نجات نصفه و نیمه بورس
طلسم‌شکنی در روز دهم
علی محمدی / دنیای اقتصاد
رشد یک‌هزار و ۲۲۸واحدی شاخص کل در حالی محقق شد که نماگر هموزن با نزول ۰.۰۸درصدی روبه‌رو شد و در سطح ۶۳۴هزار و ۷۷۴ واحدی قرار گرفت. در این بین شاخص کل فرابورس که معیار مناسبی برای بررسی وضعیت سهام مختلف فرابورسی است، حدود ۰.۰۱درصد سرخ‌پوش شد و در نهایت در سطح ۲۰هزار و ۷۰۸واحدی کار خود را به اتمام رساند. ارزش معاملات خرد بازار سرمایه که شامل سهام و حق تقدم بازار می‌شود روز شنبه مقدار یک‌هزار و ۳۲۶میلیارد تومانی را ثبت کرد. به‌علاوه ۱۶۶میلیارد تومان پول حقیقی نیز از گردونه معاملات بازار خارج شد. در این میان سه نماد «شستا»، «فملی» و «نوری» بیشترین تاثیر را بر شاخص کل بورس تهران و نمادهای «خاور»، «بپاس» و «آریا» بیشترین تاثیر را بر شاخص کل فرابورس داشتند.
همچنین «فولاد»، «شستا» و «خگستر» سه نماد پرتراکنش روز گذشته بازار بودند. بازار سرمایه که هفته‌های گذشته نوسان چندانی از خود متبادر نساخته و با موج افزایش ریسک‌های گوناگون سیستماتیک و غیرسیستماتیک مواجه بوده، حال تنها ۳هزار واحد بالاتر از سطح حمایتی معتبر ۲میلیون واحدی قرار گرفته است. سطحی که در سال‌های اخیر، سطح حمایتی معتبری برای بازگشت بازار به رالی صعودی بوده، حال بیش از هر زمان دیگری در معرض شکستگی قرار گرفته است. از طرفی انتظار می‌رود که در روزهای آینده با مشخص شدن کابینه اقتصادی دولت و کاهش سطح ریسک‌ها بازار بتواند روند مشخصی به خود بگیرد.
بازار از نگاه کارشناسان
محمد خبری‌زاد، کارشناس بازار سرمایه، وضعیت نخستین روز بازار را در هفته جاری معاملاتی این‌گونه تشریح کرد: بازار سرمایه با وجود دامنه نوسان محدود در روزهای گذشته تحرک چندانی را به ثبت نرسانده است. بازار سرمایه در وضعیت نیمه‌تعطیل فعلی افزایش موج تقاضا را به خود ندیده است.
در این بین زمانی که موج افزایش عرضه‌ها در بازار کاهش پیدا می‌کند، تابلوی معاملاتی می‌تواند جان دوباره‌ای بگیرد. از این رو بود که وضعیت متعادل و تا حدودی مثبت نخستین روز هفته را می‌توان در کاهش عرضه‌های بازار جست‌وجو کرد. سایه سنگین حضور ابهامات و عدم قطعیت‌های تاثیرگذار گوناگون تغییر روند بازار از شرایط فعلی را دشوار کرده است. این کارشناس بازار سرمایه در خصوص وضعیت مساعد صندوق‌های اهرمی و وضعیت نه‌چندان مطلوب نمادهای بازار سرمایه افزود: صندوق‌های اهرمی روز گذشته پس از هفته‌ها، سبزپوش شدند. ریزش این صندوق‌ها پس از اینکه بازار روند اصلاحی به خود گرفت، شدت پیدا کرد. ریزش این صندوق‌ها در کنار منفی شدن حباب آنها شرایط متفاوتی را برای این صندوق‌ها ایجاد کرده بود. از این رو سبزپوشی صندوق‌ها را می‌توان دلیلی بر افت قیمتی آنها در هفته‌های گذشته و منفی شدن حباب آنها عنوان کرد.
این کارشناس بازار پیرامون ادامه‌دار بودن محدودیت دامنه نوسان گفت: با افزایش ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک از روزهای گذشته، محدودیت دامنه نوسان اقدامی بود که توسط سازمان بورس و اوراق بهادار به اجرا درآمد. در خصوص نحوه عملکرد سازمان و گزینه‌های پیش رو که می‌توانست برای بهبود و حفظ ثبات بازار در شرایط بحرانی مورد استفاده قرار گیرد همچنان انتقادات متفاوتی بیان می‌شود. پیش از این محدودیت بازار برای دو روز متوالی ریزش نسبتا سنگینی را به ثبت رسانده بود. در بازاری که فشار تقاضای چندانی در دل خود ندارد،
در صورت عدم محدودیت دامنه نوسان، امکان از دست رفتن منابع کارگزاری‌ها می‌رفت. میان راه‌حل‌هایی مانند بستن بازار برای چند روز متوالی، افزایش موج تقاضا از کانال بانک مرکزی، مشابه حمایتی که از بورس ژاپن رخ داد، و محدودیت دامنه نوسان، راه‌حل سوم توسط سازمان انتخاب شد. این کارشناس بازار در پایان پیش‌بینی کردکه روند کم‌جان و متعادل بازار در روزهای آینده ادامه پیدا کند.
سرور قاراخانی، کارشناس بازار سرمایه، وضعیت بازار شنبه را این‌گونه ارزیابی کرد: روز شنبه بازار با توجه به محدودیت دامنه نوسان یک‌درصدی و چالش‌هایی که روز جمعه در نمایشگاه بورس، بانک و بیمه ایجاد شد، با افزایش نسبی تقاضا روبه‌رو بود. از طرفی نماگر اصلی در روزهایی نوسان کم‌توان از خود بروز می‌دهد که به محدوده حمایت داینامیکی ۲میلیونی و حمایت استاتیکی محدوده یک‌میلیون و ۹۵۰هزار واحدی نزدیک شده و با وجود محدودیت دامنه نوسان واکنش خاصی به این سطوح نشان نمی‌دهد. باید اظهار کرد بازار در مقطع کنونی نیازمند نقدینگی پرقدرت، ورود پول و همچنان سیاستگذاری‌های معقولانه است.
این کارشناس بازار سرمایه در خصوص محدودیت دامنه نوسان گفت: محدودیت دامنه نوسان می‌تواند مکانیسم عرضه و تقاضا را با مشکل مواجه کند و قدرت نقد‌شوندگی بازار را از بین ببرد. سبزپوشی صندوق‌های اهرمی نیز که برای روزهای متوالی حباب منفی داشتند و زیر NAV خود معامله می‌شدند روز شنبه را متفاوت از روزهای گذشته کرد. با بهبود تنش‌های سیاسی و روند کاهشی نرخ اخزا بورس می‌تواند شرایط بهتری داشته باشد.
به نظر می‌رسد تعطیلی بازار به منظور جلوگیری از رفتار هیجانی معامله گران می‌توانست به جای محدودیت دامنه نوسان در دستور کار سازمان قرار بگیرد. با محدودیت دامنه نوسان تنها اوضاع بدتر از گذشته شده و جذابیت کوتاه‌مدت بازار نیز از بین می‌رود. در شرایط فعلی بازار کم‌توان در بی‌رونقی مشخصی فرورفته است. از این رو اقدام سازمان در بلند‌مدت تاثیر مطلوبی برای بازار و جذابیت آن نداشته و باید به فکر راهکارهای موثر دیگر همچون تعطیلی بازار، تزریق پول و حمایت صندوق توسعه ملی بود.
