بی‌توجهی رفتار متقاضیان بازار به نرخ مبنای ارز قیمت پایه
هفته‌ای برای عقبگرد تقاضای پلیمرها
دادوستد مواد اولیه پلیمری در سال جاری در حالی آغاز شد که ذهنیت غالب اهالی بازار بر گران‌بودن قیمت‌های فعلی بود و انتظار افت نرخ بسیار محتمل ارزیابی می‌شد. اینکه در سال گذشته روند صعودی مستمر قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمیایی سبب رسیدن قیمت‌ها به نقطه اوج بی‌سابقه خود شد، دلیل موجهی برای گران ارزیابی‌شدن قیمت‌های پایه به‌شمار می‌رفت که با شروع سال 1400 روند نزولی آن آغاز شده و برای هفته شاهد جریان کاهشی بهای پایه این گروه محصولات در بورس کالا بودیم.
اگرچه دو متغیر اصلی کشف نرخ پایه مواد اولیه پتروشیمیایی، میانگین هفتگی بهای نیمایی ارز و قیمت‌های جهانی به‌شمار می‌رود، اما نباید از اثرگذاری تکانه‌های بهای ارز در بازار آزاد غافل بود چرا‌که تجربه سال گذشته ثابت کرد که به‌تدریج و در کوتاه‌مدت بهای نیمایی ارز به سمت قیمت‌های بازار آزاد همگرا می‌شود، بنابراین این وقفه زمانی برای همگرا‌شدن دو نرخ ارز به سوی یکدیگر سبب شد که رفته رفته معامله‌گران بازارهای کالایی و به ویژه بازار محصولات پتروشیمیایی بهای آزاد ارز را نیز به معادلات هفتگی خود وارد کرده و با توجه به تکانه‌های قیمتی آن، حجم سفارشات خود را تنظیم کنند. از این‌رو می‌بینیم تکانه‌های آزاد ارز، اگرچه در معادله کشف نرخ پایه مواد اولیه پلیمری و شیمیایی لحاظ نمی‌شود اما به‌راحتی و به عنوان یک سیگنال بسیار حیاتی، ذهنیت اهالی بازار را جهت‌دهی کرده و نتیجه نهایی آن میزان تقاضای وارد شده به تالار فیزیکی بورس کالا را شکل می‌دهد.
اینکه برای سه هفته متوالی از 31 اردیبهشت تا هفته منتهی به 14 خرداد سال جاری، رقم تقاضای پلیمری به ثبت رسیده در بازار فیزیکی بورس‌کالا، بالای 100 هزار تن و بیش از میزان عرضه‌ها ارزیابی شد، سطوح مناسب قیمتی بود که به دنبال تکانه‌های بهای ارز در بازار آزاد، جریان کاهشی نرخ نیمایی دلار و رسیدن به کانال 20 هزار تومانی آن در کنار کاهشی‌بودن قیمت‌های جهانی نیرومحرکه لازم برای ورود تقاضای محسوس به بازار را فراهم کرد.
این در حالی بود که در کنار این روند مستمر کاهش نرخ پایه محصولات پتروشیمیایی، به دنبال جرقه‌های افزایشی بهای آزاد ارز و نوسان آن در محدوده 23 تا 24 هزار تومانی، میانگین روزانه نرخ نیمایی ارز افزایشی شد، بنابراین طبق برخی از پیش‌بینی‌های کارشناسان در آن مقطع زمانی، فضا برای رشد قیمت محتمل ارزیابی شد و متقاضیان مواد اولیه پلیمری برای بهره حداکثری از این افت نرخ پایه اقدام به خریدهای حداکثری کردند تا جایی‌که در معاملات هفته پایانی اردیبهشت تا نیمه خرداد، حجم دادوستد پلیمرها فراتر از 70هزار تن به ثبت رسید.
رقمی که متوسط سالانه سال گذشته را پشت‌سر گذاشت و امیدهای زیادی را به این بازار معاملاتی تزریق کرد به‌طوری که زمزمه‌های رکود تقاضا برای مواد اولیه را برای برهه‌ای از زمان کمرنگ کرد.
انتظار کاهشی برای قیمت‌های جهانی، معاملات هفته گذشته را به کما برد
اینکه نوسان دیگر اهرم اصلی تعیین نرخ پایه محصولات پتروشیمیایی یعنی قیمت‌های جهانی، بر بازار سایه انداخت، از مهم‌ترین دلایلی بود که پس از رشد قابل‌قبول میزان تقاضا و حجم معاملات بار دیگر دادوستد این گروه از محصولات را به کما برد و حجم معاملات را برای هفته ماقبل تا سطح 48 هزار تنی و میزان تقاضا را به نزدیک 60 هزار تن کاهش داد. این در حالی بود که نوسان ارز چه در سامانه نیما و چه در بازار آزاد، به‌قدری جدی نبود که بتواند چنین افتی در معاملات را سبب شود و تنها دلیل آن مربوط به عدم تاثیر قیمت‌های جهانی در معادله کشف نرخ پایه برای هفته منتهی به 21 خرداد بود که به دلیل تعطیلی‌های ابتدای هفته از سوی نهاد متولی، ثابت در نظر گرفته شد.
به این ترتیب به‌رغم ثبات قیمت مبنای دلار در معادله تعیین نرخ پایه این محصولات، نرخ جهانی محصولات پتروشیمیایی به‌ویژه برای پلیمرها کاهشی ارزیابی شد از این‌رو معامله‌گران این بازار که به رصد دقیق متغیرهای اساسی می‌پردازند، خریدهای هفته گذشته خود را حداقلی ثبت کرده و سطح تقاضای خود را بیش از 40هزار تن نسبت به هفته‌های ماقبل کاهش دادند.
از این‌رو بازیگر اصلی معامله محصولات پلیمری بورس‌کالا، قیمت‌های جهانی است که با ثبات نسبی قیمت مبنای دلار طی دو هفته اخیر سکاندار این بازار شده است.
واکنش دقیق و سریع اهالی بازار به سیگنال‌های رسمی مخابره شده
دکتر مسعود جمالی، کارشناس بازار پلیمرها در بررسی رخدادهای اخیر این بازار به «دنیای‌اقتصاد» گفت: هفته گذشته تعطیلی روز یکشنبه و عدم استفاده از قیمت‌های جهانی از طرف دفتر توسعه صنایع پایین‌دستی شرکت ملی صنایع پتروشیمی، باعث شد که قیمت‌های پایه هفته گذشته تنها بر مبنای میانگین هفتگی بهای نیمایی دلار در نظر گرفته شود و قیمت‌های جهانی لحاظ نشود.
از آنجا که اکثر متقاضیان اطلاع کامل دارند و روندها را بررسی می‌کنند، افت نسبتا بالایی در سطح تقاضا و حجم معاملات نسبت به هفته‌های ابتدایی خرداد را تجربه کردیم که حجم معاملات نزدیک به 37 درصد نسبت به هفته ماقبل آن کاهش یافت.
جمالی ادامه داد: روز یکشنبه این هفته که قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمیایی اعلام شد، شاهد بودیم که قیمت مبنای دلار، به میزان 5 ریال کاهش داشت اما قیمت‌های جهانی افت جدی را به ثبت رساند. بیشترین اختلاف نرخ پایه مربوط به پلی‌پروپیلین‌های نساجی بود که بیش از 11درصد کاهش قیمت پایه را تجربه کرد. به این ترتیب جریان کلی نرخ پایه محصولات پلیمری برای هفته‌جاری عموما کاهشی بود.
به این ترتیب متقاضیانی که نیازمند تامین مواد اولیه بودند وارد بازار شده و اقدام به خرید کردند به‌طوری‌که در معاملات روز سه‌شنبه هفته‌جاری، از میزان 53 هزار و 25 تن مواد اولیه پلیمری عرضه شده در بورس‌کالا، 44 هزار و 147 تن تقاضا به ثبت رسید که در نهایت به میزان 34 هزار و 717 تن از این محصولات عرضه شده مورد دادوستد قرار گرفت که حدود 65 درصد از حجم عرضه‌ها بود. این در حالی بود که در هفته گذشته تنها 46درصد از حجم عرضه‌ها مورد دادوستد قرار گرفت.
