پس از اقدام ایران در کاهش تعهدات برجامی صورت گرفت
جنب‌و‌جوش دیپلماتیک برای حفظ برجام
در ادامه اتهام‌پراکنی‌های دولت واشنگتن علیه تهران، وزارت دفاع آمریکا عکس‌های تازه‌ای منتشر کرده که مدعی است نشان می‌دهد نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران اخیرا در دریای عمان به دو نفتکش خارجی حمله کرده است. همزمان پنتاگون می‌گوید در واکنش به درخواست «سنتکام» (مرکز فرماندهی آمریکا که خاورمیانه را پوشش می‌دهد) و توصیه رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در رایزنی با کاخ سفید، هزار سرباز دیگر به خاورمیانه اعزام خواهند شد. در یکسری از این تصاویر که ادعا شده از یک هلی‌کوپتر نیروی دریایی آمریکا بر فراز دریای عمان گرفته شده است، انفجار در این نفتکش نتیجه نصب مجدد مین دیگری نشان داده شده است.
افزایش نیروهای آمریکایی در منطقه
در رابطه با افزایش شمار نیروهای آمریکا در منطقه نیز مقامات واشنگتن اعلام کرده‌اند این افزایش نیرو در خاورمیانه به‌دلیل افزایش تنش‌ها در خلیج‌فارس است. به گزارش «ایسنا» در تازه‌ترین مورد از این تنش‌ها پنج‌شنبه گذشته در اقدامی مشکوک دو نفتکش یکی متعلق به ژاپن و دیگری متعلق به نروژ در دریای عمان هدف قرار گرفتند که آمریکا بلافاصله و بدون ارائه مدرک قابل استنادی ایران را مسوول آن دانست. به گزارش اسکای نیوز، همزمان با موافقت ترامپ با اعزام نیروی جدید به خاورمیانه، پاتریک شاناهان، سرپرست وزارت دفاع آمریکا تاکید کرد که کشورش به‌دنبال درگیری با ایران نیست و اقدام اخیر در جهت اطمینان یافتن از ایمنی نیروهای نظامی آمریکایی و برای حفاظت از منافع ملی آمریکا صورت می‌گیرد. او گفت: «این تعداد نیرو بنا به درخواست «سنتکام» و توصیه رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا پس از مشورت با کاخ سفید اعزام می‌شوند.» این تصمیم آمریکا با واکنش‌هایی مواجه شد. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امورخارجه روسیه با ابراز نگرانی از گسترش حضور نظامی آمریکا در خاورمیانه، تاکید کرد که واشنگتن برای اجتناب از افزایش تنش با ایران باید از اعزام نیروی بیشتر خودداری کند. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری تاس، ریابکوف با تاکید بر نگرانی‌های بزرگی که ایجاد شده است، گفت: «مدتی است که شاهد تلاش‌های مداوم آمریکا برای اعمال فشار سیاسی، روانی، اقتصادی و نظامی بر ایران هستیم. من فکر می‌کنم چنین اقداماتی تحریک‌کننده است و نمی‌تواند چیزی جز تلاش برای برانگیختن جنگ تفسیر شود.» این درحالی است که دوشنبه شب به وقت تهران جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا در گفت‌وگویی اختصاصی از آمادگی ایالات‌متحده برای مذاکره با ایران سخن گفت و تاکید کرد که اگر ایران از سلاح‌های هسته‌ای دست بکشد و رفتارهای خصمانه خود را رها کند، رئیس‌جمهور ترامپ با آنها مذاکره خواهد کرد.
اماواگرهای اقدام نظامی از زبان ترامپ
همچنین دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا در مصاحبه با هفته‌نامه تایم، حمله اخیر به نفتکش‌ها را «بسیار جزئی» خواند و گفت که دریای عمان نسبت به گذشته اهمیت راهبردی کمتری برای آمریکا دارد. به گزارش انتخاب، ترامپ در مصاحبه‌ای یک ساعته با نشریه تایم گفت که ممکن است برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای دست به اقدام نظامی بزند، ولی مردد است که برای محافظت از تامین جهانی نفت وارد جنگ شود. ترامپ ادامه داد:« نقاط دیگر نفت عظیمی را از آنجا تامین می‌کنند. ما (نفت) خیلی اندکی از (این منطقه) تامین می‌کنیم. در دو سال و نیم گذشته در زمینه انرژی پیشرفت بسیاری کرده‌ایم و اکنون صادرکننده انرژی هستیم. پس در مورد خاورمیانه در وضعیت گذشته(که به گفته برخی به‌خاطر نفت در آن منطقه حضور داشتیم)، قرار نداریم.» ترامپ گفت که با ارزیابی جامعه اطلاعاتی آمریکا که ایران را در پشت‌پرده حملات اخیر می‌داند موافق است و افزود: «فکر نمی‌کنم که افراد زیادی آن را قبول نداشته باشند.» با این حال ترامپ گفت از زمانی که وی به ریاست‌جمهوری رسیده، موضع خصمانه ایران نسبت به آمریکا کاهش یافته است. رئیس‌جمهور آمریکا تاکید کرد: «اگر لفاظی‌های اکنون را با روزهایی که توافق هسته‌ای را امضا کردند که همیشه «مرگ بر آمریکا، مرگ بر آمریکا، آمریکا نابود باید گردد و آمریکا را می‌کشیم» می‌گفتند، مقایسه کنیم، من چندان این (شعارها) را نمی‌شنوم و انتظار هم ندارم که در آینده بشنوم.»
ترامپ در پاسخ به سوالی در مورد آنکه آیا در نظر دارد دست به اقدام نظامی علیه ایران بزند یا خیر، گفت: «من چنین چیزی را نمی‌گویم. اصلا نمی‌توانم چنین چیزی را بگویم.»
افزایش تحرکات برای حفظ برجام
پس از آنکه بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی روز دوشنبه در جریان بازدید نمایندگان رسانه‌ها از مجتمع آب سنگین اراک اعلام کرد که شمارش معکوس برای عبور از ذخیره ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده آغاز شده و تا ۱۰ روز دیگر یعنی ۲۷ ژوئن (۶ تیرماه) ایران از این سقف عبور می‌کند، واکنش‌های گسترده‌ای را از سوی کشورهای عضو برجام و آمریکا شاهد هستیم. همزمان با آنکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در توییتی کوتاه نوشت: «ایران قرار است از محدودیت‌های ذخایر اورانیوم سرپیچی کند»، مورگان اورتاگوس، سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا اعلام کرد که از این تصمیم ایران غافلگیر نشده‌اند. همچنین آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل از ایران و دیگر طرف‌های برجام خواست تا همچنان به اجرای تعهدات خود تحت برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ادامه دهند. استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل نیز خواهان اجتناب از هرگونه اقدامی شد که منجر به افزایش تنش در منطقه می‌شود.
پاریس خواستار صبوری تهران
پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و اکنون نیز کاهش تعهدات برجامی ایران، کشورهای اروپایی حاضر در مذاکرات هسته‌ای بیش از هر زمان دیگری نگران از دست رفتن این دستاورد سیاست خارجی هستند. بنابراین به‌دنبال اظهارات روز دوشنبه سخنگوی سازمان انرژی اتمی، رئیس‌جمهور فرانسه گفت که این تصمیم باعث تاسف او شده و فرانسه، ایران را قویا تشویق به «صبوری و مسوولیت‌پذیری» می‌کند. به گزارش «ایسنا» به نقل از رویترز، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در واکنش به تصمیم ایران برای عبور از سطح تعیین شده برای تولید اورانیوم غنی‌سازی‌شده روز دوشنبه گفت: «از این تصمیم ایران متاسفم اما پاریس به مذاکره با شرکایش و همچنین ایران ادامه خواهد داد تا از افزایش بیشتر تنش‌ها در منطقه جلوگیری شود.» مکرون در یک کنفرانس خبری با همتای اوکراینی خود در این باره گفت: «از اظهارات ایران تاسف می‌خورم؛ اما آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکید کرده است که ایران تعهداتش را رعایت می‌کند و ما نیز قویا آن را ترغیب می‌کنیم تا صبور و مسوولیت‌پذیر باشد.»
روزنه برای گفتمان بیشتر
مکرون با اشاره به ضرب الاجل تعیین شده ایران گفت: «روزنه‌ای درحد فاصل زمانی حال‌حاضر تا ۸ جولای برای گفتمان بیشتر در راستای حفظ توافق هسته‌ای وجود دارد.» رئیس‌جمهوری فرانسه تصریح کرد: «هیچ شکلی از گسترش تنش‌ها درست نیست، نه به ایران و نه به جامعه بین‌المللی کمکی نمی‌کند. بنابراین ما هر کاری بتوانیم با شرکای خود انجام خواهیم داد تا ایران را منصرف کرده و به شیوه قابل اجرایی برای مذاکره دست پیدا کنیم.»
آلمان خواستار تنش‌زدایی فعال
در عین حال هایکو ماس، وزیر امورخارجه آلمان به امکان خروج ایران از توافق هسته‌ای (برجام) واکنش نشان داد و گفت: «کاهش یک‌جانبه مسوولیت‌ها، اصلا قابل قبول نیست.» به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از خبرگزاری فرانسه، این مقام آلمانی در پی دیدار با مقامات اروپایی در لوکزامبورگ درحالی چنین موضع‌گیری‌ای داشت که به وضوح درباره واکنش احتمالی اتحادیه اروپا به اقدامات ایران درباره توافق هسته‌ای اشاره‌ای نکرد و گفت: «خواهیم دید که چه می‌شود.» ماس همچنین گفت: «از دید من شرایط بسیار متشنج است. تقابل نظامی در منطقه خلیج‌فارس به معنای این است که تمام منطقه به آتش کشیده خواهد شد و چنین وضعیتی به نفع هیچ‌کس نیست. کافی نیست که همه فقط بگویند که خواستار جنگ نیستند، بلکه آنها باید این را اثبات کنند که خواستار جنگ نیستند و این یعنی اینکه هر طرفی باید گام‌هایی فعالانه در جهت تنش‌زدایی بردارد.»
انتظار اتحادیه اروپا برای اجرای برجام
از سوی دیگر سرویس اقدامات خارجه اروپا در صفحه توییتر خود به نقل از فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجه اتحادیه اروپا نوشت: «ما براساس گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، برجام را ارزیابی می‌کنیم نه براساس بیانیه‌ها. ایران تاکنون (به توافق هسته‌ای) پایبند مانده است و ما امیدواریم و انتظار داریم که ایران همچنان پایبند بماند. ما بر اینکه توافق هسته‌ای به‌طور کامل اجرا شود و همه طرفین از مزایای اقتصادی این توافق بهره‌مند شوند، تمرکز کرده‌ایم.»
توصیه چین به خویشتن‌داری طرفین
در عین حال چین نیز با توجه به شرایط منطقه ضمن انتقاد از سیاست‌های آمریکا، خواستار خویشتن‌داری همه طرفین شده است. وزیر امورخارجه چین با تاکید بر اینکه واشنگتن نباید از فشار حداکثری برای حل مسائل با ایران استفاده کند، از کشورها خواست تا جعبه پاندورا را در خاورمیانه باز نکنند. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری رویترز، وانگ یی وزیر امورخارجه چین روز سه‌شنبه پس از دیدار با همتای سوری خود در پکن در جمع خبرنگاران از افزایش تنش‌ها در منطقه خلیج (فارس) ابراز نگرانی کرد.
درخواست پکن از تهران
وزیر امورخارجه چین همچنین از ایران خواست تا از توافق هسته‌ای که در سال ۲۰۱۵ میان تهران و قدرت‌های جهانی حاصل شد، کنار نرود. آمریکا که یکی از امضا‌کنندگان این توافق به‌شمار می‌آید سال گذشته به‌طور یک‌جانبه از توافق خارج شد. وی در ادامه به خبرنگاران گفت: «به‌طور قطع چین نسبت به شرایط کنونی در منطقه خلیج (فارس) و افزایش تنش‌ها میان ایران و آمریکا نگران است و از تمام طرف‌ها می‌خواهد تا از اختلافات خود بکاهند و به سمت درگیری حرکت نکنند.» وانگ یی افزود: «ما از تمام طرف‌ها می‌خواهیم که همچنان عقلانی تصمیم بگیرند و خویشتندار باشند، دست به اقدامات تحریک‌آمیز نزنند و جعبه پاندورا را در خاورمیانه باز نکنند.» او تاکید کرد: «به‌ویژه طرف آمریکایی باید دست از روش فشار حداکثری خود بردارد. هیچ رفتار یک‌جانبه‌ای جایی درحقوق بین‌الملل ندارد. این رویکرد نه‌تنها به حل مشکل نمی‌انجامد بلکه حتی یک بحران بزرگ‌تر ایجاد خواهد کرد.»
از تصمیم ایران غافلگیر نشدیم
مورگان اورتاگوس، سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا نیز به تصمیم اخیر ایران واکنش نشان داد و گفت: «ما از این تصمیم ایران غافلگیر نشدیم.»
به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه اینترنتی وزارت امورخارجه آمریکا، اورتاگوس، با این ادعا که این یک الگوی رفتاری چهل ساله بوده و مطابق رفتار حکومت ایران است، ادامه داد: «آنها این کار را وقتی ما در برجام بودیم انجام دادند درست است؟ آنها به ترقی برنامه هسته‌ای خود ادامه دادند، ما تحریم‌ها را لغو کردیم، آنها سربازان آمریکایی را گروگان گرفتند. ما هیچ رفتار عادی از ایران ندیده‌ایم.» وی با ادعای اینکه آنچه با آن مواجه هستیم چالشی واقعی نه تنها در برجام، بلکه در واقع چالشی برای هنجارهای بین‌المللی در نوع رفتار یک کشور، چالشی برای هنجارهای بین‌المللی در آزادی حمل‌ونقل دریایی و آزادی دریاهاست، مدعی شدکه از جامعه بین‌المللی می‌خواهد که نباید تسلیم آنچه اخاذی هسته‌ای حکومت ایران می‌خواند، شد.»
تحلیل بعیدی‌نژاد
از سوی دیگر حمید بعیدی‌نژاد، سفیر جمهوری اسلامی ایران در انگلیس با تاکید بر اینکه برخی از کشاندن پای آمریکا به یک درگیری با ایران نفع می‌برند، تاکید کرد: «آمریکا نمی‌تواند با اعمال فشار ایران را ملزم به مذاکره کند.»
به گزارش «ایسنا» حمید بعیدی‌نژاد در گفت‌وگو با کریستین امان‌پور خبرنگار شبکه سی‌ان‌ان در پاسخ به سوالی درباره تصمیم ایران برای کاهش اجرای تعهدات برجامی‌اش و ادعای امان‌پور مبنی بر اینکه ایران به تنش‌ها دامن زده است، اظهار کرد: «ما موجب افزایش تنش‌ها نشده‌ایم؛ زیرا تصمیمی که ۴۰ روز پیش اعلام کردیم، مبنی بر اینکه اگر دیگر طرف‌های برجام به تعهدات خود عمل نکنند ایران اقدام به کاهش اجرای برخی از تعهدات خود در این توافق خواهد کرد، برای همگان روشن بود.»
بعیدی‌نژاد ادامه داد: «اکنون ما ۲۰ روز برای اصلاح این وضعیت فرصت داریم؛ در غیر این‌صورت ایران، همان‌طور که اعلام کرده اجرای برخی تعهداتش را کاهش خواهد؛ اما ما خود را آماده کرده‌ایم. همان‌گونه که روز دوشنبه نیز اعلام شد شاید طی ۱۰ روز آینده در وضعیتی باشیم که به برنامه هسته‌ای خود سرعت بخشیم و از محدوده تعیین شده در برجام فراتر رویم. بنابراین، این تقابل نیست. ما آن را ۴۰ روز پیش اعلام کردیم و منتظریم تا سایر طرف‌ها به تعهداتشان عمل کنند.» وی همچنین در پاسخ به سوالی درباره ادعای واشنگتن مبنی بر دست داشتن ایران در ماجرای حمله به دو نفتکش در دریای عمان و اینکه مقامات ایرانی پیش‌تر گفته‌اند اگر ایران نتواند نفت خود را بفروشد اجازه نخواهد داد دیگران نیز نفت خود را از طریق تنگه هرمز معامله کنند، تاکید کرد که آمریکایی‌ها در حال سوءاستفاده از اظهارات پیشین مقامات ایران در این باره هستند.
ارسال نظر