تحلیلگر نشریه اکونومیست در مقالهای استدلال میکند؛ سرمایهگذاران نباید از ریزشهای مقطعی قیمت سهام هراس داشته باشند، زیرا وقتی نگاه بلندمدت به بازار داشته باشیم، ریسک سرمایهگذاری در سهام بسیار کمتر از آن چیزی است که بسیاری میپندارند. سرمایهگذاران بورسی در بسیاری از کشورها در حال تجربه یکی از بهترین روندهای صعودی قیمت سهام در تاریخ هستند. ارتفاع شاخص معیار بورس آمریکا (S&P ۵۰۰) نسبت به کفی که اواخر اکتبر۲۰۲۳ لمس کرد، بیش از ۴۰درصد بالاتر است.
بورس دو روزی است که شرایط خوبی دارد. شاخصها همگی مثبت هستند و بعد از مدتها شاهد دو روز متوالی ورود سرمایه حقیقی به معاملات خرد بودیم. هیجان مثبتی که بهنظر میرسد بیش از هر چیز دیگری مرهون کاهش تنشهای منطقهای دستکم در مقطع فعلی باشد. با تغییر رنگ تابلوی معاملات و خلوتشدن صفهای فروش اما اولین سوالی که باید به آن پرداخت این است که این صعودها چه زمانی روند میگیرد؟ ارزش دلاری بازار سرمایه در حالحاضر حوالی ۱۰۰میلیارد دلار است و به حدود اوایل دههگذشته سقوط کردهاست. تغییر روند در ارزش دلاری موضوعی است که به تغییر در چند پارامتر بنیادی نیاز دارد. پارامترهایی که دولت چهاردهم با وجود حرفدرمانی فراوان درخصوص آنها هنوز اقدامی عملی انجام ندادهاست. بهبود وضعیت ارزش دلاری بورس که چندی پیش وزیر اقتصاد نیز آن را «زشت» خوانده بود، بیش از هر چیزی نیازمند بهبود فضای داخلی اقتصاد است.
از ابتدای هفته افت متوالی شاخص سهام متوقف شد و شاهد چرخش مسیر این بازار و ثبت رشد ۲.۷۹درصدی در دو روز اخیر بودیم. علاوه بر حمله ۲۶ اکتبر اسرائیل به برخی اهداف نظامی در ایران، رسیدن به کفهای بنیادی از مهمترین دلایل رشد دستهجمعی قیمت سهام در این دو روز معاملاتی عنوان میشود. از سوی دیگر انتظار سههفتهای بازار جهت مشاهده پاسخ احتمالی رژیم صهیونیستی سبب شد سناریوهای احتمالی توسط معاملهگران پیشخور شود.
آیا بورس تهران به ایستگاه پایانی نزول و ریزش نزدیک شده است؟ رفتار روز گذشته بازار سهام و افزایش بیش از ۲۳هزار واحدی شاخص کل بورس به عنوان بازاری که بیشترین کاهش بازدهی (۱۰.۲۱درصد کاهش از ابتدای سال تا آخرین روز معاملاتی هفته قبل) از ابتدای سال را در میان بازارهای ارز و دلار به سهامداران خود تحمیل کرده، حاوی نکات مهمی است. رفتارشناسی معاملهگران بورسی در رویارویی با شوکهای نوظهور و ریسکهای سیاسی نشان میدهد در دورههای زمانی مختلف، نخستین واکنش اهالی بازار سهام به «انواع ریسک»،ترس، تشدید عرضه و ورود به فاز احتیاطی بوده است. با مطالعه نحوه واکنش سهامداران در مواجهه با ریسکهای سیاسی درمییابیم که بورس بعد از تمام رخدادهای منفی ، «دومینووار» پا پس کشیده است. این رفتار، هم بعد از سیزدهم فروردینماه، که اسرائیل کنسولگری ایران در دمشق را مورد هدف قرار داد، قابلرویت بود و هم با بالاگرفتن ریسکهای سیستماتیک بعدی و پاسخ موشکی و پهپادی ایران به اقدام اسرائیل در ۲۶ فروردینماه بهوضوح مشاهده شد.
شاخصکل بورس تهران پس از ۸ روز متوالی منفی به مدار سبز بازگشت
بورس تهران بالاخره پس از ۸روز به مدار مثبت بازگشت و سهامداران بالاخره رنگ سبز را پس از مدتها در تابلوی معاملات نظارهگر شدند. از آغازین دقایق معاملات دیروز و در پیشگشایش بازار، سفارشهای سنگین خرید در نمادهای شاخصساز و صندوقهای اهرمی قابلمشاهده بود و پیشبینی میشد که بازار پس از فروکشکردن ریسک سیستماتیک در مسیر صعودی گام بردارد. همین سناریو نیز رنگ واقعیت به خود گرفت و شاخصکل بورس با قدرت برای بازپسگیری ابرکانال ۲میلیونواحدی خیز برداشت.
آیا سیاست تقسیم سود با نسبت بالا به نفع صنایع است؟
بازار سرمایه ایران همچنان تحتتاثیر تغییرات سریع اقتصادی و سیاستهای مالی شرکتهاست و این تغییرات عمدتا ناشی از شرایط اقتصادی کشور و تصمیمات مدیریتی شرکتهای بزرگ بورسی است. در این میان، سیاستهای تقسیم سود، بهویژه برای شرکتهای بزرگ بورسی، به ابزاری کارآمد در مدیریت مالی تبدیل شده است. بسیاری از شرکتهای فعال در بورس بهمنظور افزایش رضایت سهامداران و جلب اعتماد عمومی، به اتخاذ سیاستهای تقسیم سود بالا روی آوردهاند. هرچند این رویکرد با نگرانیهایی نیز همراه است، بهویژه از این نظر که میتواند موجب کاهش سرمایهگذاریهای داخلی در بخشهای مختلف اقتصادی شود و به توانایی شرکتها برای سرمایهگذاری بلندمدت آسیب بزند.
طی چند سال اخیر ابزارهای مشتقه و خصوصا قراردادهای اختیار معامله به طور چشمگیری مورد استقبال فعالان بازار سرمایه ایران قرار گرفته است. مسوولان و سیاستگذاران سازمان بورس بارها بر عزم و تلاش خود برای توسعه ابزارهای نوین سرمایهگذاری تاکید کردهاند و به صورت گاه و بیگاه گواه موفقیت خود در این امر را افزایش حجم و تعداد قراردادهای اختیار معامله عنوان میکنند. اما بیماری مزمنی که مدتهاست سیستم مدیریتی کشور را در اکثر عرصهها درگیر کرده، تعریف غلط مدیران از مفهوم توسعه است. در این تعریف اشتباه، مدیران به جای پیشبرد همزمان دو اصل کمیت و کیفیت به عنوان دو بال الزامی فرایند توسعه، بیشتر روی بُعد کمی متمرکز شده و از بهبود ابعاد کیفی غافل میشوند.
شاخص اصلی بورس تهران روز گذشته همزمان با احتمال سقوط موج تنشها با افزایش ارتفاع ۱.۲۳درصدی همراه شد و در پایان ساعت معاملاتی روز گذشته در سطح یکمیلیون و ۹۹۵هزار واحدی ایستاد. رشد ۲۴هزار و ۳۱۸واحدی شاخص کل در حالی محقق شد که نماگر هموزن با رشد ۰.۸۳درصدی روبهرو شد و در سطح ۶۶۱هزار و ۱۰۵واحدی قرار گرفت.
ماه ابتدایی پاییز برای بازار سرمایه ماه پرخبر و تنشزایی بود. در همان ابتدای مهر بود که خبر شهادت سیدحسننصرالله بهعنوان رهبر حزبالله لبنان باعث شد ریسکهای سیستماتیک برای بازار سرمایه افزایش یاید و همین موضوع منجر به قرمزپوشی تابلوی معاملات و ایجاد صففروش برای نمادهای بازار سرمایه شد.
دولت چهاردهم بخش نخست لایحه بودجه۱۴۰۴ کل کشور را به مجلس تقدیم کرد، لایحهای که بخشهایی از آن موردتوجه فعالان بازار سرمایه قرار گرفتهاست. طبق لایحه پیشنهادی دولت، سقف بودجهدر سال۱۴۰۴ به ۵۹۸هزار میلیاردتومان رسیده و درآمد اختصاصی لحاظشده در سقف بودجه۶۴۰هزار میلیاردتومان است. بر این اساس منابع عمومی دولت در سالآینده ۶۸درصد بیش از بودجه سالجاری پیشبینیشده و در عینحال درآمدهای دولت در سالآینده نسبت به بودجه سالجاری، ۴۲درصد، واگذاری داراییهای سرمایهای ۴۱درصد و واگذاری داراییهای مالی ۳۳۳درصد افزایش داشتهاست، اما برخی نکات موردتوجه این لایحه برای سرمایهگذاران در بورس، تکالیف و الزامات جدید آن برای مجموعه بازار سرمایه است.
با توجه به رشد شاخصکل بورس و ریزش نرخ ارز و صندوقهای طلا در اولین روز معاملاتی هفته، اکنون زمانی را سپری میکنیم که سه عامل میتواند تصمیمات مدیران سرمایهگذاری نهادها را تغییر دهد؛ سند بودجه، گزارشهای ۶ماهه و تنشهای برونمرزی.
مدیرعامل بورس اوراق بهادار تهران با اشاره به نشست نهادهای مالی در سازمان بورس، اعلام کرد: در این جلسه حقوقیها و ناشران بزرگ بر حمایت مشترک از بازار سهام تاکید کردند. محمود گودرزی که در نشست دیروز رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با ناشران بزرگ حضور داشت، در گفتوگو با پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)، گفت: پس از نشست در محل سازمان بورس، جلسه مشورتی ناشران بزرگ در بورس تهران برگزار شد. گودرزی گفت: برداشت کلی جامعه این است که در حال دوری جستن از ریسکهای سیستماتیک هستیم. مدیرعامل بورس تهران افزود: در هفته جاری جلساتی را به صورت مستمر برگزار خواهیم کرد تا بتوانیم گامهای بلندی را به سمت تغییر جو روانی بازار برداریم. انتظار میرود چنین واکنشهایی از سوی سیاستگذار موجب بازگشت اعتماد از دست رفته سرمایهگذاران شود و جو روانی پیرامون بازار را بهبود ببخشد.
سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه اعلام کرد: ۹ناشر مجمع صاحبان سهام خود را به صورت الکترونیک از طریق درگاه یکپارچه مجامع الکترونیک (دیما) در مهرماه امسال برگزار کردند.به گزارش روابطعمومی سپردهگذاری مرکزی، جزئیات آمار منتشرشده نشان میدهد: در اولین ماه پاییز سالجاری، ۹ مجمع از سوی ناشران، با استفاده از بستر درگاه یکپارچه مجامع الکترونیک «دیما» برای سهامداران برگزار شده است.
درحالیکه بازدهی شاخص کل بازار سهام در ۱۴۰۲ نزدیک به ۱۲درصد بوده است بیش از ۱۰۰نماد در مجامع تقسیم سود سالانه، بازدهی نقدی بدون ریسک بیش از ۱۲درصدی را برای سهامداران خود به ارمغان آوردند. بازده نقدی نشان میدهد سهامداران چهمیزان بازدهی از تقسیم سود برای شرکت در مجامع کسب میکنند. ارزیابی بازده نقد در کنار درصد توزیع تاریخی، میتواند در انتخاب نمادهای سودمحور کمک کند. انتخاب چنین نمادهایی برای سهامداران بلندمدت میتواند در شرایط رکود، مناسب باشد.
جمعه، ۰۴ آبان ۱۴۰۳
برای چهارمین هفته متوالی، شاخصکل بورس با افت همراه شد
شاخصکل بورس تهران در پایان معاملات هفته گذشته به سطح یکمیلیون و ۹۷۰هزار واحدی رسید که کمترین مقدار این شاخص از ۱۰ آبان سال گذشته تلقی میشود. شاخصکل بورس در هر پنج روز معاملاتی هفتهای که گذشت، جامه سرخ به تن کرد و با کاهش ۴.۵۹درصدی همراه شد. افت شاخصکل در هفته گذشته در حالی رقم خورد که دلار در سامانه نیما که یکی از مهمترین فاکتورهای اثرگذار بر بورس است، همچنان به روند صعودی خود ادامه میدهد و در روز چهارشنبه این نرخ در آستانه فتح کانال ۴۹هزارتومان قرار گرفت. بورس تهران در ماههای اخیر علاوه بر رنجش از ناحیه ریسکهای سیستماتیک، از اهمال و بیبرنامهبودن سیاستگذار بورسی نیز رنج برده است.
سرخپوشی شاخصهای اصلی بازار طی هفته اخیر با افت ارزش معاملات همراه بود؛ به طوری که دماسنج اصلی تالار شیشهای هفته گذشته در سایه تنشهای ادامهدار منطقهای و بینالمللی و حال ناخوش سهامداران حدود ۴.۵۹درصد افت ارتفاع هفتگی را به ثبت رساند و درنهایت در سطح یکمیلیون و ۹۷۰هزار واحدی ایستاد. این در حالی است که نماگر اصلی بازار دوهفته پیش افت ۱.۶۲درصدی را به ثبت رسانده بود. نماگر هموزن نیز که سنجه قابل قبولی برای ارزیابی وضعیت همهجانبه بازار سهام است، همگام با افت هفتگی نماگر اصلی بازار سهام با نزول ۳.۷۲درصدی مواجه شد و در ساعات پایانی آخرین روز معاملاتی هفته گذشته در سطح ۶۵۵هزار و ۶۳۷واحدی قرار گرفت.
بودجه سال ۱۴۰۴ دارای نکات مثبت و منفی بسیاری است و باید جزءبهجزء بررسی شود. هرچند در وهله اول از نگاه خیلی از تحلیلگران مطلوب نبود؛ اما میتوان آن را منبسطتر از سال گذشته دانست. گرچه برخی نگاههای انقباضی که در بودجه وجود دارد ناگزیر از گذشته است که به اسناد بودجه سالهای آینده تحمیل شده است و میتواند گامبهگام کاهش یابد. اما در مجموع، سند بودجه ۱۴۰۴ نسبت به وضعیت اقتصادی، واقعگرایانه تنظیم شده است. همچنین این سند، توجه زیادی به برنامه هفتم دارد که میتواند به نوبه خود اثرات اقتصادی خود را نشان دهد. یکی از موارد مهم و مثبت در بودجه، واگذاری شرکتهای دولتی است که با رشد ۱۲۵درصدی همراه بوده است.
بازار بحرانزده بورس هفته دیگری را پیشرو دارد، هفتهای که به اعتقاد برخی تنها با تزریق نقدینگی به روزهای متفاوتی برای بازار تبدیل خواهدشد. از دید عدهای از کارشناسان دو بحران پیشروی بازار سرمایه است اما مرور زمان میتواند افت را تقلیل داده و کاهش انتظارات منفی حتی منجر به رشد شود.