ارزش معاملات خرد رکورد ۲ماهه را شکست
تجدید قوای بورس؟
عكس:علی محمدی
همواره بازار نسبت به سطح ۲میلیون واحد و اعداد پایین‌تر از آن حساسیت بالایی نشان‌داده و ماشه خریداران در کانال یک‌میلیون و ۹۰۰هزار واحد فعال می‌شود، لذا نوسان مثبت بازار طی روزهای اخیر ناشی از نوسان کوتاه‌مدت بوده و چشم‌‌‌‌‌‌‌‌انداز بازار در میان‌مدت همچنان نامعلوم است. دولت یکی از مقصران اصلی شرایط فعلی است و سیاست‌های مسوولان درخصوص بازار سهام همچنان نامشخص است. همچنین در زمینه سیاست خارجی نیز تاحدودی آرامش برقرار است، اما همچنان خطر گسترش درگیری‌‌‌‌‌‌‌‌ها جدی است، لذا بازار برای تغییر روند، محرک مهم نرخ بهره‌‌‌‌‌‌‌‌ای یا دلاری نیاز دارد و بدون معین‌کردن این دو پارامتر اصلی نمی‌توان در بلندمدت در بورس دوام آورد.
استارت سبز بازارهای جهانی
بورس کامودیتی‌محور تهران، طی هفته گذشته موفق شد بخشی از افت قیمت سهام را جبران کند. با وجود آنکه بورس، عمدتا تحت‌تاثیر تحولات منطقه‌ای افت و خیزهایی را تجربه‌کرده است، اما بررسی بازارهای جهانی نیز می‌تواند بر پیش‌بینی تحلیلگران این بازار موثر باشد. نمادهای بزرگ بازار سهام که عمدتا شامل شرکت‌هایی است که تولیدکننده مواد پتروشیمی، پالایشی و فلزات اساسی هستند، از نوسان قیمت کامودیتیها بهره می‌برند. طی هفته قبل، دو داده اقتصادی مهم بر بازارهای جهانی تاثیر گذاشت. اولین داده، مربوط به داده‌های NFP آمریکاست که روز جمعه منتشر شد. انتشار این داده طی هفته گذشته، بسیار ضعیف‌‌‌‌‌‌‌‌تر از انتظارات بود، به‌طوری‌که شاخص دلار در این مدت افت شدیدی را تجربه کرد. همچنین آمار مربوط به PMI آمریکا نیز ضعیف‌‌‌‌‌‌‌‌تر از انتظارات بود. این دو داده موجب شد تا شاخص دلار طی روز جمعه، افت ۰.۸درصدی را تجربه کند. یکی از دلایل افت شاخص دلار، کاهش انتظارات درخصوص افزایش نرخ بهره توسط بانک‌مرکزی آمریکا بود. اخبار منتشرشده نیز نشان می‌دهد که نرخ بهره آمریکا بدون تغییر در ۵.۵درصد باقی‌ماند، با این‌وجود کامودیتیها طی چند روز اخیر رشد قابل‌توجهی را تجربه کردند. بازار جهانی در روز دوشنبه هفته سبزی را آغاز کرد و قیمت عمده کامودیتیها با افزایش همراه شد. در این میان، نفت و طلا نیز نسبت به جنگ بی‌تفاوت شده و نفت‌برنت به ۸۷دلار در میانه روز سه‌شنبه رسید. همچنین قیمت طلا نیز دوباره کانال ۲هزار واحد را از دست داد و در محدوده هزار و ۹۶۰دلار تثبیت شد.
متغیرهای اقتصادی؛ در مقابل بورس؟
بازار سهام، طی چند ماه اخیر تحت‌تاثیر متغیرهای پولی قرار داشت، به‌طوری‌که سیاست‌های بانک‌مرکزی در قبال اعطای اعتبار توسط بانک‌ها بسیار سختگیرانه‌‌‌‌‌‌‌‌تر از قبل ادامه داشت. همچنین سیاست سکاندار فعلی بانک‌مرکزی مبنی‌بر تثبیت نرخ دلار نیز، بورس تهران را در هاله‌‌‌‌‌‌‌‌ای از ابهام فرو برده‌است. طی مدت اخیر نیز دولت با اقدامات ناگهانی و تصمیمات بدون منطق، موجب نوسانات منفی در بازار شده‌است. از آنجا‌که بورس تهران به متغیرهای سیاسی وزن بالایی می‌دهد و متغیرهای سیاسی نیز بر مفروضات اقتصادی تحلیلگران اثرگذار است، لذا بررسی دو سناریو می‌تواند به برآورد آینده بازار کمک کند. یکی از سناریوها می‌تواند کاهش تنش‌ها یا فاصله ایران از تنش‌های خاورمیانه باشد که احتمالا دلار را در محدوده‌‌‌‌‌‌‌‌های فعلی حفظ خواهد کرد و بدون تکانه شدید در دلار، بورس تهران همچنان دست به‌عصا خواهد بود.
سناریوی دوم می‌تواند مربوط شدت‌گرفتن تنش‌ها و در نتیجه آن افزایش محدودیت‌ها توسط غرب برای فروش نفت ایران باشد که در این‌صورت دولت با کسری‌بودجه بیش‌‌‌‌‌‌‌‌تری مواجه خواهد شد. تجربه نشان داده‌است دولتی که ناترازی بالایی را در فعالیت‌های مالی تجربه می‌کند، چاره‌‌‌‌‌‌‌‌ای جز دست‌درازی در جیب شرکت‌ها نخواهد داشت، لذا در صورتی‌که تنش‌ها افزایش یابد و دولت در تنگنا قرار بگیرد، با وجود آنکه افزایش نرخ دلار می‌تواند محرک خوبی برای بورس باشد، اما ریسک‌های مختلفی از طرف سیاستگذار بر بازار تحمیل می‌شود، لذا تنها در صورتی می‌توان از رشد دلار به نفع بازار بهره برد که تنش‌ها کاهش‌یافته و دولت ناترازی بالایی را تجربه نکند.
تحول در تابلوی بورس
بورس تهران با وجود آنکه معاملات رخوت‌انگیزی را طی روزهای معاملاتی هفته قبل تجربه می‌کرد، اما روز گذشته موفق شد ارزش معاملات بالایی را در تابلوی معاملات به‌ثبت برساند، به‌طوری‌که ارزش معاملات خرد طی معاملات روز سه‌شنبه از مرز ۵هزار میلیارد‌تومان عبور کرد و به ۵هزار و ۱۴۰میلیارد‌تومان رسید. رقم ثبت‌شده ارزش معاملات از ۱۴شهریور ماه سال‌جاری بی‌‌‌‌‌‌‌‌سابقه بوده‌است. ثبت رکورد خوب ارزش معاملات خرد طی دو ماه گذشته، موجب شد تا میانگین ۵ روز ارزش معاملات بالای میانگین ۲۰روزه قرار گیرد. هرچند بازار با محرک قوی روبه‌رو نیست، اما با توجه به نزدیک‌شدن میانگین‌‌‌‌‌‌‌‌های ۵، ۲۰ و ۶۰روزه ارزش معاملات احتمال آن که بازار بتواند رونق نسبی را در کوتاه‌مدت تجربه کند، وجود دارد. در معاملات روز گذشته بورس‌تهران، در مجموع، ۱۲۷میلیارد‌تومان نقدینگی حقیقی وارد بازار شده‌است. همچنین صندوق‌های بورسی برای چهارمین روز متوالی خروج پول حقیقی را تجربه می‌کنند.
ذوق آپشن‌‌‌‌‌‌‌‌ها از رونق بازار
با رشد شاخص‌کل بورس، انتظار می‌رود بازار اختیار معامله خرید رونق نسبی پیدا کند. از آنجا‌که عمده قراردادهای اختیار معامله، مربوط به دارایی‌های پایه شاخص‌ساز نظیر خودرو و شستا هستند، نوسانات قیمتی خوبی را تجربه می‌کنند. طی روز معاملاتی گذشته نماد خودرو نوسان مثبت ۴درصدی را تجربه کرده‌است، لذا قراردادهای آپشن این نماد نیز رشد قیمتی خوبی را تجربه می‌کنند. قرارداد «ضخود۹۰۱۵»، با اعمال ۲۶۰تومان که طی روزهای گذشته، قراردادی در زیان بود، با رشد نماد «خودرو»، به یک قرارداد در سود مبدل شد و رشد ۵۸درصدی پرمیوم را تجربه کرد. «ضخود۹۰۱۴» نیز با رشد بیش از ۷۰درصدی پرمیوم، بازدهی خوبی را نصیب خریداران کرد. قرارداد «ضسپا۱۰۰۲» قرارداد در زیان که قیمت اعمال ۲۶۰تومانی دارد، اما نماد «خساپا» قیمت ۲۳۸تومانی را در تابلو به خود دید. با توجه به رشد اندک پرمیوم این نماد، به‌نظر می‌رسد بازار احتمالا روند صعودی فعلی را جدی نگرفته است.
حال بورس خوب می‌شود؟
در شرایطی که تنش‌ها بسیار بالاست و دولتی‌ها تصمیمات نادرست بسیاری را اتخاذ کرده‌‌‌‌‌‌‌‌اند، ریسک بورس به اوج رسیده‌است، لذا به‌نظر می‌رسد، بازار سرمایه از اقدامات دولت خاطره خوشی ندارد و نوسانات مثبت بازار موقتی و اندک باشد، چراکه بازار با احتیاط بیش‌‌‌‌‌‌‌‌تری مسیر خود را ادامه می‌دهد. هرچند قیمت‌های فعلی ارزندگی لازم را دارند، اما معامله‌گران ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌گریز که نسبت به آینده بازار چشم‌‌‌‌‌‌‌‌انداز شفافی را نمی‌‌‌‌‌‌‌‌بینند، احتمالا با همه قدرت خرید نخواهند کرد، اما برای سرمایه‌گذاران ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌پذیر قیمت‌های فعلی ارزان و مناسب است. نسبت قیمت به سود آینده‌نگر بازار به آبان سال‌گذشته بازگشته است. P/E آینده‌نگر بازار نیز حدود ۵.۲۳ واحد است که در کف چند ماه اخیر قرار دارد. به‌نظر می‌رسد تا سیاستگذار، سهامدار را از بازار بترساند و دست از جیب سهامداران برندارد، بازار به همین شکل با نوسان اندک ادامه خواهد داد.
