۵ دلیل برای پیش افتادن مصرف از تولید
بنزین چگونه ناتراز شد؟
افزایش قیمت منتفی است
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» گفت: در ساختار کشور مجموعه‌ای از تصمیمات است که باید با هم اتخاذ شود. ناترازی‌هایی در بخش‌های مختلف وجود دارد و یکی از این بخش‌ها، ناترازی حوزه انرژی است که بنزین نمونه‌ای از این دسته است. آنچه به نظر ما حائز اهمیت است اینکه ما بتوانیم سیاستی اتخاذ کنیم که هم هزینه کمی در اجرا برای مردم داشته باشد و هم انتفاع قابل توجهی برای کشور ایجاد کند.
او ادامه داد: این انتفاع بهبود عملکرد، از بین نرفتن منافع ملی و سرمایه‌های ملی کشور است. خروجی آن هم می‌تواند بازی برد-برد باشد و همه از آن نفع ببرند. سیاست‌های قیمتی و سیاست‌های غیر قیمتی محورهای مهم تصمیمات طی سال‌های گذشته بودند. تجربه نشان داده که باید روش و تغییر مدلی را برای حل ناترازی انرژی انجام دهیم. ما نمی‌توانیم بگوییم به تنهایی با افزایش قیمت نحوه مصرف انرژی بهبود پیدا می‌کند. باید ساختارهای دیگری در کنار این موضوع لحاظ شود.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید کرد: درحال حاضر در مجلس روی مدل‌هایی در برنامه هفتم و هم اصلاح قوانین پایه‌ای که در خصوص انرژی داریم بحث می‌شود که خروجی آن بتواند بهبود عملکرد را فراهم کند. آنچه مسلم است ادامه این مسیر امکان‌پذیر نیست که ما کشور وارد‌کننده بنزین یا گاز شویم در حالی‌که بزرگ‌ترین ذخایر نفت و گاز دنیا را داریم. بنابراین این موضوع نشان می‌دهد که باید مسیرمان را تغییر دهیم. تغییر این ریل نیازمند تصمیمات مهمی است که کار کارشناسی روی آن انجام می‌شود و اگر در کمیسیون تلفیق برنامه هفتم نهایی شد، اطلاع‌رسانی می‌کنیم. پورابراهیمی در خصوص اینکه چقدر در بنزین ناترازی داریم، گفت: برآورد این است که نرخ رشد مصرف ما از نرخ رشد تولیدمان به مراتب بالاتر است. برآورد می‌شد به‌طور میانگین ۱۲۰ میلیون لیتر در روز مصرف بنزین داریم و این رقم سالانه حدود ۱۰ درصد رشد پیدا می‌کند. ما باید سرمایه‌گذاری مجدد کنیم تا ظرفیت تولید حفظ شود، اما میزان نرخ رشد سرمایه‌گذاری و افزایش حجم تولیدمان نسبت به افزایش مصرفمان قابل قیاس نیست. او افزود: از سوی دیگر موضوع قاچاق سوخت نیز عامل دیگری است که به مشکلات این حوزه اضافه شده است.
قاچاق به دلیل تفاوت قیمت داخلی و خارجی سوخت است که در طول سال‌های اخیر به واسطه افزایش نرخ ارز از بعد از سال ۹۷ تاکنون به‌شدت این فاصله بیشتر شده و همین امر موجب شده شدت قاچاق نیز بالا برود. بنابراین هم مصرف بنزین داخلی افزایش پیدا کرده و هم میزان قاچاق که این موارد ناترازی را بیش از گذشته کرده است و اگر با این روند جلو برویم که میزان افزایش تولید ما ۳ درصد در سال شود و از سوی دیگر ۱۵ درصد افزایش نرخ مصرف داشته باشیم این مابه‌تفاوت شکاف می‌شود و خدایی ناکرده شاید ایران به کشور وارد‌کننده بنزین تبدیل شود.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس به چرایی افزایش مصرف بنزین در داخل اشاره کرد و یادآور شد: یک بخشی از افزایش مصرف بنزین به دلیل کیفیت خودروها و از رده خارج نشدن خودروهای فرسوده است. بخش دیگر به واسطه افزایش کمی خودرو است. جمعیت ایران از ابتدای انقلاب تاکنون ۲ برابر شده است. بنابراین تعداد خودرو، کیفیت خودرو و رفتار اقتصادی که به واسطه قیمت بوده و از سوی دیگر قاچاق در ناترازی بنزین تاثیرگذار بوده‌اند. باید دراین خصوص با سیاست‌گذاری جامع تصمیم‌گیری کرد. او در پاسخ به سوالی در خصوص افزایش نرخ بنزین، خاطرنشان کرد: افزایش قیمت بنزین منتفی است. در برنامه هفتم در خصوص ناترازی انرژی، کمیسیون انرژی پیشنهادهایی را ارائه کرده که در حال بررسی است.
اشتباه محاسباتی در بودجه ۱۴۰۲
همچنین سمیه محمودی، عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس گفت: در بودجه سال ۱۴۰۲ بر اساس میزان مصرف بنزین در دوران قبل از کرونا میزان مصرف بنزین سال را لحاظ کردیم و بر همین اساس میزان صادرات‌مان را در نظر گرفتیم. در صورتی‌که بعد از کرونا میزان سفرها بسیار بیشتر شده است.
او ادامه داد: یک موضوع دیگر هم باید در نظر داشته باشیم، متاسفانه در کشورمان ما ماشینی را از رده خارج نمی‌کنیم. اگر هم ماشینی را از رده خارج می‌کنیم تعداد آن بسیار کم است. اما میزان ماشین‌هایی که به بازار وارد می‌شود چقدر است؟ این موارد مسائل بدیهی است که متاسفانه نه مجلس و نه دولت به آن نپرداخته‌اند.
بعد هم شاهد ناترازی بنزین و مشکلاتی در این خصوص هستیم. این نماینده مجلس تصریح کرد: متاسفانه هر جایی هم که به مشکل بر می‌خوریم ساده‌ترین راه را انتخاب می‌کنیم و دستمان را در جیب مردم می‌کنیم. در صورتی‌که این موضوع و این ناترازی به دلیل عدم مدیریت صحیح مسوولان است.
محمودی در خصوص راه‌حل مشکل ناترازی بنزین در کشور گفت: با توجه به بی‌برنامگی در این حوزه ناترازی در بنزین باید وجود داشته باشد و نمی‌توان آن را انکار کرد. یکی از نمایندگان گفته بود «تورم باعث شده که هزینه تولید بنزین هم بالا برود»، اما این شرایط قابل پیش‌بینی بود و ما باید مسائل را در کشور پیش‌بینی و از وقوع آن پیشگیری کنیم. نه آنکه صرفا درمان کنیم و درمان‌مان از جیب مردم باشد. در کشور بسیاری از مشکلات را می‌خواهیم جراحی و درمان کنیم و بهترین راه‌حل هم دست کردن در جیب مردم است. اگر بنزین گران شود اجناس بسیاری گران می‌شود و مسائل و مشکلات دیگری هم به وجود می‌آید. او در پاسخ به اینکه آیا قیمت بنزین افزایش می‌یابد، یادآور شد: هر چه می‌گویند قیمت این جنس افزایش پیدا نمی‌کند و نگران نباشید، مردم بیشتر نگران می‌شوند، من نمی‌دانم افزایش قیمت بنزین اتفاق می‌افتد یا خیر و از سیاست دولت در این خصوص بی‌اطلاعم.
این عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس ادامه داد: تاکنون چیزی در خصوص افزایش قیمت بنزین نشنیده‌ام. البته در جلسات مختلف بحث افزایش قیمت بنزین مطرح می‌شود. قاچاق سوخت را به عنوان یکی از دلایل لزوم افزایش قیمت بنزین مطرح می‌کنند، اما راه آن گران کردن بنزین نیست. برخی به قیمت بنزین فوب خلیج فارس اشاره می‌کنند که بالاتر از قیمت بنزین در کشور است، اما آیا سطح زندگی در آن کشور با سطح زندگی در ایران یکسان است؟
کاهش سهمیه داریم؟
قاسم ساعدی، عضو کمیسیون انرژی مجلس نیز گفت: بنزین نه افزایش قیمت دارد و نه محدودیت و نه کاهش سهمیه خواهد داشت. صحبت‌هایی که در فضاهای مجازی در خصوص بنزین مطرح می‌شود، هیچ گونه سندیتی ندارد. از سوی کمیسیون انرژی اجازه افزایش قیمت یا کاهش سهمیه بنزین داده نمی‌شود و دولت هم عزم و اراده‌ای بر افزایش قیمت یا کاهش سهمیه بنزین ندارد.
او با اشاره به ناترازی بنزین در کشور، تاکید کرد: ناترازی یک موضوع معقول است. در حال حاضر به دلیل تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها در پیک مصرف بنزین هستیم و مردم بیشترین سفر را در این فصل دارند. زمانی‌که تردد ماشین‌ها زیاد می‌شود، مصرف بنزین بیشتر می‌شود و در برخی از روزها ناترازی بنزین اتفاق می‌افتد و ممکن است برخی از جایگاه‌ها نیم روزی هم تعطیل شوند. این موضوعات طبیعی است و بعد از پایان پیک مصرف بنزین، دو هفته آینده اوضاع به روال عادی خود بدون هیچ ناترازی بر می‌گردد.
