نگرانیهای آمریکا از اتحاد ایران، چین، روسیه و کرهشمالی افزایش یافته است
متحدین علیه متفقین
به گفته مقامات آمریکایی که خواستند نامشان فاش نشود، ایالات متحده و متحدانش به طور فزایندهای از سرعت و شدتی که ایران، چین و روسیه همراه با کرهشمالی در حال تعمیق روابط برای به چالش کشیدن سلطه آمریکا هستند، بهرغم مواجهه با برخی از گستردهترین تحریمهایی که غرب تاکنون اعمال کرده است، نگران است. این مقابله طبق الگویی است که کارشناسان خارجی و آمریکا و متحدان آن کشمکش مضاعف واشنگتن در عین تلاش برای رسیدن به اهداف آن در سراسر جهان میدانند.
رهبر ونزوئلا تلاش چند ماهه ایالات متحده برای برگزاری به گفته بلومبرگ انتخابات آزاد و عادلانه را کنار زد و همچنان در سمت خود باقی میماند. ائتلاف دریایی به رهبری واشنگتن تاکنون نتوانسته است حوثیها را که باعث فلج شدن تردد کشتیها در دریای سرخ شدهاند، مهار کند. واشنگتن و متحدانش از پایگاههای خود در آفریقا رانده شدهاند، زیرا چین و روسیه دامنه نفوذ خود را گسترش میدهند.پکن تحرکات خود را در دریای چین جنوبی افزایش داده است. واشنگتن نمیتواند اسرائیل را به توافق آتشبس با حماس تشویق کند.
مارتین کیمانی، سفیر سابق کنیا در سازمان ملل و مدیر مرکز همکاریهای بینالمللی دانشگاه نیویورک، گفت: «نفوذ آمریکا به سرعت رو به افول است. قدرتهای نوظهوری هستند که میخواهند بیش از پیش جایگاه خود را در فضای چندجانبه تثبیت کنند. مثال آن چین و بقیه کشورها هستند و جنوب جهانی نیز در حال ابراز وجود است.»
این واقعیتی است که «جو بایدن» رئیسجمهور آمریکا با شرکت در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل به همراه ۱۴۰ نفر از دیگر رهبران جهان با آن مواجه است. حدود ۴۰ کشوری که سال گذشته به محکومیت روسیه به دلیل تهاجم به اوکراین رای دادند، در ماه ژوئیه تصمیم گرفتند از طرحی مشابه خودداری کنند. اکثریت آنها کشورهایی هستند که در مورد موضوع فلسطین صحبت کردهاند، از جمله برزیل، عربستان سعودی و مصر.
به نوبه خود، دولت بایدن اعتبار تشکیل اتحادی متشکل از بیش از دوجین کشور را برای حمایت از اوکراین در تلاشهای این کشور برای بازگرداندن تهاجم روسیه به عهده میگیرد. در خاورمیانه، مقامات استدلال میکنند که تلاشهای آنها به محدود کردن گسترش درگیری کمک کرده است .آنها همچنین حماس را که حمله ۷ اکتبرش باعث تهاجم اسرائیل به غزه شد، به ممانعت از آتشبس متهم میکنند.
کیمانی گفت، اما حمایت قوی واشنگتن از جنگ اسرائیل علیه حماس، صندوق ارزی آن را تخلیه میکند. فشارهای ایالات متحده برای آتشبس تاکنون بهرغم سفرهای منظم مقامات ارشد دولت به منطقه، نتایج کمی را به همراه داشته است. همچنین مقامات بریکس که تعداد آن به ۹ عضو از جمله برخی از متحدان ایالات متحده و همچنین ایران، روسیه و چین رسیده است، در نیویورک گرد هم خواهند آمد. کشورهای بیشتری برای پیوستن به این گروه که صراحتا خواستار ایجاد یک مرکز جایگزین برای نفوذ جهانی، از جمله رقیبی برای تسلط دلار آمریکاست،تمایل نشان دادهاند.
«نادیا شادلو» یکی از مقامات ارشد پیشین آمریکایی در دولت «دونالد ترامپ» که در حال حاضر، یکی از اعضای ارشد اندیشکده «هادسون» است، در این باره گفت که «کشورهای خارج از حلقه آمریکا و رقبای آن شاهد شکلگیری این قدرت تازه هستند که احتمالا، آنها را بین این دو قطب قرار میدهد. آمریکا، حالا باید به طور موثرتری این وضعیت را مدیریت کند که دشوار است.» در عین حال، سیاست داخلی در آمریکا و اروپا با تلاش رهبران پوپولیست در آنها برای اعمال سیاستهای انزواطلبانه و افزایش حمایتها از آنها در حال دور کردن پایتختها از تعهدات بینالمللی آنهاست.
مسکو در حال تعمیق روابط است زیرا در ازای کمکهای جنگی دوستان، دانش نظامی حساستری را با پکن، تهران و پیونگ یانگ به اشتراک میگذارد. این روند با نزدیک شدن به چهارمین سال حمله کرملین به اوکراین تسریع شده است.
«آندریا کندال تیلور» یک مقام پیشین اطلاعاتی آمریکا که در حال حاضر در مرکز «امنیت جدید آمریکا» فعالیت میکند، در این باره گفت: هم در چین و هم در روسیه این تصور وجود دارد که آمریکا و غرب به طور گریزناپذیری رو به انحطاط هستند. حالا، آنها این شتاب گرفتن را به نفع خود میدانند و بنابراین، آمادهاند چالشها را بپذیرند و برای تسریع روند این انحطاط خطر کنند.
تحریمهای ایالات متحده علیه همه این کشورها تجارت را متوقف نکرده است. به گفته موسسه هادسون، چین در حال یافتن راههایی برای تامین ۹۰درصد تراشههای موردنیاز روسیه برای تولید موشک، تانک و هواپیماست.یک مقام ارشد آمریکایی گفت که تحریمها، اگرچه صددرصد موثر نیستند، اما تلاشهای دشمنان را برای همکاری پیچیدهتر کرده است. اما حتی در شرایطی که ایالات متحده روابط با متحدان خود را برای حمایت از اوکراین احیا کرده است، به سختی میتوان متحدان اروپایی را با مجموعهای از اقدامات بیشتر در مورد کشورهای تحت تحریم مشاهده کرد.
به عنوان مثال، به گفته یک دیپلمات ارشد آشنا با این موضوع، ایتالیا هنوز با اجرای تحریمهای ایران ایر که توسط ایالات متحده در پاسخ به ارسال موشکهای بالستیک روسیه از سوی این کشور اعمال شده است، موافقت نکرده است. در حالی که بروکسل موضع تندتری در قبال چین اتخاذ کرده است، تحریمهای سنگینتر در پاسخ به کمک روسیه میتواند با توجه به روابط تجاری عمیق شرکتهای اروپایی در آنجا، برای توافق چالشبرانگیز باشد.در نهایت، ایالات متحده و متحدانش امیدوارند همکاری آنها، همچنان بتواند در سراسر جهان اهمیت داشته باشد. این در حالی است که همکاری بین روسیه، چین، ایران و کرهشمالی مبتنی بر ارزشهای مشترک نیست و بر مبنایی نسبی و عمل گرایانهتر قرار دارد.