صندوق‌های درآمد ثابت جذاب شدند
علامت ثبات در بازارها
علی محمدی/ دنیای‌اقتصاد
معاملات بورس تهران در هفته گذشته با کاهش ارتفاع هر سه شاخص اصلی تالار شیشه‌ای همراه شد. در هفته‌ای که گذشت، شاخص‌کل بورس تهران ۰.۹۳ درصد از ارتفاع خود را از دست داد تا سهامداران بورس تهران برای چهارمین هفته متوالی شاهد کاهش ارتفاع نماگر اصلی بازار سهام باشند. همچنین در هفته گذشته شاخص هم‌وزن نیز با افت ۱.۴۹درصدی همراه شد. در فرابورس نیز شاخص‌کل این بازار در مقیاس هفتگی ۲.۱۵درصد از ارتفاع خود را از دست داد.
میانگین قیمت دلار در بازار آزاد نیز برای دومین هفته متوالی با افت همراه شد و در هفته گذشته بر روی سطح ۵۵هزار و ۴۰۰تومان قرارگرفت. خبر مثبت دیگر برای بازار، استمرار افزایش قیمت دلار نیمایی است، گفتنی است که دلار نیمایی در هفته گذشته رقم ۳۹هزار و ۶۳۵تومان را به‌عنوان میانگین هفتگی به‌ثبت رساند. نکته قابل‌توجه دیگر، خروج ادامه‌دار پول از بازار سهام است. در هر ۶هفته معاملاتی گذشته که موردبررسی قرار گرفته‌است، بازار سهام با خالص تغییرمالکیت منفی حقیقیها همراه بوده و این گروه از بازیگران بازار سهام با توجه به اوضاع اسفناک بازار سهام در هفته‌ها و ماه‌های اخیر، عطای بازار سهام را به لقای آن بخشیده‌اند. گفتنی است که در مجموع ۶ هفته معاملاتی گذشته، ۵هزار و ۵۸۹میلیارد‌تومان پول از گردونه معاملات سهام و حق‌تقدم خارج شده‌است که رقم قابل‌توجهی محسوب می‌شود. قیمت سکه رفاه نیز پس از فروکش‌کردن نسبی التهابات تورمی و انتظارات کاهشی که در مقطعی به‌خاطر ناامنی‌های منطقه‌ای در نهایت خود قرارگرفت، این روزها روند آرامی را تجربه می‌کند. تعدیل نسبی انتظارات کاهشی که نسبت به شرایط موجود شکل‌گرفته بود، خود را در ورود و خروج پول به صندوق‌های با درآمد ثابت نیز نشان می‌دهد و پس از دو هفته خروج پول، این صندوق‌ها با ورود پول همراه شدند. رکود حاکم بر کلیت بازار اما خود را در افت ارزش معاملات خرد نشان می‌دهد. میانگین هفتگی ارزش معاملات خرد بازار سهام که شامل سهام و حق‌تقدم می‌شود، رقم ۳هزار و ۷۹۱میلیارد‌تومان را تجربه کرد.
ارزش معاملات در برزخ
همان‌طور که بالاتر نیز گفته شد، نزول ارزش معاملات به مقادیر نازل، یکی از نکات جالب‌توجه هفته معاملاتی گذشته است. اندکی تامل پیرامون رفتار سرمایه‌گذاران خرد بازار سهام، نکات جالبی را در این زمینه به سرمایه‌گذاران مخابره می‌کند. طبیعتا در هر بازاری، زمانی‌که انتظاری برای رشد قیمت‌ها وجود داشته‌باشد، تحرک فعالان آن بازار زیاد می‌شود، مثلا در بازار مسکن شهر تهران، هر زمان که انتظارات تورمی شعله‌‌‌‌‌‌‌ور می‌شود و انتظاری برای رشد قیمت‌ها در ماه‌های آتی وجود دارد، تعداد معاملات ثبت‌شده در پایتخت در هر ماه از ۱۰هزار معامله فراتر می‌رود. در بورس اوراق‌بهادار تهران نیز همین‌گونه است. هر زمان که انتظاری برای رشد قیمت‌ها در بطن بازار سهام وجود داشته‌باشد، ارزش معاملات خرد بازار سهام در مسیر افزایشی قرار می‌گیرد و این افزایش ارزش معاملات تا زمانی ادامه دارد که روند صعودی در بازار سهام به اتمام برسد. برای مثال در روند صعودی که در ابتدای سال‌جاری در بازار سهام تجربه شد، ارزش معاملات خرد در این بازار در سطوح نازلی قرار داشت، اما به‌یک‌باره شاهد افزایش ارزش معاملات خرد بازار به سطوح بیش از ۱۰هزار میلیارد‌تومان بودیم. این روند از ابتدای اسفند سال‌گذشته شروع شد و تا اواسط اردیبهشت سال‌جاری نیز ادامه داشت، به‌گونه‌ای که ارزش معاملات تا سطوح ۲۵هزار میلیارد‌تومان نیز صعود داشت، اما همزمان با ریزش قیمت‌ها که از روز ۱۷ اردیبهشت آغاز شد، هر روز شاهد کاهش ارزش معاملات نسبت به روزهای قبل بودیم، به‌گونه‌ای که این روزها این پارامتر آماری در حوالی ۳هزار میلیارد‌تومان قرار دارد. گفتنی است که محاسبات ما در متن حاضر برای سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سهامی لحاظ شده‌است و اگر در رسانه‌های دیگر ارقام متفاوتی از آیتم ارزش معاملات به‌‌چشم می‌خورد، به دلیل تفاوت مبنای محاسبه است که برخی، معاملات حقیقیها در صندوق‌های سهامی را درنظر نمی‌گیرند.
دلیل افت ارزش معاملات از سقف ۲۵هزار میلیارد‌تومانی، چرخش روند بازار سهام بود. افزون بر این، یکی از دلایل افت ارزش معاملات خرد بازار سهام در مقطع کنونی، نبود چشمانداز رشد در این بازار است؛ در واقع در برهه فعلی، محرکی در سپهر بورس تهران موجود نیست که در روزها و ماه‌های پیش‌‌‌‌‌‌‌رو، آتش قیمت‌ها را شعله‌‌‌‌‌‌‌ورتر ساخته و به سمت ایستگاه‌‌‌‌‌‌‌های جدید هدایت کند. مطمئنا زمانی شاهد چرخش در نمودار ارزش معاملات بازار خواهیم بود که بازار با تغییر روند مواجه شود. روند غالب چند وقت اخیر در بورس تهران، نزولی بوده‌است و طبیعتا در این اثنا که هر روز ارتفاع قیمت سهام موجود در بازار، نسبت به روزهای قبل کم می‌شود و هیچ چشمانداز رشدی نیز در بازار وجود ندارد، کسی به خرید سهام که متعاقبا افزایش ارزش معاملات را در پی خواهد داشت، اشتغال نخواهد داشت.
