بورس از وزیر پیشنهادی اقتصاد استقبال کرد؟
دو مانع رشد شارپی بورس
بازگشت خوش‌بینی به بورس
ابراهیم سماوی، تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به بر‌‌گزاری نمایشگاه بانک، بیمه و بورس گفت: متاسفانه به‌رغم سال‌های گذشته، می‌بینیم که حضور شرکت‌های وابسته به نهادها و موسسات مالی فعال در بازار سرمایه بسیار در نمایشگاه کمرنگ شده و بسیاری از سهامداران خردی که در نمایشگاه حضور داشتند، از این موضوع و وضعیت فعلی بازار سرمایه شاکی بودند و در روزهای اخیر شکوائیه‌هایی در نمایشگاه نیز مطرح شد که در فضای‌مجازی نیز شاهد آن هستیم. وی ادامه‌داد: عملا 4 سال از ریزش تاریخی بازار سرمایه گذشته و اگر در این چهار سال شاخص را معیار قرار دهیم، خواهیم دید که بازار سرمایه هیچ رشدی نداشته؛ در صورتی‌که اگر بر اساس بازارهای موازی داستان را ببینیم رشد بیش از 120درصدی داشته‌اند و اگر بخواهیم مجموع تورم را درنظر بگیریم، شاخص قیمت مصرف‌کننده بیش از 170درصد رشد داشته‌است اما متاسفانه بازار سرمایه از این رشد محروم بوده و کماکان هم هست.
سماوی افزود: اگر ما دو دسته‌بندی انجام دهیم؛ در مورد اینکه چرا شرایط بازار سرمایه این است یکی از دلایل به ریسک‌های سیستماتیک برمی‌گردد که عملا حتی بخش زیادی از آن‌هم از دست دولتمردان و نهاد ناظر هم خارج است، اما در این‌خصوص شاهد تصمیماتی بودیم که این تصمیمات بر بازار تاثیر گذاشتند مانند محدودیت دامنه‌نوسان که بسیار دیر و بعد از ریزش قابل‌توجه در دو روز معاملاتی انجام شد. این محدودیت دامنه‌نوسان در سایه ریسک‌های سیستماتیک و درگیری و نزاع ایران و رژیم صهیونیستی انجام شد و این ریسک‌ها تا باقی باشد، حتی اگر عمده نمادها از منظر ارزندگی و بنیادی ارزنده باشند هم پول عملا از بازار سرمایه فرار می‌کند؛ اتفاقی که عملا در روزها و هفته‌های اخیر هم افتاد و انتظار می‌رفت این نزاع شدت بگیرد.
این تحلیلگر گفت: از طرف‌دیگر در هفته گذشته بورس ژاپن را دیدیم که با تصمیم بانک‌مرکزی مبنی‌بر نرخ بهره از منفی 0.1درصد به مثبت 0.1درصد حدود 14درصد ریزش داشت اما بعد از اینکه بازار را بستند و بانک‌مرکزی تمام قد از بازار حمایت کرد ریزش را یک‌روزه جبران کردند، این در حالی است که الان 4 سال از ریزش بازار سرمایه ایران که می‌تواند یکی از شاهراه‌های مشارکت مردم جهت جهش تولید باشد، می‌گذرد و خبری از حمایت هم نیست، پس یک بحث، بحث ریسک سیستماتیک و نزاع‌های منطقه‌ای است که بسیار نزدیک است. مورد بعدی در این‌حوزه که سرمایه‌گذاران منتظر تعیین‌تکلیف آن هستند، تایید وزرای پیشنهادی است. از طرفی اینکه چه کسانی متولی بانک‌مرکزی و سازمان بورس خواهند شد هم موضوع مهمی است. شایعاتی مطرح‌شده مبنی‌بر اینکه ممکن است رئیس بانک‌مرکزی و سازمان بورس ابقا شوند که این موضوع گلایه سهامداران در نمایشگاه را به‌همراه داشته و البته این موضوع فعلا در حد شایعه است و تایید رسمی نشده‌است.
سماوی گفت: مورد بعدی بحث اقتصاد بین‌الملل است که عملا به انتخابات ایالات‌متحده آمریکا متکی شده‌است و با توجه به اینکه بیش از 60درصد شرکت‌های ما کامودیتی‌محور هستند و نرخ آنها به نرخ‌های جهانی وابسته است، طبیعتا سیاست‌های اقتصادی ایالات‌متحده هم بر قیمت کامودیتی‌ها و هم بر مراودات ایران با کشورهای غربی و بحث فروش نفت ایران اثر می‌گذارد. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که اگر ترامپ بر سر کار بیاید و متصدی کاخ‌سفید شود ما شاهد جهش ارزی خواهیم بود و توافقی شکل نخواهد گرفت و برخی معتقدند با بر سر کار آمدن کامالا هریس این روند برعکس خواهد بود. وی افزود: با این تفاسیر باید این موضوع را به‌عنوان یک ریسک هم بر فروش شرکت‌های کامودیتی‌محور که نرخ جهانی چه می‌شود و مهم‌تر از آن مراودات ایران با کشورهای غربی و مخصوصا ایالات‌متحده که می‌تواند مستقیما بر فروش نفت و به‌تبع آن کسری‌بودجه ایران اثر بگذارد، درنظر گرفت و این موضوع هم فعلا در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
این تحلیلگر گفت: از همه این موارد که بگذریم به عوامل بنیادی برمی‌گردیم که کارشناسان بارها در مورد آن اظهارنظر کرده‌اند. نرخ بهره همچنان به‌شدت بالاست و با این رویه شرکت‌ها هم با مشکل تامین مالی برای سرمایه در گردش و هم پروژه‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت مواجه هستند. طبیعتا وقتی نرخ بهره بالا باشد صندوق‌های درآمد ثابت می‌توانند نسبت به بسیاری از سهم‌ها جذاب باشند و جذابیت خود را حفظ کنند.
وی افزود: مورد بعدی که بسیار مهم و اثرگذار است بحث نرخ ارز نیما است. طبیعتا وقتی نرخ ارز نیما بتواند خود را تعدیل کند و به نرخ بازار آزاد و به تک‌نرخی نزدیک شود، شرکت‌های کامودیتی‌محور که بیش از 60درصد از ارزش بورس را دربر می‌گیرند رشد‌های خوبی خواهند داشت. در حال‌حاضر هزینه تولید افزایش پیدا‌کرده ولی نرخ نیما کمتر از 20درصد رشد داشته و این منجر به کاهش حاشیه سود عملیاتی شرکت‌ها شده‌است که در گزارش‌های فصل اول شرکت‌ها مشخص بود و احتمالا در فصل دوم نیز گزارش نیم‌سال اول بسیاری از شرکت‌ها به همین شکل باشد و حاشیه سود نسبت به مدت مشابه با افت مواجه شود. سماوی ادامه‌داد: این عامل می‌تواند شور و شوقی در بازار ایجاد کند و بسیاری از سهم‌ها را بیش از پیش ارزنده و جذاب کند و حتی با افزایش نرخ نیما و تک‌نرخی‌شدن ارز یا کاهش فاصله نرخ نیما با دلار بازار آزاد باعث می‌شود بسیاری از سهم‌ها جذاب‌تر از گزینه‌های سرمایه‌گذاری مانند صندوق‌های درآمد ثابت با حتی سودهای 30 الی 32درصد شوند و این یکی از محرک‌هایی است که بازار به آن نیاز دارد. علاوه‌بر این موارد ما بحث بودجه را در پیش خواهیم‌داشت که این موضوع هم به تفکرات دولت چهاردهم بستگی دارد.
به‌طور کلی اگر این دو دسته از عوامل، هم بحث ریسک‌های سیستماتیک و عوامل بنیادی که مهم‌ترین آنها نرخ بهره و نرخ دلار نیماست شفاف شوند و به مسیر درست خود برگردند، ما انتظار بازار شارپ را نخواهیم داشت، اما سهامداران باید توجه کنند که بازار بسیار ریزش‌کرده و عمده سهم‌ها در محدوده ارزنده‌ای هستند و اگر سهامداران دید بلندمدتی دارند، می‌توانند سهام ارزشمندی در بلندمدت برای پرتفوی خود شکار کنند. به سهامداران توصیه خروج از بازار سرمایه نمی‌شود و رفتار سهامداران در دو روز اخیر نشان می‌دهد خوش‌بینی کمی به سهامداران برگشته است.
