تحلیل رابرت جرویس از خروج آمریکا از برجام
دونالد ترامپ سرانجام به وعده انتخاباتی خود عمل کرد و از توافق چندجانبه هسته‌ای ایران خارج شد. اقدام او با مخالفت اکثریت کشورهای جهان از جمله اتحادیه اروپا، چین و روسیه مواجه شد. رئیس‌جمهور روحانی اعلام کرده اگر سایر اعضای توافق برجام تضمین دهند که منافع ایران حفظ شود، همچنان در توافق می‌ماند. اما جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، گفته است: «ممکن است» تحریم‌های ثانویه اعمال شده علیه شرکت‌های اروپایی در نتیجه خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران، وجود داشته باشد. با این حال اتحادیه اروپا از اجرای مقررات بازدارنده در برابر تحریم‌های ثانویه آمریکا سخن گفته است که البته ظاهرا بیشتر برای شرکت‌های کوچک و متوسط کاربرد خواهد داشت. اما ایران خواستار تضمین اتحادیه اروپا برای انتفاع کامل ایران از توافق برجام شده است. آیا اتحادیه اروپا قادر است به ایران تضمین دهد تا سازوکاری ترتیب دهد که تحریم‌های ثانویه آمریکا نتواند در مراودات ایران با سایر کشورها تاثیر بگذارد؟
پروفسور رابرت جرویس، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه کلمبیا و رئیس پیشین انجمن علوم سیاسی آمریکا در این‌باره به خبرنگار پرشیا‌دایجست می‌گوید: «مشخص نیست که اتحادیه اروپا بتواند این کار را انجام دهد. از یکسو، ایران درخواست‌های نسبتا سختی از اروپا دارد. از سوی دیگر، حتی اگر دولت‌های اروپایی مایل به ایستادگی در برابر ایالات‌متحده باشند، بسیاری از شرکت‌های بزرگ مایل نیستند. با اینکه این مساله برای آنها آزاردهنده است، دولت‌های اروپایی می‌دانند که درگیری شدید با آمریکا به نفعشان نیست، بنابراین نتیجه آن اگر بی‌ثباتی نباشد، احتمالا آشفتگی به همراه دارد، به این صورت که اروپا تا اندازه‌ای برای حفظ روابط اقتصادی با ایران تلاش می‌کند و ایران بخش‌هایی از برجام را زیر پا می گذارد، اما به بیشتر موارد آن، حداقل برای مدتی، پایبند می‌ماند.» برخی کارشناسان عنوان می‌کنند ترامپ با تصمیم به خروج آمریکا از برجام در واقع متحدین اروپایی خود را نادیده گرفت. جرویس نیز به این امر اذعان می‌کند و معتقد است خروج آمریکا از برجام می‌تواند منجر به شکاف بیشتر میان اروپا و آمریکا شود. اما آیا راهکاری وجود دارد؟ پروفسور جرویس می‌گوید: «پاسخ منطقی این خواهد بود که اتحادیه اروپا با هم متحد شوند، اما متاسفانه این غیرممکن است.»
این شرایط ممکن است این تصور را ایجاد کند که آمریکا همچنان ابرقدرت جهان بوده و می‌تواند به مدیریت جهان بپردازد. اما جرویس مخالف این امر است و می‌گوید: «ایالات‌متحده آنقدر ضعیف و متزلزل است که نمی‌تواند موقعیت جهانی چندانی داشته باشد.»
با این حال او نیز همچون بسیاری از کارشناسان به این امر اذعان دارد که خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برجام باعث آسیب به اقتصاد ایران می‌شود. جرویس می‌گوید: «البته ایران هرگز از برجام آنچنان که انتظار می‌رفت، سود نبرد. اما حتی اگر اروپا سعی در ماندن در برجام را داشته باشد، اقتصاد ایران مطمئنا به‌شدت متضرر خواهد شد.» اما خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران آیا پیامدهایی برای آمریکا به‌دنبال خواهد داشت؟ برخی کارشناسان از انزوا و بی‌اعتباری آمریکا در میان سایر کشورها سخن می‌گویند. در این‌باره جرویس به پرشیا دایجست می‌گوید: «هنوز نمی‌توان گفت، اما من فکر می‌کنم این مساله باعث غیرقابل اعتماد جلوه دادن دولت ترامپ بیش از پیش می‌شود و این موضوع کار با متحدان و احتمالا مذاکره با دشمنان (به‌عنوان مثال، کره‌شمالی) را سخت‌تر خواهد کرد.»
ارسال نظر