سخنگوی وزارت امورخارجه خبر داد
پاسخ مثبت سه رهبر عرب به نامه روحانی
در همین خصوص، سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت امورخارجه ایران دیروز (دوشنبه) در نشست هفتگی با خبرنگاران در پاسخ به سوالی درباره ائتلاف دریایی آمریکا عنوان کرد: هرگونه ورود و نقش‌آفرینی نیروهای بیگانه را در منطقه رد و محکوم کرده و باعث تنش، ناامنی و بی‌ثباتی در منطقه می‌دانیم و به دوستان و همسایگان خود اعلام کرده‌ایم امنیت، در این منطقه خریدنی و وارداتی نیست. مبنای امنیت مبنای همکاری همه کشورها و دولت‌های منطقه است بدون اینکه بخواهیم کشوری را از این دایره خارج کنیم.
موسوی با بیان اینکه همه این کشورها (منطقه) باید در تامین امنیت این منطقه حیاتی سهم داشته باشند، اظهار کرد: پویش صلح هرمز (امید) در راستای تامین امنیت و ثبات این منطقه برای گسترش امنیت است. ضمن اینکه اعلام کرده‌ایم که همه کشورها می‌توانند در این طرح نقش داشته باشند. اخیرا رئیس‌جمهور ایران نامه‌ای به همه کشورهای ذی‌ربط فارغ از رابطه‌ای که درحال‌حاضر با آنها داریم، ارسال کرد.
او افزود: امیدواریم کشورهای منطقه به ندای صلح خواهی ایران پاسخ مثبت داده و از توهم دست بردارند. کشورهای بیگانه دلسوز منطقه ما نیستند، حضور آنها باعث تنش، ناآرامی و ناامنی است و هر جا و در هر منطقه‌ای از جهان اینها وارد شدند به‌عنوان عنصر بیگانه باعث شده با خودش ناامنی و بی‌ثباتی به ارمغان بیاورد. امیدواریم این طرح ما با واکنش مثبت کشورها مواجه شود. چند کشور، شامل سه کشور پاسخ مثبت به نامه رئیس‌جمهور را به‌صورت مکتوب دادند و بقیه هم احتمالا درحال بررسی هستند.
روزنامه کویتی الجریده ۱۱ آبان ماه در گزارشی نوشت که جمهوری اسلامی ایران به معاون وزیرخارجه کویت پیامی از جانب حسن روحانی، رئیس‌جمهور خطاب به پادشاهان عربستان و بحرین درباره ابتکار صلح هرمز تحویل داده و پاسخ مثبتی دریافت کرده است. پیش‌تر هم خالد الجارالله معاون وزیرخارجه کویت گفته بود که کشورش درحال بررسی طرح ابتکاری رئیس‌جمهور ایران برای امنیت خلیج‌فارس است.
حمد بن‌جاسم، نخست‌وزیر سابق قطر نیز در همان تاریخ و فضا در توییتی، ارسال پیام‌ها از جانب ایران به کشورهای عربی را تایید کرد و گفت عرب‌ها باید این فرصت را غنیمت بشمارند. بن‌جاسم در توییتی نوشت: «آن‌طور که می‌شنویم، پیام‌هایی از جانب ایران به کشورهای شورا (همکاری خلیج‌فارس) درخصوص آغاز گفت‌وگوی جدی زیر چتر سازمان ملل متحد ارسال شده است. به نظرم این فرصت مهمی است که باید کشورهای شورا مسوولانه آن را بررسی کنند و دو طرف تمامی نگرانی‌های خود را در میز مذاکرات به‌طور روشن بیان کنند تا دست‌کم به یک توافق برای پایان دادن به وضعیت بحرانی خلیج (فارس) دست یابند.»
مکانیزم دسته جمعی
سیدعباس موسوی در بخش دیگری از این نشست و در پاسخ به سوالی درباره طرح صلح هرمز عنوان کرد: نامه‌ای که به سران کشورهای ذی‌ربط در منطقه یعنی شش کشور حاشیه خلیج‌فارس و عراق دادیم، قرار است در یک مکانیزم دسته جمعی بررسی شود که امیدواریم این اقدامات نتیجه دهد و باب همکاری منطقه‌ای بین ایران و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس بازشود که از سوءاستفاده بیگانگان در این منطقه جلوگیری کنیم.
حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران در سخنرانی خود در هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در اوایل مهر ماه به تشریح طرح ایران درباره امنیت خلیج‌فارس با نام ابتکار صلح هرمز پرداخت و گفت: «بنا به مسوولیت تاریخی کشورم در حفظ امنیت، صلح، ثبات و پیشرفت در منطقه خلیج‌فارس و تنگه هرمز، همه کشورهایی را که از تحولات خلیج‌فارس و تنگه هرمز متاثر می‌شوند به «ائتلاف امید» یعنی «ابتکار صلح هرمز» (Hormoz Peace Endeavor) دعوت می‌کنم.» روحانی افزود که هدف «ائتلاف امید» ارتقای صلح، ثبات، پیشرفت و رفاه کلیه ساکنان حوزه تنگه هرمز و تفاهم متقابل و روابط صلح‌آمیز و دوستانه میان ایشان است. ظریف پیش‌تر و در اوایل روی کار آمدن دولت روحانی مجمع گفت‌وگوهای منطقه‌ای را پیشنهاد کرده بود که تاکنون واکنشی از سوی عربستان سعودی به‌دنبال نداشته است. وزیرخارجه ایران در سال ۹۶ و در یادداشتی در روزنامه فایننشال‌تایمز مجددا نوشت جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد می‌کند که یک مجمع گفت‌وگوی منطقه‌ای در خلیج‌فارس شکل گیرد. دعوت دیرپای ما برای گفت‌وگو همچنان بر جای خود است و ما منتظر روزی هستیم که همسایگانمان این دعوت را بپذیرند و متحدان آنها در اروپا و غرب، آن را تشویق کنند.
واکنش به شروط عربستان
سخنگوی وزارت امورخارجه در بخش دیگری از نشست خبری درباره صحبت‌های اخیر عادل الجبیر و تعیین شرط و شروط از سوی وی برای مذاکره با ایران از جمله اینکه دیگر حادثه‌ای مثل آرامکو تکرار نشود، اظهار کرد: آقای عادل الجبیر هر از گاهی سخنانی را بیان می‌کند که این سخنان با واقعیت‌ها در منطقه مطابقت و همخوانی ندارد.
او گفت: ما همواره اعلام کرده‌ایم که خواهان گفت‌وگو با همسایگانمان هستیم و همسایگان اولویت ما محسوب می‌شوند ولی این موضوع نباید آنها را به این توهم بیندازد که هرگونه می‌خواهند شرط و شروط بگذارند و سیاست‌هایی را القا کنند که وجود خارجی ندارند. او با بیان اینکه ما در عمل نشان داده‌ایم که همسایگان اولویت اصلی سیاست خارجی ایران هستند و در این زمینه به چه میزان جدی هستیم، ادامه داد: اینکه برخی این فرصت‌ها را با تعیین شرط و شروط‌هایی از دست می‌دهند به خودشان مربوط می‌شود.
عادل الجبیر، وزیر مشاور دولت عربستان در امورخارجه روز شنبه در اجلاس گفت‌وگوهای منامه ضمن طرح مجدد ادعای دست داشتن ایران در حمله به تاسیسات نفتی آرامکو گفت: عربستان مخالف گفت‌وگو با تهران نیست. جبیر در سخنرانی خود در نشست منامه گفت: سیاست جلب رضایت ایران کارساز نیست و نباید به ایران اجازه داد که به سیاست خارجی خود ادامه دهد. این مقام سعودی در ادامه در رابطه با حمله به تاسیسات نفتی آرامکو مدعی شد: کاملا روشن است که حملات ۱۴ سپتامبر با سلاح ایرانی انجام شد و این حملات از سمت شمال بود، نه جنوب. ایرانی‌ها نمی‌توانند خود را از این مساله کنار بکشند و ریاض منتظر نتایج تحقیقات بین‌المللی در این زمینه است.
پیش‌تر و در اواسط آبان ماه عبدالله بن‌یحیی المعلمی، نماینده دائم عربستان در سازمان ملل در جلسه این شورا مدعی شده بود: ما نه به‌دنبال جنگ هستیم، نه آن را می‌خواهیم و نه آتش آن را شعله‌ور می‌کنیم اما همزمان برای حمایت از خاک، شهروندان و منافع خود در برابر تجاوزهای دشمن دریغ نخواهیم کرد و تمام ابزارهای قانونی را به کار خواهیم گرفت. این مقام سعودی در بخش دیگری از سخنرانی خود گفته بود: عربستان به اصل گفت‌وگو و حل درگیری‌ها از راه‌های مسالمت‌آمیز ایمان دارد اما هرگونه دعوت به گفت‌وگو باید همراه با توقف فوری تهدیدها و فعالیت‌های خصمانه باشد. او در اشاره غیرمستقیم به ایران ادعا کرد: کشورهایی که ما را به گفت‌وگو دعوت می‌کنند باید در ابتدا سیاست صادر کردن انقلاب و ایجاد اختلافات فرقه‌ای در کشورهای دیگر به منظور دخالت در امور داخلی آن کشورها را متوقف کنند.
رد انتقاد دبیرکل اتحادیه عرب
سخنگوی وزارت‌خارجه در ادامه این نشست در واکنش به اظهارات دبیرکل اتحادیه عرب و انتقاد از پذیرش سفیر یمن در تهران گفت: این انتقاد را رد کرده و قبول نمی‌دانیم. دولت مستقر در صنعا دولت قانونی است که مراودات منطقه‌ای و جهانی دارد و مورد گفت‌وگوی کشورهای مختلف از جمله کشورهای اروپایی و سازمان ملل است و به‌عنوان دولت مستقر قانونی در یمن حضور دارد و طبیعی است به کشورهایی که مایلند سفیر اعزام کنند و ایران هم سفیر آنها را می‌پذیرد و با آنها به‌عنوان کشور دوست برخورد می‌کند.
محورهای گفت‌وگوی فرمانده ارتش پاکستان در تهران
خبرنگاری درباره سفر اخیر فرمانده ارتش پاکستان به تهران و رایزنی‌های انجام شده از جمله با ظریف سوال کرد که سخنگوی وزارت‌خارجه عنوان کرد: در سفر آقای «قمر جاوید باجوا» به ایران و دیدارهای سطح بالا با مقامات تاثیرگذار ایران طیف مختلفی از مسائل مطرح شد از روابط دوجانبه، مسائل منطقه‌ای، مرزی، دو سه مرزبان ربوده شده ما و مسائل منطقه‌ای هم مطرح شد.
او افزود: جمهوری اسلامی پاکستان از جمله کشورهایی است که با توجه به روابط خوبی که با ایران دارد و از قبل هم این روابط را داشتیم به‌عنوان کشور مهم و تاثیرگذار در منطقه علاقه‌مند به کاهش تنش‌ها بین کشورهای اسلامی و خواهان نوعی گفت‌وگو و همکاری بین کشورهای تاثیرگذار در این منطقه است و ایران از این حسن‌نیت آنها استقبال و اعلام آمادگی کرده که از هر تلاشی که به کاهش تنش و هم افزایی بین کشورهای اسلامی منجر شود، حمایت می‌کند. فرمانده ارتش پاکستان ۲۸ آبان ماه در سفر به تهران با مقامات ارشد لشکری و کشوری ایران دیدار و گفت‌وگو کرد.
حق پاسخ به کشتی سابیتی
سخنگوی وزارت‌خارجه درباره ارسال مستندات حمله به نفتکش ایرانی سابیتی در دریای سرخ به شورای امنیت نیز گفت: درحال بررسی هستند و ما به آنها اعلام کردیم که براساس شواهد و قرائن موجود این حمله انجام شده است و هنوز منتظریم ببینیم اقدامی از سوی آنها صورت خواهد گرفت یا خیر. ضمن اینکه ایران این حق را برای خود محفوظ دانسته که به محض اینکه برایش محرز شد، کدام رژیم و کشور در این اتفاق دست داشته، پاسخ لازم را با زمان و مکانی که خودش تعیین خواهد کرد، انجام دهد.
نشست آتی کمیسیون مشترک برجام ۱۵ آذر
این دیپلمات درباره نشست آتی کمیسیون مشترک برجام هم گفت: احتمالا ششم دسامبر (۱۵آذر) نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان در وین برگزار می‌شود و آخرین تحولات مربوط به اجرای برجام در این کمیسیون مشترک بحث خواهد شد. سخنگوی دستگاه دیپلماسی یادآور شد: اقدامات ایران برای توازن‌بخشی به تکالیفش از سوی آنها مطرح و اقدامات آنها در انجام تعهداتشان بررسی می‌شود.
عملکرد معاونت دیپلماسی اقتصادی
سخنگوی وزارت‌خارجه در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به عملکرد معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت‌خارجه تصریح کرد: این معاونت یکی از فعال‌ترین معاونت‌های وزارت‌خارجه است. او در همین چارچوب گفت: البته همانطور که ما بارها گفته‌ایم وزارت‌خارجه کار تصدی‌گری در امور اقتصادی نمی‌کند و تنها کاری که می‌کند بسترهای لازم را برای کار اقتصادی خارجی و کاهش موانع فراهم می‌کند که ما در این راستا در حال برداشتن گام‌هایی هستیم و به وظایف خود در این ارتباط عمل می‌کنیم.
گزارش نیویورک‌تایمز درباره حضور ایران در عراق
این دیپلمات در مورد گزارش اخیر نیویورک تایمز در مورد اسنادی که بیانگر حضور ایران در عراق است و مواردی که در این اسناد به سردار سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران نسبت داده شده است، گفت: با بررسی‌های اولیه‌ای که صورت گرفت. این اسناد ادعایی مورد تایید نیست و گشتن دنبال رد پای ایران در کشور همسایه عراق که رابطه عمیقی بین دو کشور وجود دارد و شاهد پیوندهای ناگسستنی بین دو ملت ایران و عراق هستیم کار سختی نیست و نیازی به سندسازی و جعل ندارد. موسوی با تاکید بر اینکه ما چیز پنهانی در عراق نداریم، اظهار کرد: در زمان حمله داعش به عراق، ایران به‌صورت علنی و به درخواست دولت عراق در این کشور حضور پیدا کرد تا به دولت و مردم این کشور برای مبارزه با داعش کمک کند. او در مورد سردار قاسم سلیمانی نیز گفت: شخص سردار سلیمانی به‌عنوان یک چهره اثرگذار، طبیعی است که مورد بغض برخی از افراد باشد و آنها بخواهند چهره محبوب ایشان را مخدوش کنند.
سفر فرستاده ویژه کره‌جنوبی
این دیپلمات ارشد ایران همچنین با بیان اینکه امروز فرستاده ویژه کره‌جنوبی به ایران سفر می‌کند در مورد علت این سفر اظهار کرد: با توجه به بدهی‌هایی که کره‌جنوبی به ایران داشت در مقطعی رئیس کل بانک مرکزی ایران به سئول سفر کرد و در آنجا توافق شد که از منابع ما در آنجا برای خرید برخی اقلام از جمله دارو استفاده شود. بعد از تحریم جدید بانک مرکزی توسط آمریکا آنها (کره‌جنوبی) بر خلاف توافق عمل کردند و گفتند که امکان انجام این امور را ندارند. این مساله باعث اعتراض شدید ایران شد و در پی این تحولات آنها خواستند که فرستاده ویژه‌ای را به ایران اعزام کنند که ما نیز پذیرفتیم. موسوی با بیان اینکه ما امیدواریم کره‌جنوبی در اقدام خلاف قانونی خود تجدید نظر کند و صادرات اقلام از این کشور به ایران از سر گرفته شود، خاطرنشان کرد: آنها خود موانعی را در این ارتباط ایجاد کردند و اکنون باید این موانع را برطرف کنند.
تحرکات دیپلماتیک متوقف نشده است
خبرنگاری درباره آخرین تحرکات دیپلماتیک بعد از آخرین گام کاهش تعهداتی ایران توسط ایران سوال کرد که موسوی گفت: باب دیپلماسی باز است و اتفاقات و سفرهایی هم در جریان است. این مذاکرات و رایزنی‌ها هنوز به نتیجه خاصی نرسیده است. باب بسته نشده و تحرکات متوقف نشده است و برگزاری کمیسیون مشترک برجام در همین راستاست. او اضافه کرد: به تلاش‌هایمان ادامه می‌دهیم و امیدواریم به نتیجه برسیم. ما وظیفه ذاتی خود را انجام می‌دهیم، ولی معطل گفت‌وگو نیستیم. بخش‌های اقتصادی کشور کار خود را انجام می‌دهند و اگر در وزارت‌خارجه روزنه‌ای پیدا کنیم کمکی به اقدامات سایر دستگاه‌ها است و اگر هم پیدا نشد کار خودمان را انجام می‌دهیم.
موسوی در پاسخ به سوالی درباره اظهارات اخیر رئیس‌جمهوری مبنی بر اینکه ایران و غرب در اصولی به تفاهم رسیده‌اند و اینکه این طرح مکرون است یا طرح جدیدی در دستور کار است؟ گفت: آنچه آقای روحانی فرمودند همان طرحی بود که مجددا توسط کشورهای باقیمانده در برجام مطرح و یکسری راهکارها و جزئیاتی را طرفین تبادل کردند. بن بست‌هایی درخصوص نحوه اجرایی شدن این طرح‌ها و پیشنهادها وجود داشت که ایران هم پیشنهادهایی را ارائه کرد که در کلیات به توافق رسیده بودیم، ولی باز در اجرا دچار نقصان شدند به‌خاطر اینکه باید این طرح‌ها و پیشنهادها را جای دیگری می‌بردند و ظاهرا باید از کس دیگری اجازه می‌گرفتند.
نقش آمریکا در حوادث اخیر
سخنگو در پاسخ به سوالی در مورد اظهارات برخی مقامات آمریکایی و متحدان آنها برای افزایش فشار به ایران در پی حوادث اخیر در کشور گفت: حمایت‌هایی که آنها از اغتشاشگران کردند دخالت در امور داخلی ایران و در راستای سیاست‌های خصمانه و فشار حداکثری است که مقامات آمریکا علیه تهران پیگیری می‌کنند. او گفت: این اظهارات و مداخلات را از باب خیرخواهی و دوستی با ملت ایران نمی‌دانیم آنها به دنبال زنده کردن تنش‌ها و افزایش آن در ایران هستند. او ادامه داد: برای مقابله با این فشارها و تهدیدها اقداماتی از نوع بررسی‌های حقوقی و مستندسازی انجام شده که آن را به مراجع بین‌المللی ارائه می‌کنیم.
توضیح در مورد قطع اینترنت
موسوی درباره قطعی اینترنت در ایران و قطع شدن آن در سفارتخانه‌ها ابراز کرد: در ایامی که این اتفاق رخ داد برای حفظ امنیت بود وگرنه دسترسی آزاد به اطلاعات در ایران به رسمیت شناخته شده و مشروع است. اگر در شهری آتش‌سوزی شود، لوله‌های گاز را قطع می‌کنند که آتش گسترش نیابد. وقتی امنیت ایران توسط این ابزار به خطر می‌افتد[قطع کردن] برای آن است که نهادهای مسوول بتوانند امنیت را ایجاد کنند. او اضافه کرد: درباره اینترنت سفارتخانه‌ها و خبرنگاران خارجی از ابتدا تمهیداتی اندیشیده شد تا حداقل کارهای جاری انجام شود. با پیشرفت شرایط وضعیت اینترنت روز به روز بهتر می‌شود و امروز هم تقریبا اینترنت در تمام کشور در جریان است و سفارتخانه‌ها از آن استفاده می‌کنند.
