تحلیل | روزنامه شماره 6141

سه‌شنبه، ۱۳ آذر ۱۴۰۳

«ارث‏‌سالاری» جایگزین شایسته‌‏سالاری می‌شود؟

اثر ماندگار ثروت والدین

اقتصاد وقتی در کارآمد‏ترین حالت خود کار می‏کند که از شایستگی‏های شهروندان به نحو بهینه بهره‏برداری شود. اما به دنبال سال‌ها سیاستگذاری نامناسب در برخی کشورها، به‏ویژه در حوزه مسکن، روندی نامطلوب شکل گرفته و «ارث‏سالاری» جایگزین شایسته‏سالاری شده است.
در نشست گفت‌وشنود اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت؛

اقتصاد بر شانه اخلاق

رابطه بین اقتصاد و اخلاق را می‌توان تا پیش از شکل‌گیری علم اقتصاد در دوران مدرن پیگیری کرد. با این حال این شاخه از علوم انسانی، همگام با سایر علوم، به سمت عاری شدن از قضاوت‌های ارزشی حرکت کرد و از یک علم هنجاری به یک علم اثباتی بدل شد. با این حال، به نظر می‌رسد اقتصاد را می‌توان علمی درهم‌تنیده با اخلاق به حساب آورد؛ علمی که حتی اگر اثباتی بودن مباحث آن را بپذیریم، بروندادهای در جهان واقعی شانه به شانه اخلاق حرکت می‌کنند. «دنیای‌اقتصاد» در نشست گفت‌وشنود اقتصادی با موضوع «اخلاق و اقتصاد»، این مساله را به بحث گذاشت. در این نشست که به میزبانی مرتضی کاظمی برگزار شد، کتاب «اخلاق آزادی» از موری روتبارد با حضور مترجمان و میهمانان مورد بررسی قرار گرفت.

دوشنبه، ۱۲ آذر ۱۴۰۳

برگ برنده مهار تورم

دیوید رومر و کریستینا رومر، اقتصاددانان سرشناس آمریکایی در یک پژوهش به بررسی اهمیت تعهد سیاستگذاران در رابطه با کنترل تورم در کاهش این متغیر پرداختند. براساس یافته‌های این دو اقتصاددان، زمانی که سیاستگذاران تعهد خود را در رابطه با هدف کنترل تورم نشان می‌دهند، نرخ تورم ۲.۵واحد درصد بیشتر از حالت عدم تعهد سیاستگذار کاهش می‌یابد.
ساخت شناور با محوریت بخش‌خصوصی؛

تکمیل زنجیره تامین در صنعت دریایی

صنعت دریایی و دریانوردی کشور از گذشته عمدتا حول محور بخش دولتی قرار داشته است، اما بررسی‌ها نشان می‏‌دهد بخش عمده این صنعت به‌ویژه در حوزه کشتی‌سازی و ساخت شناورها با محوریت بخش خصوصی، از طریق زنجیره تامین داخلی قابل تامین است.

یکشنبه، ۱۱ آذر ۱۴۰۳

رشد ۲۴۹درصدی ارزش معاملات آذر نسبت به مهرماه گویای چه نکته‏‏‌ای است؟

افت‌وخیز بورس و ارز

بورس روز گذشته فرود نرمی را تجربه کرد و با کاهش نیم‌درصدی، حال و هوای دیگری در تالار شیشه‌ای حاکم شد. همزمان با خروج پول سهامی، دلار آزاد برای چند ساعت به کانال ۷۱هزار تومان سرک کشید. به نظر می‌رسد سناریوی «تکرار بورس۹۹» یکی از عوامل استراحت شاخص در این روز بوده است.
«ابزار دست» دولت‏‏‌ها در ۶ کشور برای تامین سرپناه کم‏‏‌درآمدها چیست؛

مسکن‌حمایتی بدون حمایت

دولت‌ها در کشورهای مختلف و با درجه‌های متفاوتی از رفاه و توسعه‌یافتگی، یک پازل مشترک برای مسکن‌حمایتی دارند که دو تکه اصلی دارد؛ عرضه مسکن در استطاعت و وام حمایتی. وام ویژه مسکن کم‌درآمدها، ابزار دست دولت برای خانه‌دار کردن اقشار هدف است. در ایران این تکه دوم وجود ندارد.

شنبه، ۱۰ آذر ۱۴۰۳

مدیران ایمنی، قدرت و اثرگذاری کافی بر تصمیم‌گیران را ندارند

مرگ خاموش در معادن

معدن ذاتا فعالیت پرخطری است و به عقیده کارشناسان در کشور ما ایمنی معادن جدی گرفته نمی‌شود و در اولویت نیست. از سوی دیگر، مدیران و کارشناسان ایمنی، قدرت و اثرگذاری کافی را بر تصمیم‌گیران ندارند و همین امر باعث تکرار حوادث می‌شود.
گزارش سیمای استان‌ها در بهبود کسب‌وکار منتشر شد؛

نمره مردودی فضای کسب‌وکار

بر اساس گزارش تحقیقی موسسه عالی آموزش و برنامه‌ریزی، شاخص بهبود کسب‌وکار در کشور در هفت سال اخیر به‌طور میانگین نمره ۶ را از ۱۰ کسب کرده است. با توجه به اینکه نمره بالاتر به معنی وضعیت بدتر کسب‌وکار است، این به معنی مردود شدن کشور در شاخص کسب‌وکار است.

چهارشنبه، ۰۷ آذر ۱۴۰۳

حجم معاملات بورس با عبور از ۲۵میلیارد سهم، رکورد جدیدی را ثبت کرد‌

آشتی بورس با کانال ۲.۴

رکوردشکنی‌های بازارسهام ادامه دارد. شاخص بورس پس از ۱۹ماه از مرز ۲.۴میلیون واحد عبور کرد تا موجی از آدرنالین، تالار شیشه‌ای را فرابگیرد. در جریان معاملات سه‌شنبه، ارزش معاملات خرد درحالی رکورد ۱۸ماهه را زد که خبر تجدید ارزیابی دارایی خودرویی‌ها توجه بازار را جلب کرد.

سه‌شنبه، ۰۶ آذر ۱۴۰۳

حقوق دولتی ۱۵درصدی معادن برای سال آینده،رشد و سرمایه‌گذاری در این بخش را تهدید می‌کند

معدن در بند «حقوق دولتی»

حقوق دولتی معادن برای سال آینده ۱۵درصد تعیین شده است. این در حالی است که صنایع معدنی کشور با مشکلات بسیاری از جمله فرسودگی ماشین‌آلات، قطعی برق و گاز و از دست رفتن بازارهای صادراتی در سال‌های اخیر به‌دلیل تحریم مواجه هستند.

یکشنبه، ۰۴ آذر ۱۴۰۳

«دنیای‌اقتصاد» جزئیات معاملات گواهی شمش نقره در بورس‌کالا را بررسی کرد

ورود نقره به سبد سرمایه‌گذاری

جزئیات معاملات گواهی شمش نقره در بورس کالا منتشر شد. بورس کالای ایران پس از تجربه موفق معاملات گواهی سپرده طلا، این‌بار به سراغ نقره رفته است و از این رو اطلاعات نحوه سپرده شمش نقره و به زودی قراردادهای آتی این فلز گرانبها نیز رقم خواهد خورد.
آیا بازار جهانی پسته ایران از دست می‌رود؟

صادرات پسته در خط‌پایان؟

در نتیجه عواملی همچون قوانین اتحادیه اروپا برای کیفیت محصولات کشاورزی و لابی تولید‏کنندگان پسته در کشورهای دیگر همچون آمریکا، بازار جهانی پسته ایران در معرض تهدید قرار گرفته است. در ۲سال گذشته شاهد برگشت خوردن محموله‌های متعددی از پسته صادراتی ایران به بازارهای اروپایی بوده‌ایم.

شنبه، ۰۳ آذر ۱۴۰۳

در چه سناریویی،نرخ تورم پایان سال به کمتر از ۳۰درصد خواهد رسید؟

محرک‌های اصلی تورم آبان

جدیدترین آمار تورم مربوط به آبان‌ماه به تازگی منتشر شده است. براساس این آمار، نرخ تورم نقطه‌ای در آبان‌ماه برابر با ۳۲.۵درصد و تورم ماهانه برابر با ۲.۸درصد بوده است. با توجه به این آمارها رسیدن بانک مرکزی به هدف تورمی خود دشوار به نظر می‌رسد.
فراز و فرود تجارت خارجی کشور در هفت ماه گذشته بررسی شد

سیاه‌وسفید آینده تجارت

با انتخاب ترامپ و تغییرات مورد انتظار در تجارت جهانی احتمال این وجود دارد که تجارت ایران با شرکای خود مانند چین با موانع و محدودیت مواجه شود؛ اما ایران می‌تواند برای صادرات به بازارهای جدیدی همچون افغانستان و سایر کشورها اتکا کند.

پنجشنبه، ۰۱ آذر ۱۴۰۳

الگوی ۳۰ ساله کره در «نوسازی بافت‏‏‌فرسوده» به ایران منتقل شد؛‏‏‌ ۱۰ درس «تامین مسکن»

مسکن یا محیط‌مسکونی؟

متولی فقرزدایی از مسکن در کره‌جنوبی با یک سیاست متفاوت از «مسکن‌سازی» توانسته یک شهر کاملا فرسوده و مملو از محله‌های فقیرنشین در اطراف سئول را برای ساکنانش «احیا و مطلوب سکونت» کند. در این کشور، تامین محیط‌مسکونی به جای تامین مسکن، محور برنامه دولت قرار دارد. این الگو حاوی ۱۰سرمشق است.

چهارشنبه، ۳۰ آبان ۱۴۰۳

آیا بانک مرکزی می‌تواند قانون‌گذار صنعت رمزارز باشد؟

پیدا و پنهان تنظیم‌گری رمزارزها

قانون‌گذاری رمزارزها در ایران با چالش‌های متعددی مواجه است. واگذاری این مسوولیت به بانک مرکزی، به‌دلیل پیچیدگی و گستردگی این صنعت، ممکن است ناکارآمد باشد. مدل تنظیم‌گری چندنهادی، با تقسیم ریسک‌ها و مسوولیت‌ها میان نهادهای ذی‌ربط، به‌عنوان رویکردی بهینه برای نظارت و توسعه هوشمندانه این حوزه مطرح می‌شود.

سه‌شنبه، ۲۹ آبان ۱۴۰۳

سیاست‌های حمایتی بانک‌مرکزی از فولادسازان بررسی شد

نجات صنعت فولاد؟

سیاست‌های ارزی در حوزه پیمان‌سپاری صنایع معدنی و فولادی در ماه‌های گذشته لطمات جدی را به صادرات، ارزآوری، تولید و درنتیجه اقتصاد کشور تحمیل کرده است. تمهید بانک مرکزی مبنی بر امکان استفاده از ۱۰۰درصد ارز صادراتی صنعت فولاد را می‌توان اقدامی مثبت ارزیابی کرد.

دوشنبه، ۲۸ آبان ۱۴۰۳

هزینه عدم‌تامین انرژی صنعت فولاد چقدر است؟

پتانسیل جهش فولاد

ایران با تولید سالانه ۳۱میلیون تن فولاد در سال در رتبه دهم جهان و بین برزیل و ایتالیا قرار دارد و فاصله ما با آلمان در رتبه هفتم، تنها ۴میلیون تن است. با رفع موانع تولید مانند قطعی برق می‏توان به جایگاه هفتم نیز رسید.

پنجشنبه، ۲۴ آبان ۱۴۰۳

تبعات ادامه فیلترینگ بر تجارت داخلی و خارجی بررسی شد

سکته مجازی تجارت خارجی

اثرات منفی سیاست قطع دسترسی به سرورهای خارجی اینترنت بر تجارت غیرنفتی غیرقابل انکار است. بررسی‌ها نشان می‌دهد اثر این سیاست بر افت صادرات بیش از واردات خواهد بود. بازاریابی و سرعت انتقال اطلاعات کالا بین صادرکننده و مصرف‌کننده، تحت تاثیر اینترنت، بر تجارت تاثیر مستقیم دارد.

چهارشنبه، ۲۳ آبان ۱۴۰۳

مرکز‌پژوهش‌های مجلس بررسی کرد

وزنه سنگین بر پای بانک‌ها

در سال‌های گذشته سیاست‌های مربوط به اشتغال‌زایی و تسهیلات ازدواج و فرزندآوری به‌دلیل ناهماهنگی‌ها، نظارت ضعیف و کمبود منابع، ناکارآمد بوده‌اند. به همین دلیل پیشنهاد می‌شود که سقف تسهیلات مذکور براساس رشد نقدینگی تنظیم شود. همچنین می‌توان از روش‌هایی مانند ایجاد صندوق‌های تضمین اعتبار برای بهبود سیاست‌های اشتغال‌زایی بهره برد.
نیویورک‌تایمز هدف عربستان از میزبانی نشست حمایت از فلسطین را تحلیل کرد

پیام ریاض برای تهران و واشنگتن

نیویورک‌تایمز به اهداف عربستان از برگزاری اجلاس سران عربی و اسلامی اشاره می‌کند و می‌نویسد: این نشست نشان‌دهنده نزدیکی به ایران پس از یک دهه رقابت تنش‌زا و همزمان ارسال این پیام به ترامپ است که عربستان می‌تواند میانجی تلاش‌های دیپلماتیک باشد.

سه‌شنبه، ۲۲ آبان ۱۴۰۳

«دنیای ‌اقتصاد» شامخ مهرماه وسایل نقلیه و قطعات وابسته را بررسی کرد

خودرو از رکود خارج شد

بررسی «شامخ» وسایل نقلیه و قطعات وابسته‌‌‌ در هفت‌ماه گذشته از اتمام روند رکودی این صنعت که از ابتدای سال جاری شکل گرفته بود، حکایت دارد. با این حال اما دست‌اندرکاران و فعالان خودرویی در شامخ هفت‌ماهه، انتظارات خود را از تولید آینده کاهش داده‌اند.

دوشنبه، ۲۱ آبان ۱۴۰۳

مرکز پژوهش‌های مجلس به ابهام در هزینه‌کرد درآمد واردات خودرو پرداخت

مقصد پول واردات خودرو

بازوی پژوهشی مجلس در گزارشی به مقایسه تطبیقی برخی تبصره‌های خودرویی قانون بودجه سال۱۴۰۳ پرداخته است. در این گزارش هزینه‌کرد درآمد دولت از ورود خودروهای برقی بررسی و تاکید شده که دولت اقدام موثری در هدایت منابع حاصل از واردات برقی‌ها در راستای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها انجام نداده است.

یکشنبه، ۲۰ آبان ۱۴۰۳

چرا عملکرد واقعی تعرفه‌ها از آنچه مدل‌های انتزاعی نشان می‌دهند، بدتر است؟

عمق فاجعه در تعرفه‌ها یا نظریه‌ها؟

یک اقتصاددان آمریکایی در یادداشتی نظر طرفداران سیاست‌های تعرفه‌ای مبنی بر غیرواقعی و انتزاعی بودن مدل‌های مبانی اقتصاد را تایید کرد و گفت که برخلاف نظر آنها، آثار زیان‌بار تعرفه در این مدل‌ها به درستی نشان داده نمی‌شود و خسارت‌های آن در واقعیت بسیار بیشتر از انتظار است.
توسعه صنعتی صادرات‏‏‌محور چگونه اتفاق می‏‏‌افتد؟

الگوی توسعه ببرهای صنعتی

تجربیات توسعه صنعتی آسیای شرقی اگرچه قاعده نیست و یک استثنا است، با این حال می‌توان از آن درس‌هایی برای تدوین سیاست‌های صنعتی بومی گرفت. بدون شک اگرچه سیاست‌های صنعتی برای تحولات ساختاری ‌مهم هستند، اما هنوز چالش‌های بسیاری برسر راه اجرای آنها وجود دارد.

شنبه، ۱۹ آبان ۱۴۰۳

تجارت‌جهانی در عصر ترامپیسم به کدام جهت می‌رود؟

تعرفه صفر چینی

کمیسیون تعرفه گمرکی شورای دولتی چین اعلام کرد، این کشور سیاست تعرفه صفر را بر ۱۰۰درصد محصولات تولیدشده در ۴۳کشور کمتر توسعه‌یافته که با آنها روابط دیپلماتیک دارد، اجرا خواهد کرد. توسعه اقتصادی چین فشارهای رقابتی زیادی در سراسر جهان ایجاد کرده است.
«دنیای‌اقتصاد» به چالش‏‏‌های صنعت برق در بوته نقد لایحه بودجه ۱۴۰۴ پرداخت

ناترازی عمیق در اقتصاد برق

یکی از مهم‌ترین ابعاد امنیت انرژی، تنوع در سبد تولید برق است. فقدان برنامه‌ای جامع در تخصیص سهم بهینه هر یک از حامل‌های انرژی در سبد تولید برق کشور منجر به تکیه و تمرکز بیش از حد بر گاز طبیعی برای تولید برق شده است.

چهارشنبه، ۱۶ آبان ۱۴۰۳

موسسه خاورمیانه سیاست‌های خاورمیانه نامزدهای انتخابات آمریکا را بررسی کرد

دیپلماسی ظریف «هریس»

موسسه خاورمیانه سیاست‌های خاورمیانه‌ای ترامپ و هریس نامزدهای انتخابات آمریکا را بررسی کرده است. این گزارش بر دو موضوع اصلی متمرکز است که احتمالا بر دستور کار منطقه‌ای دولت بعدی ایالات متحده تسلط پیدا می‌کند؛ دو مساله ایران و مناقشه اسرائیل و فلسطین.

سه‌شنبه، ۱۵ آبان ۱۴۰۳

چالش‌های بخش اکتشاف کدامند؟

ضرورت‌های توسعه «اکتشاف»

اقتصاد ایران بر اساس دسته‌بندی سطح فناوری به‌کاررفته در محصولات تولیدی بالغ بر ۵۴درصد منبع محور است که عمدتا به منابع زیرزمینی اعم از معادن و نفت و گاز وابسته است. ۴۶درصد از محصولات نیز دارای سطوح فناوری پایین، متوسط و پیشرفته هستند که در بخش پیشرفته سهمی در حدود ۰.۵درصد را به خود اختصاص داده‌اند. در این شرایط، توسعه امر اکتشاف و شناسایی ذخایر جدید همزمان با توسعه فناوری پیشرفته در بلندمدت می‌تواند شرایط توسعه پایداری را در کشور فراهم کند. از سوی دیگر معادن و صنایع وابسته به‌دلیل برخورداری از قابلیت تولید محصولات صادراتی در ارزش افزوده صادراتی کشور سهیم بوده (صادرات در سال۱۴۰۲ بر اساس آمار با رشد وزنی ۳۰درصدی نسبت به سال قبل به میزان ۶۴میلیون تن به ارزش بیش از ۱۳.۷میلیارد دلاررسیده است؛ این اعداد بدون لحاظ کردن سهم نیاز داخل و فروش محصولات در بازار داخلی است) و به‌دلیل تنوع و پراکندگی ذخایر معدنی می‌تواند به برنامه‌های توسعه در اغلب مناطق غیربرخوردار و دورافتاده کشور کمک کند. در کشور با توجه به وجود ۳۵محیط مستعد برای شکل‌گیری ذخایر معدنی که شرایط پیدایش ۸۱نوع ماده معدنی قابل کار را به‌نحوی که بتوان به آنها ذخایر معدنی اطلاق کرد، فراهم است.
نابرابری اقتصادی و ساختار سیاسی در آلمان پیش از انقلاب صنعتی

برد نابرابری در نظام بسته

یک مطالعه جدید از شهرهای آلمانی بین قرن ۱۶ تا ۱۹میلادی نشان می‌دهد که نظام‌های سیاسی بسته به تقویت نابرابری در این شهرها منجر شده است. این پژوهش نتیجه می‌گیرد که نظام سیاسی بسته و نابرابری اقتصادی ضمن تقویت یکدیگر، مانع توسعه اقتصادی می‌شوند.