عادی‌سازی روابط با سوریه با سفر البشیر به دمشق کلید خورد
سفر اولین مقام عربی به سوریه
عمر البشیر رئیس‌جمهوری سودان، به‌عنوان اولین رهبر جهان عرب، با هدف دیدار با مقام‌های سوری یکشنبه ۲۵ آذر وارد دمشق شد و مورد استقبال رئیس‌جمهوری سوریه قرار گرفت. این اولین بار طی ۸ سال گذشته و جنگ داخلی سوریه است که یک رهبر عربی- آفریقایی به دمشق سفر می‌کند. خبرگزاری دولتی سوریه، سانا گزارش داد که البشیر روز یکشنبه در فرودگاه دمشق مورد استقبال بشار اسد قرار گرفت. سپس هر دو به کاخ ریاست‌جمهوری رفتند. این دیدار با محوریت تحولات این کشور و منطقه انجام گرفت. الجزیره در گزارش دیروز دوشنبه ۲۶ آذرماه نوشت که هر دو رهبر روابط دوجانبه و «وضعیت و بحران‌هایی که بسیاری از کشورهای عربی با آن مواجه هستند» را مورد بحث قرار دادند.
الجزیره به نقل از خبرگزاری سانا می‌نویسد عکس‌های انتشار یافته نشان می‌دهد این دو رهبر در برابر جت روسی با یکدیگر دست دادند. ظاهرا جت روسی رئیس‌جمهور سودان را به سوریه آورده بود. اسد در این دیدار با تاکید بر حفظ هویت عربی کشورش به‌رغم مناقشات موجود تصریح کرد که برخی کشورهای عربی به رهبری عربستان با مسلح کردن شورشیانی که به‌دنبال ساقط کردن دولت او هستند، به درگیری‌ها دامن می‌زنند.
اسد و البشیر طی مذاکرات خود تاکید کردند: «شرایط و بحران‌ها در تعدادی از کشورهای عربی، ما را به تجدید نظر و ایجاد روش‌های جدید در روابط کشورهای عربی مبتنی بر احترام به حاکمیت کشورها و عدم دخالت در امور داخلی آنها ملزم می‌کند که این امر به نوبه خود باعث بهبود روابط عربی-عربی به‌طوری که منافع ملی عرب در نظر گرفته شود، خواهد شد.»
سانا به نقل از البشیر نوشت وی امیدوار است سوریه از این وضعیت با موفقیت خارج شود و به زودی نقش مهم خود در منطقه را ایفا کند. او وعده داد که هر چه در توان دارد انجام دهد تا یکپارچگی سرزمینی سوریه حفظ شود. رئیس‌جمهوری سودان خاطرنشان کرد: «تضعیف سوریه منجر به تضعیف جهان عرب می‌شود. آنچه در طول سال‌های گذشته اتفاق افتاده نشانی از این مساله است. با وجود جنگ علیه سوریه، این کشور با پایه‌هایی عربی استوار ماند.»
بشار اسد نیز تاکید کرد که سوریه به‌رغم همه چیزهایی که در طول سال‌های جنگ اتفاق افتاده، به عربی بودن وفادار ماند و به آن ادامه خواهد داد. در عین حال، او تصریح کرد که وابستگی برخی کشورهای عربی به غرب برای ملت‌هایشان هیچ سودی نخواهد داشت و از این رو، پایبندی به عربی بودن و مسائل کشورهای عربی بهتر است. اسد از رئیس‌جمهوری سودان به دلیل سفرش به سوریه تشکر و اظهار کرد که این سفر باعث بهبود روابط میان دو کشور خواهد شد. اسد در این دیدار تاکید کرد که می‌کوشد روابط دو کشور را به دوران پیش از جنگ بازگرداند. الجزیره می‌نویسد دلایل دیدار البشیر هنوز روشن نیست.
سوریه: از طرد تا جذب دوباره در جهان عرب
اندکی پس از اینکه جنگ در سوریه در سال ۲۰۱۱ آغاز شد، ۲۲ کشور عربی سوریه را از جمع خود اخراج کردند. آنها سوریه را تحریم و اسد را به‌دلیل استفاده از زور عریان و عدم مذاکره با اپوزیسیون محکوم کردند. اما وقتی اسد با کمک متحدان ایرانی و روسی خود در تحولات سوریه دست برتر یافت، بسیاری از کشورهای عربی ابراز تمایل کردند که روابط را از سر بگیرند.
الجزیره در گزارش خود می‌افزاید: در اکتبر سال‌جاری اسد به یک روزنامه کویتی گفت که «به درکی اساسی» با دولت‌های عربی پس از سال‌ها خصومت دست یافته است. او در این مصاحبه اشاره‌ای به دولت‌های عربی نکرد اما اعلام کرد که هیات‌هایی از کشورهای عربی و غربی درحال بازدید از سوریه هستند تا روابط سیاسی و ماموریت‌های دیپلماتیک خود را از سر بگیرند.
این اولین مصاحبه او با یک رسانه عربی از کشورهای حاشیه خلیج فارس بود. درست یک هفته قبل از آن مصاحبه، وزیرخارجه بحرین با در آغوش کشیدن و استقبال از همتای سوری خود در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل ناظران را شوکه کرد. این استقبال گرم سوالاتی برانگیخت دال بر اینکه آیا برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس – که بعضا دشمنان قسم‌خورده اسد و ایران هستند- به‌دنبال از سر‌گیری روابط با سوریه هستند.
اردن هم در ماه اکتبر گذرگاه نصیب را با سوریه بازگشایی کرد. حتی گزارش شده که اسرائیل هم گام‌هایی در راستای نزدیکی به دولت اسد برداشته است. دلیل آن این است که گذرگاه قنیطره هم که در جولان اشغالی قرار دارد همین ماه با نظارت روسیه «تا حدودی» بازگشایی شد.
ترکیه هم به این شرط که اسد انتخابات آزاد و عادلانه برگزار کند، اعلام کرد که آماده است با این کشور روابط را عادی کند. وزیرخارجه ترکیه اعلام کرد در صورت برگزاری چنین انتخاباتی، همگان باید با او همکاری کنند. مولود چاووش اوغلو افزود: «در آخر، مردم سوریه باید تصمیم بگیرند که چه کسی بر کشورشان حکمرانی کند.» «نادر هاشمی»، مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه دنور می‌گوید: «کشورهای عربی می‌کوشند در بازسازی سوریه نقش داشته باشند.»
او می‌افزاید: «اعراب می‌کوشند با دور کردن سوریه از ایران و متحدانش بار دیگر این کشور را به مدار جهان عرب بازگردانند تا در فردای بازسازی نقش بیشتری داشته باشند.» این تحلیلگر به الجزیره می‌گوید: «اولین اولویت اسد امروز و پس از تار و مار کردن مخالفان حکومتش بازسازی اقتصادی است.
غرب احتمالا تمایلی برای سرمایه‌گذاری در سوریه ندارد اما هستند اعراب ثروتمندی که دارای منابع مالی هستند و به نیابت از غرب چنین خواهند کرد. بنابراین، ظن من این است که یک دستور کار از سوی اعراب وجود دارد: اینکه آیا می‌توان اسد را به لحاظ مالی و با پروژه‌های بازسازی در راستای تضعیف ائتلافش با ایران تحت‌تاثیر قرار داد یا خیر.» الجزیره در ادامه گزارش خود می‌آورد که البشیر از سال ۱۹۸۹ در راس قدرت و تحت تعقیب دادگاه کیفری بین‌المللی در هلند است آن هم به‌خاطر جنایات جنگی در کشورش.
اسپوتنیک هم در گزارش اول نوامبر خود نوشت اردن به‌عنوان یکی از متحدان آمریکا که بخشی از جریان مخالف در سوریه را رهبری می‌کند همگام با پسرعموهای عرب خود مدافع ارتباطات عربی در راستای موضع سفت و سخت در برابر نقش ایران در منطقه است. این کشور همراه با اسرائیل می‌کوشد تا با عادی کردن روابط خود با سوریه پیوندهای «برادر عرب» خود را از «پارسی‌ها» بگسلد. این گزارش می‌افزاید سوریه علاقه‌مند است تا روابط اقتصادی و تعاملات تجاری خود را در قالب توافقات استراتژیک جامع در آورد تا هم امنیت اقتصادی‌اش محقق شود، هم پولی وارد خزانه دولت شود و هم دیگر کشورها مجاب به برقراری رابطه با اسد شوند. به این ترتیب، اسد به‌عنوان «رهبر سوریه» بار دیگر مطرح خواهد شد و از توان کافی برای تار و مار کردن مخالفان برخوردار خواهد شد.
اسپوتنیک به نقل از نویسندگان عرب می‌آورد:«بسیاری از اردنی‌ها و همقطاران عربشان به این نتیجه رسیده‌اند که مرگ ۴۲۰هزار نفر کافی است و بهتر است پایان جنگ ۸ ساله و بازسازی اقتصادی در اولویت قرار گیرد.» چنین است که سخنگوی دولت اردن و برخی دیگر از مقام‌های عربی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم و در قالب جمله‌های توییتری می‌گویند روابطشان با سوریه در مسیر درست قرار گرفته است. آنها راه‌حل سیاسی را بر تداوم جنگ برتری می‌دهند.
ارسال نظر