دلیل لغو سفر نخست‌وزیر عراق

برخی آن را ناشی از ناسپاسی عراق نسبت به کمک‌های ایران در طول سال‌های اخیر به‌ویژه مبارزه با داعش دانستند و برخی دیگر بر این اعتقاد بودند که موضع العبادی در چارچوب منافع ملی عراق بوده و چندان موضوع عجیبی اتخاذ نکرده است. این واکنش‌ها کار را به جایی رساند که برخی از سفر حیدرالعبادی به ایران سخن به میان آوردند. اما این خبر چندان پایدار نبود و کمتر از ۲۴ ساعت، خبر لغو سفر نخست‌وزیر شیعه عراق منتشر شد. عراق که همزمان از متحدان نزدیک ایران و آمریکا به شمار می‌رود، با بازگشت تحریم‌های واشنگتن، در موقعیت دشواری قرار گرفته است.

در همین ارتباط، خبرگزاری فرانسه خبر لغو سفر نخست‌وزیر عراق را به نقل از معاونت مطبوعاتی دفتر العبادی منتشر کرد. بر اساس این گزارش، برنامه سفر روز سه‌شنبه هفته جاری(امروز) نخست‌وزیر عراق به ترکیه کماکان برقرار است، اما به‌دلیل آنچه «مشغله کاری» او عنوان شده، سفرش به ایران لغو شده است. یک مقام‌ رسمی عراق که نخواست نامش فاش شود، به خبرگزاری فرانسه گفته که قرار بود العبادی برای گفت‌و‌گوهای اقتصادی به ایران و ترکیه سفر کند، اما پس از آنکه مقام‌های ایرانی از اظهارات وی مبنی‌بر تبعیت از تحریم‌های آمریکا علیه تهران ابراز نارضایتی کردند، سفرش به تهران لغو شد. خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز به نقل از یک مقام عراقی که نامش فاش نشده، خبر داده که جمهوری اسلامی ایران سفر نخست‌وزیر عراق را لغو کرده است. این خبرگزاری می‌گوید که سعد الحدیثی، سخنگوی دولت عراق، حاضر به اظهارنظر در این زمینه نشده است.

شکاف در عراق بر سر «تحریم» ایران

در شرایطی که اغلب کشورهای غربی، آسیایی و همسایگان ایران، اقدام یکجانبه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران را محکوم کرده و به‌دنبال راهی برای تداوم تجارت با ایران هستند، اظهارات حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق در رابطه با تبعیت بغداد از تحریم‌های آمریکا علیه ایران، واکنش‌های متفاوتی را در داخل عراق به‌همراه داشت. برخی از گروه‌ها در داخل عراق به شدت به اظهارات حیدرالعبادی واکنش نشان داده و ضمن محکوم کردن آن ابراز کردند که سخنان عبادی «غیرمسوولانه» بوده است.

در همین رابطه، سخنگوی دولت عراق ضمن اعلام پایبندی به تحریم‌های آمریکا علیه ایران گفت که این کشور به معاملات دلاری خود با ایران پایان می‌دهد. به گزارش «ایسنا» سعد الحدیثی، سخنگوی دولت عراق در گفت‌وگو با خبرگزاری اسپوتنیک عربی گفت که تحریم‌های آمریکا علیه ایران یک خطای اساسی است و برای حل مشکلات میان کشورها این تصمیم درستی نیست، این تصمیمات مشکلات را حل نمی‌کنند، بلکه آنها را پیچیده‌تر می‌کنند. وی افزود: «به تحریم‌های آمریکا علیه ایران پایبند خواهیم بود، زیرا ما قبل از هرچیز به منفعت ملی عراق نگاه می‌کنیم.» وی ادامه داد: «عراق از این پس برای معاملات مالی و تجاری با ایران از دلار استفاده نخواهد کرد، ما گامی برنمی‌داریم که به ضرر اقتصاد عراق باشد. عراق در آینده ابزارهای مشخصی برای معامله تجاری با ایران را بررسی خواهد کرد که با تحریم‌های آمریکا تعارض نداشته باشند.» از سوی دیگر، مظهر محمد صالح، مشاور اقتصادی حیدر العبادی در گفت‌وگو با این خبرگزاری تاکید کرد که عراق روابط اقتصادی گسترده‌ای با ایران دارد که در مقدمه آنها انرژی، برق و گاز است، همچنین سالانه حدود سه میلیون ایرانی برای زیارت به عراق می‌آیند و این امر بر اقتصاد عراق تاثیر دارد.

همزمان درپی اعلام سخنگوی دولت عراق مبنی‌بر اینکه «این کشور به استفاده از دلار در مبادلات مالی خود با ایران پایان می‌دهد»، یحیی آل‌اسحاق رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق اعلام کرد: «ایران و عراق رابطه دلاری با یکدیگر ندارند و مبادلات تجاری بر‌اساس ریال یا دینار است و مبادلات بانکی از سوی بانک مرکزی به‌گونه‌ای نیست که بخواهد روابط دلاری آن را تحت‌تاثیر قرار دهد.»

این در حالی است که مقتدی صدر، رهبر ائتلاف سائرون و جریان صدر که بعضا مواضعی ضدایرانی نیز اتخاذ کرده است در واکنشی کاملا مخالف با مواضع حیدر العبادی، ضمن مخالفت با تحریم‌های آمریکا علیه ایران و کشورهای منطقه تاکید کرد که در برابر اقدامات آمریکا دست بسته نخواهد ماند. رهبر ائتلاف سائرون و جریان صدر در بیانیه‌ای اعلام کرد: «عراق به‌طور خاص و منطقه به‌طور عام شرایط سخت و ناگواری را به‌دلیل سیاست‌های تحریمی آمریکا علیه ملت‌های مظلوم می‌گذرانند، اگر آمریکا این تصمیمات خود را کنار نگذارد ما در برابر خسارت‌هایی که به ملت‌های منطقه وارد می‌شود دست بسته و ساکت نخواهیم ماند.»

فواد معصوم، رئیس‌جمهور عراق نیز در واکنش به تحریم‌های آمریکا علیه ایران گفت که شرایط فعلی عراق و طبیعت روابط پرمنفعت آن با ایران باعث می‌شود پایبندی بغداد را به تحریم‌های آمریکا علیه تهران سخت کند. عراق در درگیری‌های فعلی نباید با یک طرف علیه طرف دیگری باشد و فشار زیاد بر ایران ممکن است نتایجی به‌دنبال داشته باشد که بر وضعیت داخلی عراق و دیگر کشورها تاثیر می‌گذارد. پیش از این نوری مالکی ضمن مخالفت با تحریم‌های تحمیل شده از سوی آمریکا علیه ایران گفت که ما از جامعه بین‌المللی می‌خواهیم که با این سیاست‌های ظالمانه که علیه ملت‌ها وضع می‌شود، مخالفت کنند.

همچنین نیچروان بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم کردستان عراق در یک نشست خبری در اربیل در واکنش به از سرگیری تحریم‌های آمریکا علیه ایران گفت که موضع اقلیم کردستان در رابطه با تحریم‌های آمریکا علیه ایران در چارچوب موضع بغداد است. روز گذشته نیز عضو حزب دموکرات کردستان عراق با بیان اینکه موضع کردستان عراق در رابطه با تحریم‌های آمریکا وابسته به موضع بغداد است، گفت که این تحریم‌ها به اقتصاد کردستان آسیب می‌رساند.

همزمان سید‌عمار حکیم، رهبر جریان حکمت ملی عراق نیز در جریان دیدار با ایرج مسجدی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در بغداد، تاکید کرد: «افزایش تنش به سود هیچ یک از کشورهای منطقه نیست.» وی افزود: «ما مجددا طرف‌های درگیر را به میز مذاکره و پرهیز از به‌کارگیری زبان تهدید و تحریم اقتصادی دعوت می‌کنیم.» حکیم پیش‌تر گفته بود: «ایران عمق استراتژیک عراق است و وظیفه دینی و اخلاقی ما ایستادن در کنار جمهوری اسلامی ایران است.»

  این در شرایطی است که محمود صادقی، نماینده مردم تهران و عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی در آخرین توییت خود نسبت به مواضع حیدر العبادی نوشت: «دولت عراق مطابق ماده ۶ قطعنامه ۵۹۸، یک هزار و ۱۰۰ میلیارد دلار بابت غرامت خسارات مستقیم جنگ تحمیلی به ایران بدهکار است؛ دولت ایران با لحاظ تنگناهای مردم عراق در مطالبه این غرامت تعلل کرده است؛ اکنون نخست‌وزیر عراق به‌جای جبران، با تحریم‌های ظالمانه علیه مردم ایران همراهی می‌کند.»

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز با تاکید بر اینکه «اجرای تحریم آمریکا علیه ایران موضع شخصی حیدرالعبادی نخست‌وزیر عراق و نه دولت و نه مردم عراق است»، گفت: اگر کسانی همچون حیدرالعبادی هم بخواهند نمی‌توانند ایران را تحریم کنند.