حمایت واشنگتن از تلاشهای دیپلمات اروپایی
آمریکا: مورا پیامها را منتقل میکند
انتظار واشنگتن از مورا
ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری در پاسخ به این سوال که با توجه به سفر انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات وین به تهران، آیا او حامل پیام یا پیشنهاد جدیدی از سوی آمریکا به ایران خواهد بود و انتظار آمریکا از ایران در زمینه این دیدار چیست؟ گفت: «ما با انریکه مورا از نزدیک در تماس هستیم. او پیامها را منتقل میکرد. ما از تلاشهای او برای رساندن این مذاکرات به نتیجهای موفقیتآمیز حمایت میکنیم.» وی افزود: «نمیخواهم درباره آنچه او از همکاران ایرانی خواهد شنید، پیشداوری بکنم یا چیزی را از حالا تشخیص بدهم. مسلما پس از سفر او چیزهای بیشتری خواهیم دانست.» به گزارش «ایسنا»، به نقل از وبگاه وزارت امور خارجه آمریکا، پرایس در پاسخ به اینکه انتظارات آمریکا در این زمینه چیست؟ گفت: «ما امیدواریم بتوانیم این مذاکرات را به سرعت به سرانجام برسانیم. مطمئنیم اگر ایرانیها بخواهند با حسن نیت پیش بروند و اجازه دهند کار را براساس پیشرفت چشمگیری که طی ماهها دیپلماسی سخت و پر زحمت ایجاد شده بود جلو ببریم، میتوانیم این مذاکرات را به سرعت به پایان برسانیم. اما باید منتظر باشیم و ببینیم که این گفتوگوها چطور پیش خواهد رفت.»
پرایس در ادامه در پاسخ به این سوال که اگر این تلاشها نیز بینتیجه بمانند، آیا آمریکا مذاکرات را تمامشده اعلام و به شکست آن اذعان خواهد کرد، توضیح داد: «ما تا زمانی که منافع ملیمان ایجاب کند، به دنبال بازگشتی دوجانبه به برجام[توافق هستهای] خواهیم بود. در حال حاضر، اینکه شاهد محدود شدن دوباره برنامه هستهای ایران باشیم، شاهد اعمال دوباره محدودیتهای قابل راستیآزمایی و دائمی بر ایران باشیم، در راستای منافع ملی ماست.» وی ادامه داد: «اگر به نقطهای برسیم که مزایای برجام در زمینه منع اشاعه تسلیحات هستهای به خاطر توسعههای هستهای ایران از سال ۲۰۱۸[خروج یکجانبه آمریکا از توافق هستهای] زائل شده است، آن وقت ما تجدیدنظر خواهیم کرد. ما همین حالا هم در موقعیتی قرار داریم که خودمان را برای هر دو سناریو آماده میکنیم - بازگشتی دوجانبه به پایبندی به برجام یا جایگزینی برای آن- و درباره هر دو مورد با متحدان و شرکایمان گفتوگو میکنیم.»
مورا تا جمعه در تهران است
به گفته استفانی لیختنشتاین، خبرنگار مستقر در وین، مورا سهشنبه شب وارد تهران شده و مذاکرات وی تا روز جمعه ادامه خواهد داشت. جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در گفتوگویی با روزنامه فایننشال تایمز مطرح کرد به دنبال «یک راهحل میانه» برای شکستن بنبست مذاکرات وین است؛ بنبستی که خطر بینتیجه گذاشتن تلاشهای بیش از یکساله اتحادیه اروپا را برای انجام دادن یک توافق در بر دارد. مذاکرات وین که از زمان روی کار آمدن دولت بایدن در سال ۲۰۲۱ در راستای احیای توافق هستهای و لغو تحریمهای ایران آغاز شده است، در پی برخی تحولات اخیر بینالمللی از جمله حمله روسیه به اوکراین و کشمکشهای تهران-واشنگتن بر سر برخی مسائل باقی مانده در مذاکرات، فعلا متوقف شده است. در همین راستا، سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز گذشته در یک کنفرانس خبری در پاسخ به سوالی در مورد اخبار منتشر شده در ارتباط با سفر مورا به تهران و جزئیات این سفر خاطرنشان کرد: مذاکرات مربوط به رفع تحریمها علیه ایران و احیای برجام بین طرفهای مذاکرهکننده تا امروز بدون وقفه ادامه داشته است. مکثی در حضور در وین رخ داده ولی رد و بدل پیامها از طریق هماهنگکننده گفتوگوها در حال انجام است. سفر آقای مورا به تهران در هفته جاری بعد از تماس تلفنی اخیر آقای امیرعبداللهیان و آقای بورل انجام میشود. این به این معنا نیست که بعد از وقفهای ایشان با پیام جدیدی میآید. پیامها به صورت مستمر بین ایران و آمریکا از طریق اتحادیه اروپا و هماهنگکننده گفتوگوها در حال رد و بدل شدن است.
ابراز امیدواری گروسی به توافق با ایران
همزمان با انتشار اخباری درباره سفر مورا به تهران، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی نسبت به دستیابی به یک توافق با ایران بر اساس جدول زمانی مناسب ابراز امیدواری کرد. به گزارش خبرگزاری فارس، رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در سخنرانی خود در پارلمان اروپا با اشاره به مساله ایران ابراز امیدواری کرد که آژانس بتواند براساس یک جدول زمانی متناسب با ایران به توافق دست یابد. وی همچنین مدعی شد، ایران اخیرا اطلاعاتی درباره فعالیتهای خود به آژانس ارائه نکرده است. براساس گزارش الجزیره، وی در ادامه اظهارات خود افزود: «پنجره دستیابی به توافق درباره پرونده هستهای ایران ممکن است هر لحظه بسته شود.» جمهوری اسلامی ایران و آژانس اتمی آذرماه سال گذشته به توافقی دست یافتند که به نهاد دیدهبان هستهای سازمان ملل اجازه نصب دوربینهایی در سایت تولید سانتریفیوژ در کرج را میداد. یک ماه بعدتر ایران به آژانس بینالمللی انرژی اتمی اطلاع داد تجهیزات مربوط به ساخت سانتریفیوژهای پیشرفته را به مکان جدیدی در اصفهان منتقل میکند. آژانس برای نظارت بر این فعالیت، دوربینهایی را در محل مورد نظر نصب کرد. مدیرکل آژانس گفت: «البته ما هنوز امیدواریم که توافقی در یک بازه زمانی معقول به دست آید، اگرچه باید این واقعیت را بپذیریم که پنجره فرصت هر زمان ممکن است بسته شود.»
گروه ۷ خواستار احیای برجام
از دیگر سو مدیران منع اشاعه هستهای گروه ۷ (آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، ایتالیا، کانادا و ژاپن) در بیانیهای خواستار احیا و اجرای کامل توافق هستهای با ایران شدند. به گزارش «ایسنا»، در بیانیه مدیران منعاشاعه هستهای گروه ۷ آمده است: «ما حمایت خودمان از احیا و اجرای کامل برنامه جامع اقدام مشترک را تکرار میکنیم. راهحل دیپلماتیک همچنان بهترین روش برای محدود کردن برنامه هستهای ایران است. ما طرفین مذاکرات برجام و همچنین تلاشهای خستگیناپذیر هماهنگکننده اتحادیه اروپا را میستاییم. ما از ایران میخواهیم که از فرصت حال حاضر روی میز جهت به پایان رساندن موفقیتآمیز مذاکرات استفاده و از تشدید فعالیتهای هستهایاش خودداری کند.» بر اساس گزارش وزارت خارجه آلمان، در ادامه بیانیه آمده است: «ما از ایران میخواهیم که تمامی تعهداتش ذیل توافق پادمانی با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را حفظ و اجرا کند. ما همچنین از ایران میخواهیم تا تمامی اطلاعات لازم را فراهم کند تا آژانس بینالمللی انرژی اتمی بتواند بدون تاخیر بیشتر درخصوص مشکلات پادمانی برجسته شفافسازی و آنها را حلوفصل کند. جی ۷ حمایت قوی خود نسبت به تعهد آژانس بینالمللی انرژی اتمی در قبال نظارت و راستیآزمایی حیاتی را ابراز و بر ماهیت فنی کار مستقل آژانس اتمی تاکید میکند.»
انتقاد روسیه از تصمیم ترامپ
همچنین نماینده روسیه در مذاکرات وین در پیامی بار دیگر به نتایج زیانبار خروج دولت دونالد ترامپ از توافق هستهای پرداخت. به گزارش «ایسنا»، میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین در صفحه توییترش درباره خروج آمریکا از توافق هستهای در دولت دونالد ترامپ، رئیسجمهور پیشین این کشور نوشت: «تصمیم ترامپ برای خروج از برجام مشکلات بزرگی برای دیپلماسی چندجانبه، ثبات منطقه، [موضوع] منع اشاعه تسلیحات هستهای و وضعیت انسانی در ایران به بار آورد. اینها نتایج منفی عمده هستند. آیا نتایج مثبتی نیز از دیدگاه جمهوریخواهان آمریکا وجود داشته است؟»
پیشرفت در روند مذاکرات نداریم
از سوی دیگر حسین نوش آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در گفتوگو با پایگاه خبری جماران با تاکید بر اینکه پیشرفتی در روند مذاکرات نداریم، گفت: «فعلا در روند مذاکرات اتفاق خاصی نیفتاده و به همان شکل سابق است.» وی ادامه داد: «با اروپاییها مذاکره و جمعبندی هم صورت گرفته اما مشکلات فعلی را آمریکاییها ایجاد کردهاند. بنابراین، گره اصلی زیاده خواهیهای آمریکاییهاست.» نوش آبادی در پاسخ به این سوال که آیا بهتر نیست در تیم فعلی مذاکرهکننده از تیم جواد ظریف کمک گرفته شود، گفت: «از تیم ظریف قطعا به کار گرفته شده و در چارچوب همان مذاکرات قبلی کار انجام میشود.»این نماینده تاکید کرد: «مذاکرات فعلی ما در همان چارچوب و با همان مفاد است منتها در نحوه اجرای آن بحث میکنند و فراتر از برجام قبلی نیست.»