۴۰ درصد قیمت یک خودرو داخلی نصیب دولت می‌شود
هزینه تولید خودروهای داخلی چقدر است؟
گروه خودرو- اینکه هزینه تولید خودرو در ایران چقدر است، اینکه خودروسازان داخلی برای هر محصولی چقدر سود می‌برند و اینکه اصلا این سود،متعارف است یا نه، همه و همه جزو پرسش‌هایی است که شاید سال‌ها است در ذهن مشتریان ایرانی نقش بسته و تقریبا نیز هیچگاه پاسخ مشخصی به این پرسش‌ها داده نشده است. در حال حاضر آنچه که در ذهن غالب ایرانی‌ها در این مورد وجود دارد، گران‌فروشی خودروسازان داخلی است، به نحوی که آنها معتقدند پولی که بابت خرید خودروهای ساخت داخل می‌پردازند، بسیار بالاتر از هزینه تولید این خودروها است.
به عنوان مثال ایرانی‌ها گمان می‌کنند خودرویی مانند پراید، با این درجه پایین کیفی، بیش از چهار میلیون تومان نمی‌ارزد.
پیش‌ترها نیز که هنوز پیکان به تولید می‌رسید، همین پیش‌فرض درباره قیمت پیکان مطرح و ایرانی‌ها معتقد بودند، هزینه تولید پیکان با آن تکنولوژی نازل و ساده، بسیار کمتر از قیمت کارخانه‌ای آن است.
در این مورد البته خود خودروسازها همواره نه تنها اتهام گران‌فروشی را رد کردهاند، بلکه معتقد بوده و هستند که در برخی موارد ضرر هم دیده‌اند.
به گفته مسوولان خودروسازی ایران، سود نهایی ایران‌خودرو و سایپا، چیزی بین چهار تا هفت درصد است و اینکه گمان می‌شود، آنها بیش از این مقدار سود می‌برند، تصوری است اشتباه و ناشی از اطلاعات غلط.
این در شرایطی است که سال گذشته احمد قلعه‌بانی، مدیرعامل وقت سازمان گسترش، در مصاحبه‌ای، سود خودروسازان را بسیار بالاتر از چهار تا هفت درصد عنوان کرد.
وی که خود زمانی مدیرعامل سایپا نیز بود، در آن مصاحبه اعلام کرد تولید خودرویی مانند پراید، نهایتا ۵/۴ میلیون تومان برای سایپا خرج بر می‌دارد و پیکان نیز زمانی که تولید می‌شد، فقط رقمی نزدیک به چهار میلیون تومان، هزینه روی دست ایران‌خودرو می‌گذاشت.
این گفته‌های قلعه‌بانی در شرایطی بود که مهرداد بذرپاش، مدیرعامل پیشین سایپا در گفت‌و‌‌گویی تلویزیونی مدعی شد که با توجه به نرخ تورم، قیمت پراید باید به ۱۴ میلیون تومان برسد.
منوچهر منطقی، مدیرعامل پیشین ایران‌خودرو نیز بارها این نکته را مطرح کرد که خودروهای داخلی نه تنها گران نیستند، بلکه باید با توجه به شرایط تورمی،قیمت آنها افزایش نیز پیدا کند.
موضوعی که وی مانند بسیاری دیگر از کارشناسان، روی آن دست می‌گذاشت، این بود که هزینه‌های تولید در خودروسازی ایران، بسیار بالا است و چون مشتریان نسبت به این موضوع، اطلاعات چندانی ندارند، همواره بر این باورند که خودروهای داخلی، ارزان به تولید می‌رسند و خودروسازها گران‌فروش هستند.
در این زمینه نگاهی می‌اندازیم به هزینه تولید یک خودرو فرضی در ایران، تا مشخص شود بالاخره ایران‌خودرو و سایپا به عنوان دو غول صنعت ایران، گران‌فروشند یا نه؟
در نگاهی کلی، قیمت یک خودرو داخلی از سه آیتم «مواد اولیه»، «دستمزد» و «هزینه‌های سربار» تاثیر می‌پذیرد که اولی ۸۷ درصد هزینه‌ها را شامل می‌شود و دومی و سومی نیز به ترتیب سه و ۱۰ درصد هزینه روی دست خودروسازان می‌گذارند.
تورم بالا
در بخش مواد اولیه، خودروسازان با دو دسته مواد داخلی و خارجی روبه‌رو هستند.
مواد اولیه داخلی در کل هزینه کمتری را می‌طلبد، اما تامین مواد اولیه خارجی به لحاظ آنکه هزینه‌های گشایش اعتبار، حمل و بیمه خارجی، تعرفه گمرگی حمل و بیمه داخلی و همچنین قیمت اولیه را شامل می‌شود، هزینه بالاتری را نسبت به مواد اولیه داخلی نصیب خودروسازان می‌کند.
در زمینه مواد اولیه، خودروسازان همواره در سال‌های اخیر، به این نکته معترض بوده‌‌اند که وزارت صنایع از سال ۷۶ به بعد، اجازه افزایش قیمت خودرو را با توجه به صعود نرخ مواد اولیه، نداده است و در حالی که در این ۱۳ سال، تورم این مواد چند صد درصد بوده،اما نرخ خودروهای داخلی تقریبا ثابت مانده است.
آن طور که خودروسازان عنوان می‌کنند، در حالت کلی نرخ پکیج مواد اولیه طی سال‌های ۸۳ تا ۸۷، تقریبا ۵/۲ برابر شده و این موضوع از تورم مواد اولیه حکایت می‌کند.
دستمزدها
فاکتور دیگری که در قیمت خودروهای داخلی تاثیرگذار به شمار می‌رود، دستمزدهاست.
این فاکتور شامل چند آیتم جداگانه بوده که سرجمع آنها در کل فقط سه درصد از قیمت خودرو را شامل می‌شود.
حقوق پایه، مزایا، سنوات و سایر پرداختی‌ها از سوی کارفرما نظیر بیمه، غذا، هزینه ایاب و ذهاب و مواردی از این قبیل، هزینه‌هایی است که سه درصد فاکتور دستمزد را تشکیل می‌دهند.
هزینه‌های سربار
فاکتور تاثیرگذار بعدی در قیمت یک خودرو، هزینه‌های سربار تولید است؛ هزینه‌هایی که ۱۰ درصد کل قیمت یک خودرو داخلی را شامل می‌شود.
انرژی و تسهیلات، حقوق سرپرستی غیرمستقیم (جدای از حقوق پایه)، استهلاک تجهیزات، هزینه تعمیر و نگهداری، خرید خدمات غیرتولیدی (قراردادهایی مانند تعمیرات و خدمات عمومی)، مواد و ملزومات مصرفی تولید و مواد کمک تولیدی، جزو هزینه‌های سربار تولید به شمار می‌روند.
خودروسازان معتقدند با اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، چون قیمت یارانه‌های حامل انرژی آزاد می‌شود، هزینه‌های سربار نیز افزایش خواهد یافت.
در این زمینه حتی ایران‌خودرویی‌ها پیش‌بینی کردهاند با در نظر گرفتن تمامی جوانب اجرای این قانون، قیمت خودروهای تولیدی این شرکت، یک تا یک و نیم میلیون تومان افزایش خواهد یافت.
بهره‌های بانکی
اما آن طور که خودروسازان می‌گویند، علاوه بر «مواد اولیه»، «دستمزد» و «هزینه‌های سربار» به عنوان هزینه‌های رسمی تولید یک خودرو، آنها باید هزینه‌هایی دیگر را نیز پرداخت کنند.
به عنوان نمونه، خودروسازان بابت وام‌های سنگینی که از بانک‌ها می‌گیرند، باید بهره‌ای بالا بپردازند.
مثلا ایران‌خودرو باید سود ۲۸ درصدی بابت وام‌هایش بپردازد و این موضوع جدای از جرایم دیرکرد بانک است.
تولید یک واحد خودرو چقدر هزینه دارد؟
اما حال تمام هزینه‌های رسمی و غیررسمی را با یکدیگر جمع بزنیم تا مشخص شود تولید یک واحد خودرو چه هزینه‌ای را روی دست خودروسازان داخلی می‌گذارد.
برای این کار قیمت مواد خارجی بابت یک خودرو فرضی را ۱۰هزار یورو در نظر می‌گیریم.
خودروسازان باید در همان ابتدای کار ۶۴درصد این مبلغ را به عنوان تعرفه واردات قطعات به دولت بپردازند (البته با توجه به میزان داخلی‌سازی قطعات، این تعرفه بین ۲۵ تا ۶۴ درصد متغیر است).
اگر نرخ یورو را که این روزها اوضاع پایدار و مناسبی ندارد، یک هزار و ۴۰۰ تومان در نظر بگیریم،(نرخ روز یورو=۱۳۰۸تومان)خودروسازان باید در ازای ۱۴ میلیون تومان مواد اولیه، حدود ۹ میلیون تومان نیز تعرفه به دولت بدهند، که سر جمع آنها ۲۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌شود.
از سوی دیگر اگر خرید داخل خودروسازان را هم حدود سه میلیون تومان در نظر بگیریم، کل نرخ مواد اولیه برای یک واحد خودرو فرضی به ۲۶ میلیون تومان می‌رسد.
به این رقم باید یک و نیم میلیون تومان هم بابت هزینه دستمزد و سربار و همچنین حدود نیم میلیون تومان بابت هزینه‌های توزیع و فروش (شامل حقوق پرسنل، گارانتی، کمیسیون فروش و حمل‌و‌نقل) افزود که با در نظر گرفتن سود چهار تا هفت درصدی معمول در خودروسازی ایران، نرخ تولید یک واحد خودرو فرضی با هزینه‌های رسمی و فنی آن به مبلغی حدود ۳۲ میلیون تومان بالغ می‌شود.
چقدر گیر دولت می‌آید؟
با توجه به بررسی انجام شده، اگر قرار بود تولید خودرو در ایران فقط از این هزینه‌های رسمی تاثیر بپذیرد، یک واحد خودرو فرضی تنها ۳۲ میلیون تومان خرج روی دست خودروساز می‌گذاشت، این در حالی است که دو میلیون تومان دیگر را که سهم «دولتی‌ها» از ساخت یک خودرو فرضی در ایران است، باید به این ۳۲ میلیون تومان اضافه کرد.
آن طور که خودروسازان عنوان می‌کنند، آنها باید حدود یک میلیون تومان بابت ۳درصد عوارض کالا به سازمان‌های دولتی بدهند و در کنار آن، ۳ درصد دیگر نیز بابت شماره‌گذاری به نیروی انتظامی بپردازند.
حدود ۳۰هزار تومان نیز هزینه پلاک و کارت سوخت به این مبالغ اضافه می‌شود. با این حساب اگر جمع مبالغ پرداختی مذکور را جمع بزنیم، نزدیک به دو میلیون تومان دیگر نیز به هزینه‌های تولید خودرو اضافه می‌شود و چون ظاهرا این مبلغ باید در همان ۳۲ میلیون تومان فرضی حل شود، کل سودی که گیر خودروساز می‌آید، یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان بابت یک واحد خودرو فرضی است.
از این رقم نیز البته چون خودروسازان شرکت‌هایی بورسی به حساب می‌آیند، حدود ۵۰۰ هزار تومان مالیات کم خواهد شد.
بنابراین در حالت کلی با در نظر گرفتن تعرفه‌ها و عوارض و مالیات، مجموع پرداختی خودروسازان به دولت برای یک واحد خودرو فرضی، به رقمی حدود ۱۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان می‌رسد.
در واقع با یک حساب سرانگشتی می‌توان این گونه نتیجه گرفت که ۴۰درصد هزینه‌های تولید یک خودرو در ایران را دولت روی دست خودروسازان می‌گذارد.
به عبارت بهتر اگر خودرویی ساخت داخل، ۱۰ میلیون تومان قیمت داشته باشد، شش میلیون آن به جیب خودروساز می‌رود و چهار میلیون آن نیز نصیب دولت می‌شود.
این موضوع البته نسبی است و در مورد خودروهایی مانند پراید و پژو ۴۰۵، که به دلیل ساخت داخل بالا، هزینه تعرفه کمتری به دولت می‌پردازند، فرق دارد.
ارسال نظر