«دنیای‌اقتصاد» بیانیه ۱۱۰ امضایی را تحلیل کرد
راهبرد اقلیت اصلاحات ؛ رأی روزنه‌گشا
هرچند جبهه اصلاحات در دو بیانیه اخیر خود بر عدم ارائه لیست انتخاباتی در دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی تاکید کرده است، اما به نظر می‌رسد که جمعی از اصلاح‌طلبان با این نظریه موافق نیستند و بر استفاده از «رأی به لیست جایگزین»، «رأی به لیست ناقص» و «تک‌رأی» و در نهایت «رأی روزنه‌گشا» با اهداف و انتظارات حداقلی، تاکید دارند. آنها براین باورند که «احیای انتخابات و افزایش تاثیر مجلس، با کناره‌گیری مصلحان و تحریم انتخاباتی که از قضا میدان را برای پیشروی «خالص‌سازان» و کامیابی‌شان باز می‌کند، حاصل نمی‌شود.»
نظریه‌ای که یکشنبه شب در قالب بیانیه‌ای ۱۱۰ امضایی از سوی جمعی از اصلاح‌طلبان در فضای مجازی دست به دست چرخید و البته با استقبال رسانه‌های اصولگرا و فعالان مجازی اصولگرا همراه شد و ازسوی دیگر با انتقاد‌های بسیاری در فضای مجازی روبه‌رو شد. این جمع از اصلاح‌طلبان در بیانیه خود از رهبران و نهادها و فعالان سیاسی و مدنی و گروه‌های مرجعِ دغدغه‌مندِ ایران و آرزومند خیر همگانی ایرانیان دعوت کرده‌اند تا در شرایطِ عسرتِ انتخابات ۱۴۰۲ با فرارَوی از «آرمان‌گرایی بدون واقع‌نگری» و «واقع‌گرایی بی‌آرمان»، با نگاهی «بلندمدت‌گرا» و تکمیلِ هدف‌اندیشی از طریق مسیراندیشی در جهت بهبود زندگی ایرانیان، روزنه‌گشایی عملی کنند. آنها با اشاره به کاهش مشارکت مردم در میدان انتخابات از سال ۹۸ به بعد بر این نظرند که «در یک نگاه تاریخی، مشارکت‌های گشایش‌آفرین در شرایط عسرتِ سیاست به تشکیل اقلیت‌های راه‌گشا در مجلس شورای ملی شانزدهم (۱۳۲۸) و مجلس شورای اسلامی پنجم (۱۳۷۴) و دولت‌های توسعه‌آفرین در ۱۳۷۶ و ۱۳۹۲ انجامیدند، بازی «خالص‌سازان» را بر هم زدند و ایران را چند گام به پیش بردند.»
در بخش دیگر این بیانیه که چهره‌هایی چون حمیدرضا جلائی‌پور، غلامحسین کرباسچی، اسماعیل گرامی‌مقدم، بهاره آروین، احمد شیرزاد، محمدرضا جلائی‌پور، الهه کولایی، جهانبخش خانجانی، محمدحسین نعیمی‌پو‌ر، محمد فاضلی، مقصود فراستخواه، الیاس حضرتی و علی باقری آن را امضا کرده‌اند، تاکید شده است: «ده‌ها سال تجربه انتخاباتی در ایران و جوامع دیگر شاهد است که تحریم و عدم شرکت در انتخابات ابزار کارآمدی برای نیل به انتخابات آزاد نیست و در اغلب موارد به بسته‌تر شدن قوانین و رویه‌های انتخاباتی می‌انجامد و کار حامیان انتخابات آزاد را در دوره‌های بعدی سخت‌تر می‌کند؛ همان‌طور که مجلس یازدهم قوانین انتخاباتی را بسته‌تر کرد.»
از همین‌رو آنها معتقدند در شرایطی که بخش بزرگی از شهروندان، فاقد نامزدهای باکیفیت‌اند «رای روزنه‌گشا» می‌تواند در جعبه‌ابزار سیاسی مصداق‌های حضور با پرنسیبِ اصلا‌ح‌گرانه باشد و چنین حضوری (حتی بدون کسب اکثریت) می‌تواند خیری بیش از تحریم و کناره‌گیری و شری به مراتب کمتر از آن داشته باشد. این بخش از اصلاح‌طلبان در بیانیه ۱۱۰امضایی خود تاکید کرده‌اند: «در میدان انتخابات هم از «حق رأی»مان که فراگیر شدنش محصول ۱۲۰ سال مجاهدت ملی ایرانیان است به آسانی نمی‌گذریم و از همین «حق رأی فراگیر» برای استیفای تدریجی «حق نامزدی فراگیر» بهره می‌گیریم.»
این بیانیه که به نظر می‌رسد تاحد زیادی برگرفته از نظریات و ادبیات «دارون عجم اوغلو» اقتصاددان باشد، در ادامه تصریح می‌کند: «نامزدهایی که توسعه‌گرا و اصلاح‌گرند، واجد تخصص و تجربه و صلاحیت‌های سودمند برای نمایندگی مجلس‌اند و به منافع ملی، خیر همگانی، سلامت اقتصادی و پرهیز از فساد و ویژه‌خواری تعهد دارند، می‌توانند مورد حمایت شهروندان توسعه‌گرا و دغدغه‌مندِ زندگی بهترِ ایرانیان قرار بگیرند. با وجود کاهش ثبت‌نام نامزدهای باکیفیت و متکثر و همه حذف‌های غیرعادلانه استصوابی، هنوز در رقابت برای ده‌ها کرسی مجلس دوازدهم چنین نامزدهای میانه‌رو، اصلاح‌جو و سالم حضور دارند که راهیابی تعداد هر چه بیشتری از آنها به مجلس می‌تواند بر امکانات توسعه‌گرایان و زندگی‌دوستان ایران بیفزاید و تفاوتی معنادار در مصوبات مجلس آینده ایجاد کند.»
در نهایت امضاکنندگان این بیانیه با اشاره به دلایل ایران‌دوستانه فوق، از رهبران و تشکل‌ها و نهادهای سیاسی و مدنی میانه‌رو و اصلاح‌گرا، شخصیت‌های ملی و گروه‌های مرجع و روشنفکران، متنفذان شبکه‌های اجتماعی آنلاین و آفلاین و فعالان مدنی و سیاسی توسعه‌گرا دعوت کرده‌اند در انتخابات آتی زمینه‌ساز حمایت از ائتلافی از نامزدهای میانه‌رو(در حوزه‌هایی که نامزد باکیفیتی برای رقابت مانده) شوند و از شهروندان دعوت کنند تا با نگذشتن از «حق رأی»شان، در این حوزه‌ها به نامزدهای این ائتلاف رای بدهند.
آنها در بخش پایانی بیانیه خود نیز بر رای اعتراضی و روزنه‌گشا برای خیرهای بزرگ‌تر در سال‌های پیش‌رو تاکید کرده‌اند. پیش از این نیز خبرهای رسیده به «دنیای اقتصاد» حاکی از آن بود که جریان اقلیت اصلاح‌طلب در نبود نامزدهای مورد نظر و چهره‌های شاخص خود تصمیم گرفته تا از تک‌نماینده‌ها در حوزه‌های انتخاباتی شهرستان‌ها حمایت کند.
«دنیای‌اقتصاد» همچنین در آن گزارش با عنوان «رقابت تکچهرهها با اصولگرایان» خبر داده بود که اصلاح‌طلبان و میانه‌روها تصمیم دارند در ۵۰ حوزه انتخاباتی فعال شوند و با حمایت از تک‌چهره‌هایی نظیر محمدباقر نوبخت از رشت، مسعود پزشکیان از تبریز و ناهید تاج‌الدین از اصفهان کرسی‌هایی را در پارلمان از آن خود کنند. براساس آن گزارش برخی از نامزدهای انتخاباتی حتی درصدد تغییر حوزه‌های انتخاباتی خود بودند. خبری که چندی بعد با تغییر حوزه انتخاباتی محمدباقر نوبخت از تهران به رشت و حتی تغییر حوزه انتخاباتی محمدرضا باهنر از جریان میانه‌رو اصولگرا از تهران به کرمان تایید شد.
در همین راستا حسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی نیز هفته گذشته در جلسه حزب متبوعش برحمایت از «تک نمایندگان مستقل و آزاده که خلاف جریان موجود حرکت کنند» خبرداده بود. خبرهایی که حالا در چارچوب حمایت از تکچهرهها در قالب گفتمان «روزنه گشایی» از سوی بخشی از اصلاح‌طلبان در آستانه دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی مورد تاکید قرار گرفته است.
