آغاز شد. اولاف شولتز، صدراعظم آلمان در ایکس، پلتفرمی که قبلا توییتر نامیده می‌شد، پیغام تسلیت برای مردم و دولتمردان مراکش فرستاد. نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند که در حال حاضر میزبان اجلاس گروه20 بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان است نیز از این قافله عقل نماند و نوشت: «هند آماده است در این زمان سخت، همه کمک‌های ممکن را به مراکش ارائه دهد.» یک سخنگوی سازمان ملل گفت: «سازمان ملل آماده است تا به دولت مراکش در تلاش‌هایش برای کمک به جمعیت آسیب‌دیده کمک کند.»
صف‌های طویل اهدای خون
یونش الزهیر، روزنامه‌نگار از یک مرکز انتقال خون در مراکش به الجزیره گفت که پس از فراخوان مقامات برای اهدای خون، مشارکت بسیار زیاد است. او تصریح کرد: «تا صبح روز شنبه حدود 130نفر در این مرکز خون اهدا کرده‌اند و حدود 200نفر همچنان در صف‌های طولانی که بیرون ساختمان کشیده شده‌اند، منتظر هستند.» او گفت: «از سوی دیگر، آمبولانس‌ها همچنان به بخش اورژانس در مرکز بیمارستان دانشگاه محمد ششم در رفت و آمد هستند.» دکتر هشام خرمودی از مراکش به الجزیره گفت که تعداد مجروحان در حال افزایش است. وی گفت: «مقامات و داوطلبان برای رسیدن به افراد نیازمند به کمک در حال تلاش هستند. آنها می‌خواهند مجروحان را زیر آوار بیرون بکشند.» اما وی این نکته را هم تصریح کرد که دسترسی به برخی از مناطق آسیب‌دیده سخت است. وی همچنین گفت: «تمام پرسنل و بخش‌های پزشکی برای مقابله با حوادث آماده شده‌اند. تنها مشکل تمام شدن ذخیره کیسه‌های خون است. بنابراین از مردم می‌خواهیم که خون اهدا کنند.»
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه پس از «زلزله ویرانگر» گفت که کشورش از کمک به این کشور دریغ نخواهد کرد. او در ایکس نوشت: «ما از برادران مراکشی خود در این ساعات سخت از هر نظر حمایت خواهیم کرد.» توماسو دلا لونگا، سخنگوی فدراسیون بین‌المللی صلیب سرخ و جمعیت‌های هلال احمر هم گفته است که تیم‌های مربوطه به نام «واحد واکنش اضطراری» می‌توانند ظرف ۲۴ تا ۴۸ساعت به مراکش فرستاده شوند. او گفت: «آنها در فعالیت‌های مختلفی مانند امداد، بهداشت آب و مراقبت‌های بهداشتی تخصص دارند.» این سخنگو از ژنو به الجزیره گفت که بسیج این تیم‌ها تنها به درخواست مقامات محلی امکان‌پذیر است. وی افزود: «24 تا 48 ساعت اول برای نجات جان مردم زیر آوار حیاتی است.»
