در اجلاس این هفته شورای حکام چه اتفاقی رخ میدهد؟
بازرسان آژانس به ایران میآیند
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی انتخاب در همین زمان و در آستانه نشست شورایحکام، خبرگزاری رویترز با استناد به گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی نوشت ایران با بازدید مقامات آژانس از این کشور در ماه جاری و پاسخگویی به سوالات موجود درباره منشأ ذرات اورانیوم کشفشده در سه مکان آن موافقت کرده است. پولیتیکو میگوید؛ این دیپلمات ارشد که اطلاعات دقیقی از پرونده هستهای دارد، گفت: «زمان زیادی بدون هیچ پیشرفتی سپری شده است. چه کار دیگری میتواند انجام شود؟» این دیپلمات ارشد بااینحال تاکید کرد تاکنون بهطور رسمی تصمیمی درباره صدور این قطعنامه اتخاذ نشده و متن پیشنویسی تهیه نشده است.
یک دیپلمات اروپایی نیز در گفتوگو با پولیتیکو تایید کرد تصویب قطعنامه در شورای احکام محتملترین سناریو است. شورایحکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی غروب چهارشنبه ۱۸ خرداد با اکثریت آرا، قطعنامهای علیه ایران به تصویب رساند که در آن از عدمهمکاری تهران با این نهاد انتقاد شده بود. بازرسان آژانس تاکنون مدعی شناسایی سه محل «مشکوک» در ایران شدهاند که یک مورد آن در مریوان، یک مورد در تورقوزآباد در حومه تهران و یک مورد نیز در ورامین است که این دو سایت اخیر «در سالهای ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ احتمالا با هدف از بین بردن رد اورانیوم تخریب شدهاند.» از سوی دیگر ند پرایس، سخنگوی وزارتخارجه آمریکا، در یک نشست خبری در پاسخ به سوالی درباره ادعای خبرگزاری رویترز با استناد به دوگزارش محرمانه آژانس بینالمللی انرژی اتمی، مبنیبر افزایش ذخایر اورانیوم غنیشده ایران، گفت: «چیز زیادی نمیتوانم در اینباره بگویم چون در جایگاهی نیستم که درباره جزئیات گزارشی که هنوز علنی نشدهاست، اظهارنظر کنم، اما از این گزارش مطلعیم.»
به گزارش «ایسنا» پرایس افزود: «ما بهوضوح گفتهایم از استقلال آژانس بینالمللی انرژی اتمی حمایت میکنیم، همچنین درباره اینکه پیشرفتی در شفافسازی و حلوفصل مسائل پادمانی باقیمانده ایران انجام نشدهاست، نگرانیمان را اعلام میکنیم. ایران باید به موجب تعهدات قانونیاش ذیل معاهده انپیتی و توافق جامع پادمانیاش به سوالات آژانس پاسخ بدهد.» سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا بهرغم آنکه مقامات ایران بارها اعلام کردهاند، تهران به دور از پروندهسازیهای سیاسی علیه برنامه هستهای ایران، آماده همکاریهای لازم با آژانس بر سر مسائل پادمانی است، مدعی شد: «آنچه در عوض از سوی ایران شاهدش بودهایم، فقط وقتکشی بودهاست. ما از ایران میخواهیم در تحقیقات پادمانی آژانس بینالمللی انرژی اتمی همکاری کامل را بهعمل بیاورد تا آژانس اطمینان یابد وجود تمام مواد هستهای در ایران منطبق با شرایط پادمانی است.» پرایس در ادامه با تکرار ادعاهای دولت آمریکا گفت: «ایران از مه۲۰۱۸ پیشرفتهایی در برنامه هستهایاش داشته که پیش از آن تحت برجام[توافق هستهای] ممنوع میبود. مسلما توسعه برنامه هستهای ایران برای ما نگرانکننده است.»
رایزنی واشنگتن با تروئیکای اروپا
همچنین سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به این سوال که آیا تایید میکنید رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، با دیپلماتهای انگلیس، فرانسه و آلمان در پاریس و پیش از برگزاری جلسه شورایحکام درباره ایران دیدار و گفتوگو خواهد کرد، گفت: «الان نمیتوانم دیداری توسط او را تایید کنم، اما همانطور که میدانید، راب و تیم او بهطور مرتب در حال گفتوگو و رایزنی با شرکای اروپاییمان بهویژه تروئیکای اروپا بوده است.» در اینخصوص دو دیپلمات دیگر نیز گفتهاند آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان روز دوشنبه آینده در پاریس در اینباره گفتوگو خواهند کرد.
بازرسان آژانس به ایران میآیند
اظهارات سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا در پی این مطرح میشود که خبرگزاری رویترز با استناد به گزارش محرمانه آژانس بینالمللی انرژی اتمی که آن را روز پنجشنبه رویت کرده، گزارش داد ایران با سفر مقامات دیدبان هستهای سازمانملل به ایران در ماه جاری برای پاسخگویی به سوالات آژانس و شورایحکام درباره ذرات اورانیوم کشفشده در سه محل در ایران موافقت کردهاست. رویترز در ادامه نوشت: «ایران هنوز اطلاعات جدیدی در اینباره ارائه نداده است، اگرچه پیشنهاد آن پیش از جلسه هفته بعد شورایحکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی مطرح شدهاست که به گفته دیپلماتها، انتظار میرود قدرتهای غربی در این نشست تلاش کنند قطعنامهای علیه ایران صادر کنند که خواستار همکاری ایران در این زمینه باشد.»
در یکی از دو گزارش محرمانه که پیش از نشست شورایحکام منتشر شده، آمده است: «رافائل گروسی، پیشنهاد ایران برای نشستی فنی با مقامات ارشد آژانس در تهران و پیش از پایان این ماه را موردتوجه قرار داده، اما تاکید میکند این نشست باید بر شفافسازی و حلوفصل موثر مسائل معطوف باشد.» این گزارش میافزاید: «آژانس انتظار دارد درباره این مسائل پاسخهای موثق فنی دریافت کند. همچنین میخواهد به محلها و مواد دسترسی داشته باشد و بتواند نمونهبرداری انجام دهد.» البته هنوز مشخص نیست آیا این سفر به نتایج مدنظر آژانس منتج شود یا خیر.
گروسی: به نتایج ملموسی دست نیافتیم
این در حالی است که اخیرا رافائل گروسی مدعی شد هیات ایرانی در نشست اخیری که با او در وین داشته، هیچ چیز جدیدی درخصوص برنامه هستهای این کشور ارائه نکردهاست. بنابر گزارش رویترز، مدیرکل آژانس اتمی با اشاره به گزارش فصلی آتی دیدبان هستهای سازمانملل درباره ایران افزود: «برکسی پوشیده نیست که ما به نتایج ملموسی دست نیافتیم. ما فرصتی برای تعامل دوباره جهت ادامه دادن همکاریها داریم اما این، بعد از گزارشهای من اتفاق خواهد افتاد.» پیشتر تهران اعلام کرده بود یک هیات را بهمنظور رفع اختلافنظرها با آژانس بینالمللی انرژی اتمی به وین فرستاده است.
موضع قاطع غرب!
در واقع اجماع بین کشورهای اروپایی و آمریکا بر سر مساله ایران، این روزها بیش از هر زمان دیگری مشاهده میشود و از اینرو حتی اگر تهران با اعزام هیاتی به وین برای رایزنی با آژانس و درعینحال موافقت با سفر هیاتی از بازرسان آژانس به ایران، بخواهد این سیگنال را به آنها بدهد که خواهان همکاری در راستای حل مساله هستهای است، احتمال تداوم چالشها وجود دارد زیرا آمریکا در همکاری با تروئیکا در تلاش است این موضوع را القا کند که ایران عامل به بنبست رسیدن مذاکرات است. در اینخصوص دیپلماتهای دیگری نیز مدعی شدهاند انگلیس، فرانسه، آلمان و آمریکا سعی دارند در شورایحکام، قطعنامه دیگری علیه ایران صادر کنند.
یکی از دیپلماتها مدعی شد احتمال ندارد پیشنهادهای اخیر ایران تغییری در این موضع ایجاد کند. به گفته این دیپلمات، آخرین قطعنامه حمایت بیشتری را نسبت به قطعنامه ژوئن جلب خواهد کرد و با توجه به «تداوم پایبندی نکردن» ایران، سختگیرانهتر خواهد بود. لذا قطعنامهای که در خرداد تصویب شد و بیانیهای که در سپتامبر امضا شد بیانگر پیگیری یک روند اجماعی توسط غرب علیه ایران است و حتی انتشار خبر پولیتیکو به منزله یک اهرمسازی دیگر در برابر تهران است. امروز ادامه مذاکرات هستهای یا گفتوگوها با آژانس در سایه اهرمسازیهای غرب قرار گرفته و آمریکا و اروپا بهدنبال اهرمسازی برای مذاکرات، اعمال فشار بر ایران و کشاندن این کشور پای میز مذاکره و پذیرفتن همین پیشنویس ارائهشده توسط بورل یا پیشنویسی پایینتر از آن هستند.
درواقع کشورهای اروپایی و آمریکا با سوءاستفاده از تحولات ایران، بحث ارسال پهپاد به روسیه و ارتباط دادن به قطعنامه۲۲۳۱ و تصویب قطعنامه انتقادی در شورای امنیت میخواهند فضا را برای ایران تنگتر کنند تا به گمان آنها ایران زودتر به میز مذاکرات بازگردد. مسالهای که تهران نیز به آن واقف است و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه ایران، در گفتوگوی تلفنی با آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان مللمتحد به برگزاری نشست شورای حقوق بشر درخصوص وقایع اخیر ایران واکنش نشان داد و گفت: «این اقدام سیاسی شورای حقوق بشر بر همکاریهای ایران با غرب تاثیر خواهد داشت.»
کاهش ذخایر اورانیوم ایران
علاوه بر این، گزارش دیگر آژانس که روز پنجشنبه منتشرشده و رویترز مدعی است که آن را رویت کرده است، نشان میدهد ذخایر اورانیوم غنیشده ایران به مقدار کمی کاهش پیدا کرده اما هنوز فراتر از مقدار ۸/ ۲۰۲کیلوگرم مجاز در توافق هستهای است. طبق این گزارش، ذخایر اورانیوم غنیشده ایران با خلوص ۶۰درصد که نزدیک به خلوص ۹۰درصدی حد تسلیحاتی است، ۷/ ۶کیلوگرم افزایش داشته و بیشتر از ۶۲کیلوگرم شدهاست.