خبرگزاری فرانسه گزارش داد
شینزو آبه در تهران به دنبال چیست؟
اگرچه برخی از مفسران بر این باور هستند که ژاپن تاکنون نقش مهمی را در خاورمیانه ایفا نکرده و درنتیجه احتمال حصول نتایج چشمگیر در کوتاه‌مدت بسیار اندک است. با این حال ژاپن می‌تواند به‌عنوان نوعی کانال ارتباطی میان تهران و واشنگتن ایفای نقش کند تا احتمال وقوع ناگهانی یک تقابل نظامی به صفر برسد.
به‌گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد»، خبرگزاری فرانسه در گزارشی که به بررسی اهداف رهبر ژاپن از سفر به ایران می‌پردازد،؛ نوشت: شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن این هفته و طی یک سفر دیپلماتیک کم‌سابقه وارد ایران خواهد شد با امید به اینکه بتواند به کاهش تنش‌ها میان ایران و ایالات‌متحده کمک کند. ایران پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، اکنون ماه‌ها است که در تقابل با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا قرار گرفته است. واشنگتن ازسوی دیگر تحریم‌هایی را علیه ایران وضع و نیروهای نظامی را به منطقه اعزام کرده است تا به این ترتیب فشار اقتصادی و نظامی را بر ایران افزایش دهد. فشار واشنگتن بر برخی از متحدانش نظیر ژاپن درجهت توقف خرید نفت ایران نیز از اصلی‌ترین بخش‌های این سیاست بوده است. دولت ژاپن در رابطه با این سفر خاطرنشان کرده است که بنا ندارد فهرستی از درخواست‌های دولت ترامپ یا پیامی را به ایران ارائه دهد و درعوض به‌دنبال آن است تا نقش یک میانجی بی‌طرف را ایفا کند.
دیپلماسی میانجیگری
مایکل بوساک، کارشناس ارشد شورای مطالعاتی آسیا-اقیانوسیه با موثر دانستن این رویکرد می‌گوید: «ژاپن هیچ یک از سوابق تاریخی و دینی که دیگر میانجی‌های احتمالی می‌توانند داشته باشند را ندارد و نشان داده است که بنا دارد سیاست خود را در خاورمیانه دنبال کند.»
وی می‌افزاید: «این فاکتور‌ها می‌تواند موقعیت بهتری را برای آبه درجهت دیدار با آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران فراهم کند. همچنین گزینه‌هایی که ژاپن پیشنهاد خواهد داد می‌تواند موجب شود تا برخی در ایران بدون آنکه دربرابر راهکارهای غربی تسلیم شوند، از پیشنهاد ژاپن استقبال کنند.»
آبه که پس از ۴۰ سال به‌عنوان یک نخست‌وزیر ژاپنی به ایران سفر می‌کند قرار است در ۱۲ و ۱۴ ژوئن با حسن روحانی، رئیس‌جمهور و مقام معظم رهبری دیدار کند.
مقامات ژاپنی می‌گویند این کشور امیدوار است بتواند نقش مهمی در کاهش تنش‌ها ایفا کند. پس از دیدار ترامپ و آبه در ماه گذشته، اعلام شد که آبه برای انجام ماموریت کاهش تنش‌ها به ایران سفر خواهد کرد. یوشیهیده سوگا، دبیر ارشد کابینه ژاپن در این باره گفت: «ما بر این باوریم که در سطوح عالی بسیار ضرورت دارد از ایران به‌عنوان یک قدرت اصلی منطقه درخواست کنیم تا به کاهش تنش‌ها بپردازد، به اجرای تعهدات در برجام پایبند بماند و نقشی سازنده را در ثبات منطقه‌ای ایفا کند.»
برخی از کارشناسان ایرانی بر این باورند که آبه می‌تواند پیام‌ها میان تهران و واشنگتن را منتقل کند. یکی از این کارشناسان می‌گوید: «سفر آبه به ایران پس از دیدار با ترامپ انجام خواهد شد از این رو آمریکایی‌ها به این کانال ارتباطی تمایل دارند. مقامات ایران به آبه حقوق و مواضع خود را اعلام می‌کنند و ژاپنی‌ها نیز پیام‌هایی را مخابره می‌کنند که درواقع از جانب رئیس‌جمهور آمریکا است.»
اما درحالی‌که ژاپن دارای روابط دیرینه با ایران و ارتباط صمیمی با واشنگتن است، تحلیلگران بر این باورند که آبه اهرم‌هایی در دو سوی مجادله ندارد و به این ترتیب مسیر میانجیگری می‌تواند با دشواری‌های فراوانی مواجه شود. توبیاس هریس، تحلیلگر گروه مشورتی تنئو معتقد است که نخست‌وزیر ژاپن با موانع جدی مواجه خواهد شد و بعید است سفر او نتیجه‌بخش باشد. وی افزود: «درحالی‌که ژاپن دارای روابط مناسبی با هر دو طرف است اما این به آن معنا نیست که در این کشورها نفوذ هم دارد.»
یک تیر و دو نشان ژاپن
اما نکته دیگر آن است که ژاپن تنها حامل پیام‌های ترامپ نیست چراکه منافع مهمی در این میان دارد. تا پیش از تحریم نفتی ایران، ژاپن پنج درصد از نفت مصرفی خود را از این کشور وارد می‌کرد. توکیو که به شدت برای تامین نفت به واردات وابسته است می‌تواند متحمل زیان‌هایی جدی در صورت افزایش بهای جهانی نفت شود. از سوی دیگر با نگاهی به سابقه نه‌چندان مناسب توکیو در عرصه دیپلماتیک طی سال‌های گذشته، این سفر مجالی را برای آبه فراهم می‌کند تا خود را به‌عنوان یک سیاست‌مرد تعیین‌کننده در مناسبات بین‌المللی نشان دهد.
در صحنه دیپلماسی ژاپن، سال جاری بار دیگر تلاش‌های توکیو و مسکو برای حل منازعه دیرینه بر سر مالکیت چند جزیره آغاز شده است. از سوی دیگر ژاپن خود را خارج از دایره‌ای می‌بیند که یکی از مهم‌ترین مذاکرات میان آمریکا و کره‌شمالی در همسایگی این کشور انجام می‌شود. تتسرو کاتو، استاد علوم سیاسی دانشگاه توکیو در این باره معتقد است ژاپن باتوجه به به بن‌بست خوردن در مذاکرات با روسیه و عدم تاثیرگذاری بر گفت‌و‌گوها با کره شمالی به یک دستاورد دیپلماتیک نیاز دارد. با این حال مفسران خاطرنشان کرده‌اند که هنوز انتظارها از نتایج این سفر بسیار پایین است.
کاتو می‌گوید: «ژاپن تاکنون هیچ نقش فعالی را در خاورمیانه ایفا نکرده است و از این‌رو من انتظار چندانی از نتیجه این سفر ندارم.» او همچنین انتظار از حصول نتایج کوتاه‌مدت در این سفر را غیر واقع‌بینانه توصیف می‌کند. کاتو معتقد است اکنون اولویت، ممانعت از بروز تقابل نظامی است و ژاپن می‌تواند با ایجاد یک کانال ارتباطی میان تهران و واشنگتن به‌عنوان میانجی این مهم را میسر کند. این مدل دیپلماسی ممکن است تنها برای کاهش تنش‌ها کافی باشد.
ارسال نظر