بازار سرمایه از کمبود چه رنج می‌‌‌‌‌‌برد؟

دنیای اقتصاد-محمد نعمت‌زاده : وزیر امور اقتصادی و دارایی و ریاست دولت چهاردهم در چند روز گذشته گفته‌هایی در مورد بازار سرمایه و حمایت از آن داشته‌‌‌‌‌‌اند و به‌نظر می‌رسد که بازار سرمایه نسبت به این گفته‌ها سیگنال مثبت نشان ‌داده‌است. کارنامه مسوولان و سیاستگذاران نشان‌داده که در ابتدا همگی وعده حمایت از بورس را داده‌اند اما معمولا در وهله اجرا این وعده‌‌‌‌‌‌ها به فراموشی سپرده‌شده یا جامه‌عمل به آن پوشیده نشده‌است یا در خلاف جهت آنچه که گفته‌شده، عمل کرده‌اند، بنابراین در صورتی‌که وعده‌‌‌‌‌‌هایی که در ابتدا وزیر اقتصاد و ریاست‌جمهوری از آن صحبت کرده‌اند، عملی شوند، شاهد بازار سرمایه بهتری خواهیم بود.

سه گام مهم دولت برای حمایت از بورس

اسفندیار شاه‌‌‌‌‌‌منصوری، کارشناس ارشد بازار سرمایه در مورد چشم‌‌‌‌‌‌انداز خود نسبت به آینده بورس گفت: صحبت‌های وزیر محترم اقتصاد دولت چهاردهم در مورد بازار سرمایه، در وهله اول فعالان بورس را به آینده خوشبین می‌کند که یک تیم اقتصادی با پیام‌‌‌‌‌‌های امیدبخش سکاندار تصمیم‌گیری است و در این مدت هم بورس استقبال و سیگنال مثبتی به حضور دولت جدید داده‌است، اما همچنان نگرانی‌هایی در بازار سرمایه وجود دارد که آیا دولت جدید می‌تواند به وعده‌‌‌‌‌‌های خود جامه‌عمل بپوشاند یا خیر. این نگرانی‌ها به‌نظر طبیعی است، چراکه سابقه سیاستگذارانی که سمت اجرایی داشته‌اند، نشان‌داده که پس از گذشت مدتی، از وعده‌‌‌‌‌‌هایی که درخصوص حمایت از بازار سرمایه داده‌‌‌‌‌‌ بودند، در زمان اجرا فاصله‌گرفتند و زیرساخت‌های لازم جهت حمایت و رونق بازار سرمایه را به‌صورت موفق پیاده نکرده‌اند.

وی افزود: اکنون فعالان بازار سرمایه چشم‌انتظار تصمیمات و اقدامات عملی در بدنه دولت مانند بانک‌مرکزی، وزارت اقتصاد درخصوص بورس هستند، تا ببینند در عمل چه تصمیماتی اجرایی خواهد شد. ایجاد زیرساخت برای حمایت از بازار سرمایه نیازمند اقدامات عملی و تصمیمات اثرگذار است و با ادعا، شعار و وعده مشکلی حل نخواهد شد. در دولت‌های گذشته هم شعارهایی در مورد بازار سرمایه به‌عنوان بهترین محل تامین مالی پروژه‌ها و دولت داده‌شده بود و اقداماتی از قبیل انتشار اوراق هم انجام شد اما تنها هدف آنها تامین مالی جهت رفع نیازهای دولت بود و با تصمیم یکطرفه بانک‌مرکزی با افزایش نرخ بهره، نرخ این اوراق هم افزایش یافت و باعث شد صندوق‌های درآمد ثابت که باید در سررسید‌خود به تعهدات عمل می‌کردند، متحمل زیان شوند. همچنین شاهد بودیم، زمانی‌که شرایط در ابهام به‌سر می‌برد، فعالان بازار اغلب منابع مالی خود را در اوراق‌بهادار بادرآمد ثابت با نرخ‌های 30 تا 35‌درصد سرمایه‌گذاری کردند و این مساله باعث ناکارآیی بیشتر بازار و خروج از بورس شده بود.

کارشناس ارشد بازار سرمایه ادامه‌داد: گام اولی که توصیه می‌شود این است که نمایندگان و متخصصان سازمان بورس به‌صورت اثرگذار در جلسات تصمیم‌گیری دولت به‌خصوص مسائل پولی و مالی بانک‌مرکزی و وزارت اقتصاد‌ شرکت کنند تا درخصوص مسائلی مانند تغییر نرخ بهره، نرخ خوراک پتروشیمی، مالیات شرکت‌های صادراتی و تولیدی، حقوق مالکانه دولت و چندگانگی نرخ ارز که در سودآوری شرکت‌های تولیدی اثرگذار هستند، از هویت بازار سرمایه دفاع شود. شاه‌‌‌‌‌‌منصوری اضافه کرد: موضوع بعدی نوع نگاه مدیریت بحران در صندوق تثبیت است و تزریق پول به این صندوق حمایتی باید ادامه داشته‌باشد. زمانی‌که ریسک‌های خاص اقتصادی و سیاسی و منطقه‌ای به بازار سرمایه وارد می‌شود، شاهد ریزش قیمت‌ها و تداوم روند نزولی بازار سهام هستیم، در این زمان نقش و اثرگذاری صندوق تثبیت مشخص می‌شود که بانک‌مرکزی و وزارت اقتصاد باید به این صندوق نگاه خاص داشته باشند.

وی افزود: گام سومی که حائزاهمیت است، این است که سیاستگذاران، ریسک‌های سیاسی و التهابات را مدیریت کنند تا آرامش را به فضای اقتصادی برگردانند و امنیت سرمایه‌گذاری ایجاد کنند. به‌نظر می‌رسد توجه دولت‌ها به امنیت سرمایه‌گذاری کمرنگ است، در صورتی‌که تیم اقتصادی جدید بتواند گام‌هایی هرچند کوتاه به سمت افزایش امنیت سرمایه‌گذاری بردارد، به‌شدت تاثیرگذار خواهد بود. هرچه ریسک‌های فضای سیاسی و بین‌المللی کاهش یابد، به‌تبع آن شاهد افزایش امنیت سرمایه‌گذاری و به‌تبع آن بازار سرمایه متعادل‌تری خواهیم بود. با توجه به اینکه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا را در پیش‌رو داریم، این اتفاق هم می‌تواند در جهت‌گیری تصمیم‌گیری دولتمردان کشور اثرگذار باشد و نتایج آن بر فضای مذاکرات منطقه‌ای نیز از متغیرهای اثرگذار است.

کارشناس‌ارشد بازار سرمایه در انتها تاکید کرد: شرکت‌ها به دلیل کمبود ارز و نبود سرمایه درگردش و افزایش بهای تمام‌شده از جهت نرخ خوراک، مالیات و عوارض دولتی، نمی‌توانند سودآور باشند. بزرگ‌ترین گامی که دولت جدید می‌تواند بردارد این است که به بهبود فضای صادرات و تسهیل مراودات مالی میان ایران و سایر کشورها اقدامات اثرگذار داشته‌باشد، تا با رفع کسری‌بودجه، شاهد شکوفایی اقتصادی و ایجاد تعادل در بازار سرمایه باشیم و در صورتی‌که اقدامات فوق عملی نشوند، بیانات ریاست محترم و وزیر محترم اقتصاد، همچون دولت‌های قبل، در حد شعار باقی خواهند ماند و بر تداوم ناامیدی‌‌‌‌‌‌ها افزوده خواهد شد.

چگونه به بازارهای نوین مالی توسعه ببخشیم؟

سلمان یزدانی، کارشناس بازار سرمایه در مورد مشکلات ساختاری بازار آپشن که باید در دولت جدید حل شوند، گفت: بازار آپشن زیرمجموعه بازار ابزارهای نوین مالی است و در صورتی‌که در اندازه وسیع‌‌‌‌‌‌تر مشکلات حل شوند، مسائل بازار آپشن هم حل خواهند شد. در وهله اول باید نگاه مسوولانی که در سطوح بالا قرار دارند به بازار عمیق باشد و متوجه شویم که امکانات مالی می‌تواند مشکلات ما را حتی در سطوح تجارت، صادرات و واردات محصولات نفتی و غیرنفتی تسهیل کند. اگر این موضوع در سطوح بالا حل شود، در سطوح پایین‌تر شاهد بحث و جدل بر سر موضوعات کوچک نمی‌شویم که برخی افراد با رشد و توسعه صندوق‌های اهرمی یا سایر ابزارهای مالی مخالفت کنند یا بر سر خوب یا بد‌بودن آن بحث شود، بنابراین باید از افراد متخصص و دانشمند در سطوح کلان سمت داده شود.

 دومین مساله‌ای که مورد‌توجه بازار آپشن و سایر بازارهای کشور است، ابزارها، نرم‌‌‌‌‌‌افزارها و تکنولوژی است که نیازمند برداشته‌شدن تحریم‌ها و ارتباطات گسترده با بازارهای جهانی است. در صورتی‌که تحریم‌ها برداشته شوند و بازار سرمایه و اقتصاد کشور به سایر بازارها جذب شوند، مجبور هستیم برای ارتباط با بازارهای دیگر کشورها از نرم‌‌‌‌‌‌افزارها و تکنولوژی و ابزارهای آن کشور هم استفاده کنیم و این موضوع به عمق و توسعه پیدا‌کردن بازار سرمایه کشور کمک شایانی می‌کند.