اسرائیل و حزبالله به جنگ نزدیکتر شدند؟
توهم جنگی بیبی برای لبنان
ایـــــن هــفته اســـــــرائـــیل حملات هوایی بیشتری را به دره بقاع در عمق لبنان انجام داد و تعداد کشتهشدگان در لبنان از زمان آغاز درگیری به بیش از ۲۴۰ نفر رسید.در تلافی، حزب الله ۱۰۰ موشک کاتیوشا را به شمال اسرائیل شلیک کرد که سنگینترین حمله آن از زمان آغاز جنگ با اهدافی از جمله پایگاههای ارتش اسرائیل در بلندیهای جولان بود. از ماه اکتبر تاکنون حداقل ۱۷ اسرائیلی در حملات لبنان و سوریه کشته شدهاند. موشکهای این هفته باعث شد تا ایتامار بن گویر، وزیر امنیت ملی راست افراطی اسرائیل، خطاب به وزیر دفاع یوآو گالانت، پست خشمگینانهای را منتشر کند با این محتوا که: «ارتش مسوولیت شماست. منتظر چه هستید؟ ما باید شروع به پاسخ، حمله کنیم. جنگ، حالا!»ماه گذشته، هرزی هالوی، رئیس ستاد نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF) گفت: «ما اکنون بر آمادگی برای جنگ در شمال تمرکز کردهایم.» برای مدت طولانی، به نظر میرسید که درگیریها در مرز به دقت حول خطوط قرمز ناگفته تنظیم شده بود تا از تبدیل جنگ به جنگ همهجانبه جلوگیری شود. حسن نصرالله، رهبر حزب الله، خواستار جنگ نیست. خاطرات لبنان از جنگ سال ۲۰۰۶ با اسرائیل که بیش از ۱۰۰۰ لبنانی کشته بر جای گذاشت، هنوز تازه است و اسرائیل میداند که توان نظامی حزب الله به مراتب بیشتر از حماس است.
فقط عقب نگه داشتن
نظرسنجی منتشر شده در روزنامه معاریو این کشور در ماه گذشته نشان داد که ۷۱درصد از پاسخ دهندگان طرفدار عملیات نظامی در مقیاس بزرگ برای عقب راندن حزب الله هستند. ساریت زهوی که در نزدیکی مرز لبنان زندگی میکند و ریاست مرکز تحقیقات آلما را که در زمینه تهدید تخصص دارد عهدهدار است، میگوید که هدف حزب الله «کشاندن اسرائیل به جنگ بدون آغاز واقعی آن است.» اما، او استدلال میکند، اسرائیل به دنبال رویارویی همهجانبه نیست. «منافع اسرائیل اجتناب از جنگ تمام عیار در عین دستیابی به یک وضعیت امنیتی بهبود یافته و در عین حال آسیب رساندن به تیپهای حزب الله تا حد امکان است. ما توانایی حزب الله در اینجا و هزینه جنگ را درک میکنیم.»
او معتقد است که استفاده حزبالله از راکتهایی که برد بیشتری نسبت به موشکهای ضدتانک دارد، گواه تغییر در تاکتیکها و تواناییهای نظامی این گروه است.حزبالله هزینههای جنگ را در نظر میگیرد، اما آنها به آینده نزدیک نگاه نمیکنند، بلکه سالها به جلو نگاه میکنند. او میافزاید: «آنها قبلا با تخلیه اجباری دههاهزار اسرائیلی به نتیجه رسیدهاند.»
حدود ۶۰۰۰۰ اسرائیلی که در نزدیک مرز زندگی میکنند، از ماه اکتبر از جنگ فرار کردهاند که بزرگترین جابهجایی در تاریخ اسرائیل است. حدود ۱۰۰۰۰۰ ساکن لبنان نیز از آن سوی مرز نقل مکان کردهاند.اسرائیل میخواهد نیروهای حزب الله را فراتر از رودخانه لیتانی که نوعی منطقه حائل بین بیروت و مرز اسرائیل است، به عقب براند تا پناهجویان تخلیه شوند. به عنوان بخشی از توافق برای پایان دادن به جنگ ۲۰۰۶، قرار بود منطقه جنوب لیتانی به جز ارتش لبنان و نیروهای سازمان ملل - که حزب الله آن را نقض کرده است، از حضور نظامی پاک باشد.این بخشی از گفتوگو با آموس هوخشتاین، فرستاده ویژه ایالات متحده است که بارها برای جلوگیری از تشدید تنش به منطقه اعزام شده است. اما توافق بر سر عقبنشینی و خلع سلاح حزبالله همچنان مبهم باقی مانده است. به نظر میرسد تاکنون، هم بنیامین نتانیاهو و هم حزبالله از پرتگاه دوری کردهاند. ارتش اسرائیل در حال حاضر بدون گشودن جبهه جدید و موج جدیدی از تنش بینالمللی در غزه گسترده شده و حزب الله در حالت واکنشی است.هدف حزبالله بیشتر جنگ فرسایشی سطح پایینتر است. اما خطر واقعی، محاسبه اشتباه و فرورفتن در برابر فشارهای رقیب است.
نتانیاهو از این تصور که کشورش را در معرض بدترین حمله در تاریخ خود قرار داده است، مورد تحقیر خانوادههای گروگانهایی قرار گرفته است که از او میخواهند برای بازگرداندن آنها به توافقی دست بزند و غرب به خاطر تلفات فزاینده غیرنظامیان در غزه، نتانیاهو را مورد انتقاد قرار داده است. ترس این است که او گسترش نبرد در لبنان را کلید بقای سیاسی خود بداند و اینکه اسرائیل، در پی حملات ۷ اکتبر، بدون انجام اقدام نظامی، تهدید مستمر در جبهه شمالی خود را تحمل نکند.اسرائیل از ماه اکتبر حدود ۴۰۰۰ حمله به مواضع در سراسر لبنان داشته است.
هلال خاشان، از دانشگاه آمریکایی در بیروت، معتقد است که خویشتن داری نسبی اسرائیل تاکنون، داستان واقعی را بیان نمیکند.او با اشاره به حملات اسرائیل به حدود ۴۰۰۰ موضع در سراسر لبنان از ماه اکتبر، میگوید: «نتانیاهو آشکارا خواهان جنگ است.» او میگوید: «نتانیاهو از نظر سیاسی به پایان رسیده است و وقتی جنگ متوقف شود، باید با حساب خود روبهرو شود. من فکر نمیکنم که او به این بیندیشد که آمریکا یا اروپا چه فکری میکنند؛ نتانیاهو تصمیم خود را در مورد حزبالله گرفته است.» یک متغیر ناشناخته دیگر و بالقوه جدیتر، پاسخ ایران است که به حزب الله، نماینده خود در لبنان، به عنوان سنگری در برابر اسرائیل متکی است.از زمان حمله حماس، تهران قدرت خود را در سراسر خاورمیانه افزایش داده است. گروههای مورد حمایت ایران پایگاههای نظامی آمریکا در عراق و سوریه را هدف قرار دادهاند و ارتش یمن حملات بیشماری را به کشتیها در دریای سرخ انجام دادهاند. این جنگ تاکنون به یک جنگ گسترده و بدون محدودیت وارد نشده است اما حملات بزرگ اسرائیل به حزب الله میتواند محاسبات تهران را تغییر دهد.
در لبنان، میل کمی برای درگیری کامل با اسرائیل وجود دارد، بهویژه در میان گروههای مذهبی که به شاخه شیعه اسلام که حزب الله به آن تعلق دارد، وابسته نیستند. خاشان میگوید: «غیرشیعیان تقریبا به اتفاق آرا مخالف هستند.» حسن نصرالله گفته است که با آتشبس با اسرائیل قبل از آتشبس در غزه موافقت نخواهد کرد. گزارش شده است که او ماه گذشته به یک رهبر نظامی ایرانی گفته بود که نمیخواهد ایران در جنگ با اسرائیل یا ایالات متحده وارد شود - و در صورت حمله کامل به اسرائیل، حزبالله به تنهایی خواهد جنگید. هنوز کسانی که در دو طرف مرزهای خطرناک زندگی میکنند، به دلیل ترس از درگیریها تحت فشار قرار دارند.ساریت زهوی میگوید: «هر شب تصاویر حمله ۷ اکتبر را با خود به رختخواب میبرم و هر روز صبح از خواب بیدار میشوم و میگویم خوب، حماس یا دیگر گروههای مخالف اسرائیل دیشب دیگر حمله نکردند. این یک تهدید وجودی است.»