پرهام پهلوان: برای اصلاح اغلب روندها و حل خیلی از مشکلات، درک وضعیت موجود و میزان اثرگذاری متغیرهای مختلف بر پدیدار شدن وقایع بسیار مهم است. مدل‌سازی، ابزاری برای درک بهتر پدیده‌‌‌های جهان است که برای ساده‌‌‌سازی و قابل فهم کردن موضوعات برای کارشناسان و دانشمندان در بسیاری از علوم استفاده می‌شود. مدل‌سازی در اقتصاد، با استفاده از ابزار سنجش متغیرها و میزان اثرگذاری آنها بر هم، یعنی اقتصادسنجی، ممکن می‌شود. در مدل‌سازی به ارزیابی وضع موجود، رابطه بین متغیرها، میزان اثرگذاری آنها بر یکدیگر و بر متغیر مستقل پرداخته می‌شود. در این پرونده، «باشگاه اقتصاددانان» روزنامه «دنیای‌اقتصاد» به بررسی اهمیت اقتصادسنجی و مدل‌سازی در اقتصاد پرداخته است.

کارل پوپر، یکی از فیلسوفان بزرگ قرن بیستم، نظریه‌‌‌ها را مانند شبکه‌‌‌هایی می‌داند که درصدد هستند تا «جهان» را با عقلانی کردن و توضیح دادن دریابند. هر روزه شاهد هستیم که دانشمندان و محققان به دنبال کشف واقعیت با استفاده از نظریه‌ها هستند. در مورد اقتصاد نیز به دنبال کشف «واقعیت اقتصادی» با استفاده از تئوری‌های اقتصادی هستیم. رویکردهای متفاوتی در نظریه‌های اقتصادی وجود دارد (اقتصاد نئوکلاسیک، اقتصاد رفتاری، نهادگرایی، پساکینزی و...) و برای ارزیابی و برقرای ارتباط نیازمند ابزارها و روش‌های خاصی هستیم. اقتصادسنجی می‌تواند کمک موثری در رسیدن به این هدف باشد.

در کشور ما اقتصاد رشته مظلومی است و مورد تعدی افراد و جریانات متعدد قرار می‌گیرد. یک عده سعی می‌کنند کلا آن را منتفی کنند و برایش جایگزین بسازند، یک عده هم می‌‌‌خواهند آن را منتفی کنند و جایش هرچه می‌‌‌خواهد دل تنگت بگو را قرار دهند. یک جنبه از این حملات، تلاش عده‌ای در منتفی و غیر‌ضرور دانستن ریاضی در اقتصاد است. اخیرا مطلبی دیدم در یکی از کانال‌های مباحث اقتصادی که آقایی درافشانی می‌‌‌کرد -که استاد دانشگاه هم است- و مطالبی می‌‌‌گفت در مورد عدم‌ضرورت ریاضی در اقتصاد؛ بسیار تاثرانگیز از این نظر که این‌گونه افراد نسل جوان کشور را آموزش می‌دهند.

فردریش هایک، اقتصاددان مشهور اتریشی و برنده نوبل اقتصاد، می‌‌‌گوید: «هیچ‌کس نمی‌تواند اقتصاددان بزرگی باشد، بلکه تنها یک اقتصاددان است. من حتی وسوسه می‌شوم اضافه کنم، اقتصاددانی که تنها یک اقتصاددان است، اگر نه یک خطر مثبت، احتمالا یک‌مزاحم خواهد بود.» این نقل‌قول از هایک به این موضوع اشاره دارد که اقتصاد به‌عنوان شاخه‌‌‌ای از علوم اجتماعی هرگز مستقل از سایر شاخه‌‌‌های آن نیست. به نظر می‌رسد که این دیدگاه در زمان هایک چندان نامعمول نبود و اقتصاددان رقیب هایک یعنی جان مینارد کینز نیز در نقل‌قولی دیگر سخنان مشابهی را بیان می‌کند و می‌‌‌گوید: «یک اقتصاددان بزرگ باید دارای ترکیبی نادر از استعدادها باشد... او باید تا حدی ریاضیدان، مورخ، دولتمرد و فیلسوف نیز باشد.» اینکه علم اقتصاد چه تحولاتی را از زمان هایک و کینز طی کرد تا به وضعیت کنونی خود رسید موضوع این یادداشت نیست؛ بلکه برآنیم به این سوال پاسخ دهیم که چرا باید تاریخ اقتصاد را دانست؟

تاریخ و ریاضیات دو رکن جدانشدنی علم اقتصاد هستند که در گذر زمان همواره یکی بر دیگری ارجحیت داشته است و نمی‌‌‌توان با قطعیت گفت که ریاضیات و مدل‌‌‌های ریاضی اهمیت بیشتری داشته است یا تاریخ و وقایع همراه آن. این سوال را می‌‌‌توان به سوال معروف «علم بهتر است یا ثروت» تشبیه کرد که تا به امروز که عموما به این اتفاق نظر رسیده‌‌‌اند که علم جایگاه ویژه‌‌‌تری نسبت به ثروت دارد، جواب واضحی نداشته است. در مورد اقتصاد نیز همین‌گونه است؛ شاید در گذشته تاریخ جایگاه و تاثیر ویژه‌‌‌ای بر اقتصاد و مطالعات اقتصادی داشت؛ اما امروزه با بهبود و پیشرفت ابزارهای ریاضی، دیگر نمی‌توان نقش ویژه ریاضیات در اقتصاد را نادیده گرفت.

ندا وحیدی: بازی‌‌‌های المپیک تابستانی ۲۰۲۴ که سی‌‌‌وسومین دوره بزرگ‌ترین رویداد ورزشی جهان است، از ۵ تا ۲۱مرداد امسال به میزبانی پاریس برگزار می‌شود. اما سوالاتی که ممکن است در ذهن بسیاری از مردم مطرح شود، این است که برگزاری رقابت‌های بزرگ و پرهزینه بین‌المللی، چه سودی برای میزبانان دارد؟ آیا این رقابت‌‌‌ها مانند تیغ دولبه عمل می‌کنند؟ این رقابت‌‌‌ها در کنار مزایا، چه معضلاتی را برای میزبانان ایجاد می‌کنند؟

بازی‌‌‌های المپیک تابستانی پاریس اواسط تابستان امسال به مدت ۱۵روز با شرکت بیش از ۱۰‌‌‌هزار و ۵۰۰ورزشکار و مجموع ۳۲۹مسابقه در رشته‌‌‌های گوناگون ورزشی برگزار می‌شود. رقابت‌‌‌های پارالمپیک هم قرار است از ۲۸اوت تا ۸سپتامبر برگزار شود. امسال در مجموع ۲۰۶کشور در رقابت‌‌‌های المپیک و ۱۸۴کشور در پارالمپیک حضور خواهند داشت. پیش‌بینی می‌شود در طول این رویداد بزرگ، بیش از ۱۵میلیون گردشگر خارجی از پاریس بازدید کنند. براساس مطالعه دانشکده حقوق و اقتصاد ورزش دانشگاه لیموژ فرانسه، کمترین میزان سودآوری این دوره از بازی‌‌‌های المپیک ۹.۸میلیارد دلار و بیشترین آن ۱۲.۱میلیارد دلار برآورد شده است. البته باید گفت بخش اعظم این تاثیرات مالی، به نحوه سازمان‌‌‌دهی مسابقات و میزان استقبال تماشاگران بستگی خواهد داشت.

کمتر از دوماه مانده به برگزاری بازی‌‌‌های المپیک تابستانی ۲۰۲۴ در فرانسه، پاریس پایتخت این کشور سرشار از جنب‌‌‌وجوش است تا آماده‌‌‌سازی‌‌‌های نهایی را برای استقبال از جهان در ششمین دوره ازاین‌‌‌دست مسابقات در فرانسه انجام دهد. اما در میان این همه هیجان، ابهامات زیادی در خصوص آمادگی پاریس برای استقبال از میلیون‌‌‌ها نفری که قرار است به این شهر سرازیر شوند وجود داد.

هفته گذشته، شرکت خودروسازی تویوتا اعلام کرد که قصد دارد پس از پایان بازی‌‌‌های المپیک ۲۰۲۴ در ماه اوت، به رکوردشکنی در اسپانسرینگ بازی‌‌‌های المپیک پایان دهد. به گزارش کیودونیوز، مقامات این شرکت از نحوه پرداخت هزینه‌‌‌های المپیک ناراضی هستند. آنها ترجیح می‌دهند بیشتر به سراغ ورزشکاران و گروه‌‌‌های ورزشی بروند.

محمدحسین شاوردی - پرهام پهلوان: برای بهبود شرایط زندگی مردم، کسب‌وکارها، ‌‌‌ سرمایه‌گذاران و نیز چالش‌‌‌های پیش‌روی دولت آینده ایران، حل چالش‌‌‌های موجود واجب‌‌‌ترین اقدام است. بااین‌حال میان راه‌‌‌حل‌‌‌های پیشنهادی نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری برای این مسائل تفاوت بسیاری وجود دارد. اقتصاددانان معتقدند حتی مشکلات داخلی اقتصاد، بدون افزایش درآمدهای دولت، حل مشکل ناترازی بودجه، مهار تورم و ثبات‌‌‌بخشی به اقتصاد کلان مقدور نخواهد بود. چه چیزی است که از اصلاح کلی اقتصاد ایران ممانعت به عمل می‌‌‌آورد؟

پیشرفت اقتصادی کشور تحت راهبری هر یک از نامزدهای ریاست‌جمهوری از مواضع آنها در حوزه‌‌‌های سیاست خارجی، سیاست داخلی، سیاست فرهنگی و اجتماعی و سیاست‌‌‌های اقتصادی تاثیر می‌‌‌پذیرد. شعار انتخابی آقای جلیلی «یک جهان فرصت، یک ایران جهش، هر ایرانی یک نقش باشکوه» است. روشن نیست چگونه می‌خواهند یک ایران جهش را عملی کنند. جهش، منابع انسانی متخصص و با انگیزه می‌‌‌خواهد، منابع مالی می‌‌‌خواهد، تکنولوژی می‌‌‌خواهد، روابط تجاری و مالی با دنیای صنعتی می‌‌‌خواهد، همراهی و همدلی مردم و امید به آینده می‌‌‌خواهد. مواضع و سیاست‌‌‌های کلی آقای جلیلی در حوزه‌‌‌های مختلف و مهم‌تر از آن، عملکرد گذشته ایشان در خصوص توافق برجام و تلاش برای عدم‌اجرای آن، هیچ‌کدام از شرایط بالا را تامین نمی‌‌‌کند.

یکی از ‌‌سنجه‌‌‌های کلیدی عملکرد اقتصادی در قانون برنامه‌‌ پنج‌ساله‌‌ هفتم (۱۴۰۷-۱۴۰۳)، میانگین رشد سالانه‌‌ اقتصادی ا‌‌‌ست. آنچنان‌که مستحضرید، میانگین مذکور در متن قانون ۸‌درصد در نظر گرفته شده است. این در حالی است که براساس داده‌‌‌های مرکز آمار، میانگین رشد سالانه‌‌ محصول ناخالص داخلی حقیقی در ایران پس از انقلاب تنها چیزی در حدود ۲‌درصد بوده است. حتی اگر سال‌های انقلاب و جنگ را از سری زمانی رشد حذف کنیم، این میانگین در حدود ۳.۵‌درصد باقی می‌‌‌ماند.

دولت بعدی ایران با چالش‌‌‌های اساسی روبه‌رو خواهد بود که می‌‌‌توان آنها را به سه‌دسته اصلی تقسیم کرد.

دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری، انتخاب بین پیشرفت و عقب‌‌‌گرد است. پزشکیان تمایل خود را برای کاهش دردهای اقتصادی ایرانیان با وارد کردن عقلانیت به سیاست داخلی و خارجی ایران نشان داده است. برای این کار، او به محدودیت‌های خود آگاه است. با این حال، مهم است که او نهایت تلاش خود را برای رفع کسری‌‌‌های اقتصادی و سیاسی ایران در حد امکان انجام خواهد داد. حتی اگر پزشکیان فقط موفق به رفع تحریم‌‌‌های اقتصادی ایران شود، یک تسکین بزرگ برای بسیاری از ایرانیان خواهد بود. تحریم‌‌‌ها فاصله بین ایران و سایر کشورها را از نظر شاخص‌‌‌های رفاه افزایش داده‌‌‌اند. تورم و فقر در حال افزایش است، طبقه متوسط در حال ضعیف شدن است، سرمایه انسانی و فیزیکی در حال ترک کشور است، شرایط حقوق بشر در حال بدتر شدن است و خطر درگیری و خشونت در حال افزایش است.

فقدان احزاب ریشه‌دار در کشور که دارای تداوم فعالیت و معرفی شخصیت‌های ملی به عرصه‌ی سیاسی کشور باشند، باعث شده تا انتخابات ریاست جمهوری در ایران دچار وضعیت بغرنجی شود؛ برای داشتن انتخاب مناسب صرفا باید به رزومه‌ی شخصی کاندیداها و عملکرد ایشان در مسئولیت‌های قبلی بسنده کرد و امکان استفاده از مکانیزم مرسوم در جوامع دموکراتیک، یعنی اعطای پاداش و یا مجازات یک حزب و تفکر از طریق صندوق رای، وجود نداشته باشد.