بازدهی شاخص از ابتدای سال به منفی ۷درصد رسید
بهار سرخ بورس تهران
علی‌محمدی / دنیای‌اقتصاد
بازار از دریچه آمار
در خردادماه ۵هزار و ۳۶۸میلیارد‌تومان پول حقیقی از تالار شیشه‌ای خارج شد و میانگین ارزش معاملات نیز در رقم ۲هزار و ۳میلیارد‌تومان قرارگرفت. میانگین قیمت دلار در این ماه نسبت به ماه قبل افت داشت و به کانال ۵۸هزار‌تومان رسید، اما دلار نیمایی با افزایش همراه شد و در خرداد میانگین ۴۲هزار و ۲۹۳تومانی برای این نرخ ثبت شده‌است، اما همچنان شکاف ۳۹درصدی میان این دو نرخ وجود دارد و باید دید که آیا افزایش آهسته و پیوسته نرخ دلار نیمایی ادامه‌دار خواهد بود یا خیر.
انبوه ریسک‌ها در بهار
در فصلی که گذشت، بازار سهام انواع و اقسام ریسک‌ها را در کلیت خود تجربه کرد. بعد از منازعه‌‌‌‌‌‌ای که در خاورمیانه به‌وقوع پیوست، بازار سهام تحت‌تاثیر این ریسک در معرض فشار فروش قرارگرفت و نقدینگی راهی بازارهای سفته‌‌‌‌‌‌بازانه شد. در همین راستا سازمان بورس دامنه‌نوسان را در تالار شیشه‌ای کاهش داد تا از منافع سهامداران دفاع کند. در ادامه برای بالگرد حامل رئیس‌جمهور سانحه رخ‌داد تا وضعیتی نادر به لحاظ سیاسی در سنوات اخیر در کشور برقرار شود. این موضوع موجبات کاهش مجدد دامنه‌نوسان را توسط سازمان بورس و اوراق‌بهادار فراهم کرد و به گفته مجید عشقی دامنه‌نوسان بعد از روز انتخابات مجددا افزایش پیدا خواهد کرد. در این اثنا، برخی از فعالان تالار شیشه‌ای انتقادات را روانه دامنه‌نوسان محدود کردند و مدعی بودند که کاهش دامنه‌نوسان، اصلاح بازار را فرسایشی کرده‌است.
بازار در تابستان
بانک‌مرکزی این هفته با تزریق 19همت پول از طریق قرار دادهای بازخرید، بزرگ‌ترین تزریق پول در عملیات بازار باز در سال‌جاری را رقم زد. این موضوع تغییر سیاست بانک‌مرکزی از حالت انقباضی به انبساطی را بعد از مدت‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد. بررسی‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد که بانک‌مرکزی در سال98، سیاست انبساطی را در عملیات بازار باز آغاز کرد و نرخ بهره بین‌‌‌‌‌‌بانکی از حوالی 18درصد به زیر 10درصد رسید و این موضوع بر روانه‌‌‌‌‌‌شدن پول به سمت بازارهای دارایی نیز تاثیرگذار بود، به‌گونه‌ای‌که شاخص‌کل بورس تهران توانست در 5ماهه نخست آن سال، رشد بیش از 300درصدی را تجربه کند. بانک‌مرکزی مجددا در تابستان 99 نرخ را با شیب تند بالا برد و طی چهار ماه به 20درصد رساند. این موضوع نشان می‌دهد که بانک‌مرکزی توانسته با اعمال سیاست پولی تا حدودی جریان پول را به سمت بازارها هدایت کند.
همچنین شیب کاهش نرخ بهره اسناد خزانه اسلامی در حال بیشتر‌شدن است و در روز جاری میانگین نرخ اسناد خزانه اسلامی در آستانه از دست‌دادن کانال 30درصدی قرارگرفت؛ این در حالی است که بعضا اخزاهایی با نرخ‌های پایین‌تر (28 و 29درصد) نیز مشاهده می‌شود. وقتی نرخ بهره اخزا کاهشی باشد، یعنی سیاست‌های کلی پولی در حال تغییر هستند، بنابراین همان‌طور که بیان شد، رصد تحرکات سیاستگذار پولی نشانگر چرخش سیاست‌های پولی به سمت انبساطی است و طبیعتا این موضوع، تاثیر شگرفی بر روند معاملات تالار شیشه‌ای خواهد گذاشت.
در ماه‌های اخیر عمده فعالان بازار و اهالی بورس تهران، نسبت به بالا‌بودن نرخ بدون‌ریسک انتقاداتی را مطرح کرده‌بودند؛ در واقع می‌توان گفت که استقبالی که در روز جاری از معاملات بازار سهام صورت‌گرفت نیز به دلیل افت نرخ اخزاها و ظهور نشانه‌هایی از تغییر رویکرد در رفتار بانک‌مرکزی بود. به هر روی به‌نظر می‌رسد اگر بانک‌مرکزی به سیاست فعلی خود که در پایان بهار آغاز کرده، ادامه دهد، بازار سهام در تابستان وضعیت باثبات‌‌‌‌‌‌تری خواهد داشت.
