«شاخص» چگونه کانال ۴/ ۲ میلیونی را فتح کرد؛ رشد تا کجا ادامه دارد؟

صعود بورس از باند حقیقی‌ها

دنیای‌اقتصاد - علی عبدالمحمدی : بورس تهران در ادامه روند درخشان خود در ماه‌های اخیر، در روز گذشته نیز توانست به حرکت خود در مسیر صعودی ادامه دهد. شاخص کل بورس تهران در جریان دادوستدهای روز گذشته با افزایش ۱/ ۳درصدی همراه شد تا برای نخستین‌بار در تاریخ خود، کانال ۲میلیون و ۴۰۰هزار واحدی را فتح کند. به این ترتیب از ابتدای اسفند سال گذشته که روند صعودی بازار سهام شکل جدی‏تری به خود گرفت، شاخص کل بورس ۸روز نامتوالی رشد روزانه بیش از ۳درصدی را تجربه می‏کند. نماگر هموزن نیز با افزایش ۸۴/ ۱درصدی مواجه شد تا کانال ۸۰۰هزار واحدی را فتح کند. در روزی که گذشت، بازار سهام شاهد تزریق ۲هزار و ۸۹میلیارد تومانی پول از سوی حقیقی‏ها بود که این مقدار از ورود پول از ۱۹مرداد سال۹۹ به بعد بی‏سابقه بوده است. همچنین ارزش معاملات خرد بازار سهام نیز رکوردشکنی داشت و رقم ۱۴هزار و ۱۲۰میلیارد تومان را ثبت کرد که این میزان نیز از ۲۲آذر سال۹۹ به بعد رقم بی‏سابقه‏ای است. به این ترتیب با ثبت عملکرد‏های یادشده بازدهی شاخص کل بورس تهران در سال جاری به ۴/ ۲۴درصد رسید. همچنین نماگر هموزن نیز که نشانی از اثرگذاری یکسان کلیه نمادهای معاملاتی است و چهره و رخسار بازار را به نحو مطلوب‏تری نمایش می‏دهد، در سال جاری رشد ۴/ ۳۴درصدی داشته است. عملکرد بهتر سهم‏های کوچک بازار در سال جاری و همچنین رالی صعودی اخیر در قیاس با نمادهای شاخص‏ساز، این تفکر را در بازار سهام تقویت کرده است که در مقطع فعلی شاهد جاماندگی نمادهای شاخص‏ساز هستیم و در دو روز از سه روز معاملاتی اخیر، برخلاف روند غالب سال جاری شاخص کل توانسته است عملکرد بهتری نسبت به نماگر هموزن ثبت کند. اما بازار تا کجا مسیر صعودی خود را ادامه خواهد داد؟

عملکرد بازار سهام از ابتدای اسفند سال‌گذشته به‌معنای واقعی کلمه برای سهامداران تداعی‌‌‌‌‌‌بخش روزهای رویایی بورس تهران در سال‌98 و اوایل سال‌99 بوده‌است.

سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران حاضر در بورس تهران در ماه‌های اخیر، مشعوف از افزایش قیمت سهام در تالار شیشه‌‌‌‌‌‌ای، در اکثر روزهای معاملاتی رنگ سبز را بر روی تابلوی معاملات و نقشه بازار دیدند و امیدوار به تداوم روند صعودی شکل‌‌‌‌‌‌گرفته به تماشای تاخت‌‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌‌تاز قیمت‌ها در بورس تهران نشستند. بازار سهام نیز در این مدت سهامدارانی را که بعد از ریزش بازار در سال‌99، با همه تلخکامی‌‌‌‌‌‌ها پای بازار ماندند را ناامید نکرد و در دو ماه اخیر توانست جاماندگی که در سال‌گذشته نسبت دلار، تورم عمومی جامعه و سایر بازارها داشت را جبران کند. به‌علاوه بازار سهام در ماه‌های اخیر توانست سایه شوم رخوت رکود معاملاتی را از بطن خود خارج سازد و مجددا جریان تقاضا را که دو سالی از این بازار رخت بربسته بود، به سمت مرزها و درهای خود بازگرداند. افزون بر موارد یادشده، روند قیمت‌ها در بازار سهام به‌گونه‌ای بازیابی شد که در این مدت هر سه شاخص اصلی بازار سهام یعنی شاخص‌کل بورس تهران، نماگر هم‌‌‌‌‌‌وزن و شاخص‌کل فرابورس موفق شدند علاوه‌بر شکست سقف‌های تاریخی ثبت‌‌‌‌‌‌شده در سال‌99، خود را به ارتفاع بالاتری نسبت به این سقف‌‌‌‌‌‌ها برسانند.

رکوردشکنی شاخص‌‌‌‌‌‌ها و ورود پول

به رسم هفته‌های پیشین، در اولین روز از هفته نماگرهای بازار سهام روز پرفروغی را پشت‌سر گذاشتند. خریداران، پیروز و برنده بلامنازع جدال نفسگیر با فروشندگان بودند و حمایت‌های این گروه از فعالان بازار سهام از جریان معاملات، موجبات رشد 73‌هزار‌واحدی شاخص‌کل بورس تهران را فراهم کرد. رشد یادشده معادل 10/ 3‌درصد بود که از 26 فروردین به بعد بی‌‌‌‌‌‌سابقه بود. شایان ذکر است که با ثبت بازدهی بیش از 3‌درصد در شاخص‌کل در روز گذشته، این شاخص برای هشتمین بار از ابتدای اسفند سال‌گذشته، بازدهی بیش از 3‌درصد را در یک روز معاملاتی ثبت کرد. به‌این‌ترتیب با ثبت آمار یادشده در روز گذشته، نماگر اصلی بازار سهام از ابتدای اسفند تا دیروز، رشد 59‌درصدی را ثبت کرده‌است که آمار فوق‌العاده‌‌‌‌‌‌ای است. همچنین بازدهی این نماگر در سال‌جاری به 4/ 24‌درصد رسید. همچنین در معاملات دیروز نماگر هم‌‌‌‌‌‌وزن با رشد 14‌هزار و 460‌واحدی (معادل 84/ 1‌درصد) همراه شد تا به ابرکانال تاریخی 800‌هزار واحد برسد. این شاخص نیز توانست بازدهی خود را از ابتدای اسفند به 68‌درصد برساند. همچنین بازدهی این شاخص از ابتدای سال‌به 4/ 34‌درصد رسید. همان‌طور که از ارقام فوق نیز پیداست، در رالی صعودی اخیر، سهام بزرگ و شاخص‌‌‌‌‌‌ساز بازار در قیاس با سهم‌‌‌‌‌‌های کوچک بازار رشد کمتری داشته‌‌‌‌‌‌اند، به‌گونه‌ای که شاخص هم‌‌‌‌‌‌وزن در ثبت بازدهی، از ابتدای اسفند 9‌درصد و از ابتدای سال‌10‌درصد از شاخص‌کل بالاتر بوده‌است. در اکثر روزهای معاملاتی سال‌جاری شاهد عملکرد بهتر نماگر هم‌‌‌‌‌‌وزن در قیاس با شاخص‌کل بودیم که در گزارش‌های قبلی «دنیای‌اقتصاد» به کرات درباره دلایل استقبال از سهام کوچک گفته شده‌است، اما به‌نظر می‌رسد در روزهای اخیر، شاهد چرخش روند پول در بطن بازار سهام هستیم، به‌گونه‌ای که در دو روز از سه روز معاملاتی اخیر، استقبال از سهام بزرگ بیشتر بوده و موجبات جهش بیشتر شاخص‌کل در قیاس با نماگر هم‌‌‌‌‌‌وزن را فراهم کرده‌است. پیشروی شاخص‌های سهامی همچنان ادامه دارد و شاخص‌کل بورس تهران که در فروردین ماه موفق به فتح قله تاریخی خود در سال‌99 شده‌بود، اکنون 3/ 17‌درصد بالاتر از این سقف تاریخی به پرواز تاریخی خود ادامه می‌دهد. نکته جالب‌توجه دیگری که در بررسی این ارقام به چشم می‌خورد این است که اکنون شاخص هم‌‌‌‌‌‌وزن 50‌درصد بالاتر از سقف تاریخی خود قرار گرفته و به‌تازگی وارد کانال بی‌‌‌‌‌‌سابقه و تاریخی 800‌هزار‌ واحدی شده‌است.

همین موضوع این نکته را به مخاطب یادآور می‌شود که سهام کوچک و با ارزش بازار پایین بورس تهران در قیاس با سهام بزرگ و شاخص‌‌‌‌‌‌ساز بازار در این مدت عملکرد بهتری داشته‌‌‌‌‌‌اند. باید دید که قطار قیمت‌ها در بورس تهران در روزها و ماه‌های آتی کدام مسیر را انتخاب خواهد کرد و چرخش پول به سمت کدام دسته از سهم‌‌‌‌‌‌های بازار خواهد بود. در اولین روز از هفته، شاهد تزریق 2‌هزار و 89‌میلیارد‌ تومانی پول از سوی حقیقی‌‌‌‌‌‌ها به بازار سهام بودیم. سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران خرد بورس تهران با مشاهده روند ادامه‌‌‌‌‌‌دار صعود و جهش قیمت‌ها در بازار سهام، همچنان به خرید سهام در بورس تهران اشتغال دارند و این موضوع سبب‌شده تا در اغلب روزهای معاملاتی کفه ترازوی تغییر مالکیت‌‌‌‌‌‌ها به سمت این گروه از فعالان بازار سهام سنگینی کند. در توصیف اهمیت ورود این مقدار از پول به بازار سهام می‌توان گفت که این مقدار از ورود پول از سوی حقیقی‌‌‌‌‌‌ها از 19مرداد سال‌99 بی‌‌‌‌‌‌سابقه بوده‌است. شایان ذکر است که 19 مرداد 99 همان روزی است که ریزش تاریخی قیمت‌ها در بازار سهام آغاز شد، یعنی در روز گذشته رکورد بیشترین ورود پول به بازار سهام، بعد از ریزش تاریخی سال‌99 به بعد شکسته شد. همچنین ارزش معاملات خرد بازار که شامل سهام و حق‌تقدم می‌شود، در سطح 14‌هزار و 120‌میلیارد‌تومان قرار گرفت. گفتنی است که در این متغیر آماری نیز شاهد رکوردشکنی بودیم، به‌گونه‌ای که این متغیر نیز بیشترین رقم خود را از 22 آذر سال‌99 به بعد تجربه کرد.

سناریوی اصلاحی شاخص‌کل از دید تکنیکالی

نماگر اصلی تالار شیشه‌ای از تاریخ 8 آذر 1401 در یک مدار صعودی قرار گرفت، به‌طوری‌که از آن زمان تاکنون شاخص‌کل سه موج رشد و افت را پشت‌سر گذاشته و هم‌اکنون در نیمه اول دامنه موج چهارم که همان مرحله رشد است قرار دارد. علاوه‌بر این دماسنج اصلی بورس اوراق‌بهادار تهران از روزهای پایانی سال‌گذشته تاکنون بدون اصلاح با رشد همراه بود؛ این در حالی است که چنین روندی که با رونق ارزش معاملات خرد و افزایش چشمگیر ورود پول حقیقی‌‌‌‌‌‌های بازار همراه بود، لذا با توجه به خروج تند و تیز شاخص‌کل از کانال مثبت خود و نزدیک‌شدن به سطح مقاومت قوی روانی 2‌میلیون و 500‌هزار‌واحدی، این سناریو نمایان می‌شود که بازار ممکن است با یک اصلاح 25‌درصدی رشد اخیر (اصلاح تا سطح 1/ 2میلیون واحد) خود روبه‌رو شود. این روند سری‌‌‌‌‌‌های زمانی افت و خیز بازار را می‌توان در رفتار سینوسی تغییرات شاخص‌کل از سال‌99 تاکنون مشاهده کرد. این موضوع نشان از آن دارد که بازار می‌تواند با تمایلات مثبت یا در روندی با رنج مثبت اردیبهشت را به پایان برساند، اما در این میان موقعیت حساس و روانی بازار به‌منظور شناسایی سود بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد بورسی می‌تواند این روند مثبت را در مرحله اول تا حدودی تضعیف کند. علاوه‌بر این در صورتی‌که از سال‌99 تاکنون روند نماگر یادشده را در یک کانال قرار دهیم، درمی‌یابیم که شاخص همچنان می‌تواند به روند صعودی خود ادامه دهد، اما از آنجایی‌که بازار ارز نیز با افزایش قیمت روبه‌رو شده‌است این احتمال می‌تواند افزایش یابد و اصلاح بازار را برای مدت یک الی دو هفته به تاخیر بیندازد، در مقابل گفته می‌شود با توجه به انتظارات تورمی در جامعه و انتظارات مثبت و سودآوری از فرارسیدن مجامع بسیاری از شرکت‌های بورسی می‌تواند تاخیر اصلاح بازار را تایید کند، اما گفته می‌شود که چنین اصلاحی ذات بازار و رفتار منطقی و قابل تحلیل شونده‌شدن بازار است که دیر یا زود رخ خواهد داد و پتانسیل جدید برای رشد مجدد را جذب خواهد کرد.

لزوم احتیاط در بازار سهام

بارها در گزارش‌های قبلی «دنیای‌اقتصاد» در بهمن و اسفند سال‌گذشته اشاره شد که بازار سهام در کلیت خود شاهد نوعی جاماندگی قیمتی در قیاس با متغیرهای کلان تاثیرگذار شده‌است و به‌رغم تاثیر منفی برخی اخبار و رویدادها، دیر یا زود روند صعودی بازار سهام آغاز خواهد شد. همین ماجرا نیز رنگ واقعیت به خود گرفت و شاهد عملکرد فوق‌‌‌‌‌‌العاده بازار سهام در دو ماه اخیر بودیم، حال که کلیت بازار سهام و قیمت‌های تالار شیشه‌ای توانسته خود را با سایر پارامترهای آماری همگام سازد و شکاف بازدهی میان بازار سهام و دیگر بازارها جبران شود، متذکر می‌شویم که سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران در معاملات آتی خود حتما بررسی وضعیت بنیادی شرکت‌ها، دارایی‌های تحت‌مالکیت و انتظار سودآوری آتی را در شرکت‌ها مدنظر قراردهند تا گرفتار اتفاقات تلخی مانند سال‌99 نشوند. در روندهای صعودی معمولا پروژه‌‌‌‌‌‌کردن سهم‌های مختلف و فعالیت‌‌‌‌‌‌های سفته‌‌‌‌‌‌بازانه در سهم‌‌‌‌‌‌های بی‌‌‌‌‌‌بنیاد نیز از سوی بازیگران این گروه از سهم‌‌‌‌‌‌ها انجام می‌پذیرد که این موضوع لزوم احتیاط سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران را در برخورد با این گروه از سهم‌‌‌‌‌‌ها واجب می‌کند تا گرفتار ضرر و زیان‌های مالی نشوند. شاید اگر در ابتدای اسفند، سهمی بدون‌توجه به وضعیت بنیادی آن و انتظار برای سودآوری آتی خریده می‌‌‌‌‌‌شد، تحت‌تاثیر جو مثبت شکل‌‌‌‌‌‌گرفته در کلیت بازار و جاماندگی قیمت‌ها، این‌گونه از سهم‌‌‌‌‌‌ها رشد می‌کردند، اما اکنون قضیه فرق دارد و بورس تهران تا حد زیادی در جبران و پوشش جاماندگی خود موفق عمل کرده و صعود بازار سهام از این نقطه، مستلزم حمایت سایر محرک‌‌‌‌‌‌ها و کاتالیزورهای این بازار از ادامه تاخت‌‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌‌تاز قیمت‌ها است و در غیر ‌این‌صورت می‌توان چشم‌‌‌‌‌‌انداز شکل‌گیری مجدد حباب در این بازار را در دوردست‌‌‌‌‌‌ها مشاهده کرد که در صورت عدم‌دقت و بازبینی در چینش پورتفوی مطمئنا بار دیگر سرمایه سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد.