این چندمین‌بار در ۶ ماه و نیم گذشته است که بازار در وضعیت بی‌‌‌‌‌تحلیلی فرو رفته‌است، ‌‌‌‌‌ بازارساز از ترس شدت ریزش‌‌‌‌‌ها دامنه‌نوسان را تا آنجا که توانسته محدود‌کرده و با اینکه روزها از نقطه اوج تنش‌ها گذشته، انگار دلیل قانع‌‌‌‌‌کننده‌‌‌‌‌ای برای گشایش آن نمی‌‌‌‌‌یابد. دستکاری در دامنه‌نوسان رکورد زده و بازار سرمایه در رکود مطلق به‌سر می‌برد، تا آنجا که برخی از تحلیلگران حتی پیشنهاد تعطیلی یکی دو روزه می‌دهند. این روزها صحبت از این است که ارزش دلاری بازار به حدودا پنج سال‌پیش رسیده و اظهارنظر‌ها در مورد اینکه «چه باید کرد؟» ضدونقیض است.

 دیروز بازارساز بازار را مقداری حمایت کرده، اندک نقدینگی به صندوق توسعه تثبیت داده‌شده و آنها هم برخی از صف‌‌‌‌‌های فروش را جمع کرده‌اند اما خب،‌‌‌‌‌ کافی نیست. برخی از تحلیلگران از رقم‌‌‌‌‌های دست‌کم بین ۱۵ تا ۲۰همتی برای نجات بازار صحبت می‌کنند و برخی دیگر معتقدند در این شرایط تزریق پول بیشتر به‌معنای خروج بیشتر حقیقی‌‌‌‌‌هاست. در چنین شرایط پیچیده‌‌‌‌‌ای و وقتی که آتش درگیری‌ها در منطقه هنوز‌گرم است و طرف اسرائیلی هم معلوم نیست درنظر دارد پاسخی به «وعده صادق۲» ایران بدهد یا نه و احتمال آن هرچه می‌گذرد بعیدتر می‌شود، همه متفق‌‌‌‌‌القولند که دامنه باید افزایش یابد، با افزایش دامنه‌نوسان در وضعیتی که ریسک جدیدی نداریم و ریسک‌های قبلی در حال کمرنگ‌شدن است، ‌‌‌‌‌در بدبینانه‌‌‌‌‌ترین حالت ممکن نوسان‌گیرها که در حال‌حاضر به دلیل کارمزد بیش از یک‌درصدی وارد گود نمی‌شوند، به بازار می‌آیند و بازار از این حالت رخوت خارج می‌شود.

به هر حال باید به بازارساز نیز حق داد، وقتی متغیرهای تعیین‌‌‌‌‌کننده در وضعیت بازار سرمایه و رفتار سهامداران قابل‌پیش‌بینی نیستند و ظاهرا از الگوی خاصی هم پیروی نمی‌کنند، وقتی هر روز با وضعیتی جدید مواجهیم که پیش از آن تجربه نشده، باید جانب احتیاط را رعایت کرد، اما از طرف دیگر به‌نظر می‎رسد رعایت جانب احتیاط نباید از حد بگذرد و وضعیت را از اینکه هست وخیم‌‌‌‌‌تر کند. به‌هر روی، اینکه فردا چه می‌شود یا تا آخر هفته چه رخ خواهد داد، چیزی نیست که فعلا بشود در مورد آن چیزی نوشت. منطقی در کار بازار نیست و تحلیلی هم نمی‌شود ارائه داد، باید نشست پای خبرهای سیاسی!

این پایان ماجرا نیست

ایمان رییسی copy

ایمان رئیسی، تحلیلگر بازار سرمایه گفت: همان‌طور که انتظار می‌رفت با دخالت حقوقی‌ها و سازمان بالاخره امروز بسیاری از صفوف فروش جمع شدند، اما این پایان ماجرا نیست و مادامی‌که دامنه‌نوسان محدود باشد این خبر به بازار القا می‌شود که هنوز ریسک‌های سیستماتیک از خارج بازار می‌تواند موثرتر از ارزندگی بازار سرمایه، نرخ نیما، نرخ بهره و... باشد.

وی ادامه‌داد: نکته مهم‌تر عملکرد سیاستگذار بعد از باز‌شدن دامنه‌نوسان است که بدون راهکارهایی برای نجات بازار می‌تواند مسیری که دامنه کند کرده‌بود را به یکباره بپیماید. صندوق‌های طلا اما نشان‌دهنده کنترل بازار توسط بازارساز است که اگر در بورس اوراق نیز همانقدر موفق عمل می‌کرد، امروزه این شدت از ترس را در بازار نمی‌دیدیم. با روی کار آمدن دولت جدید خوش‌بینی‌ها افزایش‌یافته اما ترس و دلهره را همچنان در معاملات می‌بینیم و باید راهکاری برای این موضوع مانند اوراق‌تبعی درنظر گرفت.

محدودیت کار را سخت کرده

برزو حق شناس copy

برزو حق‌‌‌‌‌شناس، تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به اینکه روز گذشته تحت‌تاثیر اینکه مقداری فضای ریسک کمتر شده‌بود (البته فضای ریسک‌های سیستماتیک و احتمال شدت‌گرفتن دوباره درگیری و تنش منطقه‌ای همچنان در بازار وجود دارد)، بنابراین صندوق‌های تثبیت سعی کردند در نقش حمایتی ظاهر شوند، گفت: مشاهده کردیم که در سهم‌هایی مانند فولاد و فملی و در یک‌سری از صندوق‌های اهرمی (صندوق‌های اهرمی هم حباب منفی گرفتند) بازارساز در نقش حمایتی ظاهر شد و تا حدی هم موفق بود. در همان بازه یک‌درصدی برخی از سهام را مثبت و تلاش کردند تا فشار فروش را از بین ببرند و فروشنده‌ها را از بازار خارج کنند اما این کافی نیست و فضای کلی ریسک همچنان در بازار وجود دارد.

وی ادامه‌داد: مقداری سخت است با تزریق نقدینگی بازار را مثبت کرد، مگر مبالغی قوی به صندوق‌های توسعه و تثبیت تزریق شود؛ مبالغی در حد 20‌همت، اینطور می‌توان گفت جو فروش مقداری از بین می‌رود، اما به‌طور کلی تا زمانی‌که تنش‌ها در منطقه حاکم است کار بازارساز سخت است و باید به سازمان بورس حق داد، بالاخره آنها هم تا حدی منابع دارند و می‌توانند کمک کنند. از طرفی دامنه همچنان محدود است، درحالی‌که محدودیت دامنه‌نوسان یکی دو روز موثر است و نمی‌تواند در طولانی‌مدت راهگشا باشد.

حق‌شناس معتقد است؛ محدودیت دامنه‌نوسان در سطح مثبت و منفی یک‌درصد کار را سخت کرده‌است. او گفت: کم‌کردن دامنه‌نوسان در زمانی‌که تنش‌ها بالا می‌گیرد، کار درستی است اما نباید چند روز ادامه‌یابد. الان کارمزد بالای یک‌درصد است اما دامنه یک‌درصد است، طبیعتا نوسان‌گیرها از بازار خارج می‌شوند و این مسائل را باید درنظر داشت. بازارساز می‌تواند در صورت بالاگرفتن مجدد تنش‌ها دامنه را پایین بیاورد اما در حال‌حاضر شرایط باید عادی شود. 

وی ادامه‌داد: اگر این را لحاظ کنند حداقل نوسان‌گیرها به بازار برمی‌گردند و پول آنها در بازار گردش می‌کند، در غیر ‌این‌صورت و در شرایطی که هنوز ریسک سیستماتیک بالاست پول‌ها به سمت بازارهای موازی می‌رود و این کار سهام را سخت‌تر می‌کند. به‌طور کلی تحلیل خاصی نمی‌شود داشت و باید منتظر بمانیم تا ریسک کاهش پیدا کند.