چرا باید از قرنطینه شدن شهرهای چین نگران بود؟
چین، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده بسیاری از مواد خام جهان و بزرگ‌ترین تولیدکننده برخی کالاها از جمله پنل‌های خورشیدی است و طبیعی است که کاهش حتی محدود نرخ رشد آن بر بازارهای مالی تاثیر می‌گذارد. برای پیش‌بینی افق بازارهای مالی، توجه به تحولات در چین ضروری است. در هفته‌‌‌های اخیر، سیاست «تحمل صفر» چین در قبال همه‌گیری کرونا مورد توجه سرمایه‌گذاران و بانک‌های مرکزی بوده؛ زیرا دولت چین طبق این سیاست، شانگهای و تعدادی دیگر از شهرهای بزرگ را قرنطینه کرده است و احتمالا دوره قرنطینه طولانی خواهد بود. شانگهای با جمعیت بیش از ۲۵میلیون نفر، شهری بندری در شرق چین است. در واقع، این شهر، بزرگ‌ترین و ثروتمندترین شهر چین و یکی از شهرهای بزرگ جهان است.
این شهر و شهر مجاور آن، یعنی کانشان که چندی پیش قرنطینه شد، نقش بسیار مهمی در اقتصاد جهان دارند. با توجه به اینکه مشخص نیست دولت چین چه وقت از سختگیری‌ها درباره مقابله با همه‌گیری کرونا خواهد کاست، نگرانی‌ها درباره خساراتی که این تدابیر برای اقتصاد جهان خواهد داشت، افزایش یافته است. واقعیت این است که قرنطینه شانگهای موج‌هایی از شوک به اقتصاد جهان می‌‌‌فرستد و کاملا طبیعی است که سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی درباره این شوک نگران باشند. در حال حاضر، شانگهای مرکز شیوع کرونا در چین است؛ اما بنا بر گزارش‌های منتشرشده، ۴۵شهر دیگر به طور کامل یا نسبی قرنطینه شده‌اند. ۲۵درصد جمعیت چین در این شهرها زندگی می‌کنند و شهرهای یادشده ۴۰درصد تولید ناخالص داخلی چین را تشکیل می‌دهند.
هفته گذشته، نخست‌وزیر چین برای سومین بار طی یک‌هفته هشدار داد که افزایش موارد ابتلا به کرونا تهدیدی جدی برای اقتصاد این کشور است. اما چرا تمام کشورها باید از قرنطینه شدن شهرهای بزرگ چین نگران باشند؟ در مطلب حاضر، به سه دلیل اشاره می‌شود. نخستین دلیل، نقش بزرگ شانگهای در تولید ناخالص داخلی چین است. تولید ناخالص داخلی شانگهای ۴۳۰۰میلیارد یوآن معادل ۶۸۰میلیارد دلار است، سومین بورس بزرگ جهان از لحاظ ارزش شرکت‌ها در آن مستقر است و نیز شانگهای از لحاظ تعداد میلیاردرها در جایگاه پنجم جهان قرار دارد. همچنین شانگهای جذاب‌ترین مقصد برای شرکت‌های بین‌المللی است که مایلند در چین به فعالیت بپردازند. در پایان سال ۲۰۲۱ بیش از ۸۰۰شرکت چندملیتی، دفاتری در شانگهای تاسیس کرده بودند و ۱۲۱ شرکت از میان آنها در فهرست ۵۰۰شرکت بزرگ جهان نشریه فوربس هستند. اپل، کوالکام، جنرال‌موتورز، پپسی و... جزو این شرکت‌ها هستند.
از سوی دیگر، هزاران شرکت با مالکیت خارجی در این شهر دفتر دارند و بخش زیادی از آنها ژاپنی هستند. ارزش بورس شانگهای که در سال ۱۹۹۰ تاسیس شد، بیش از ۷۳۰۰میلیارد دلار است و این بورس پس از بورس نیویورک و لندن، در جایگاه سوم جهان قرار دارد. فعالیت بورس شانگهای، به‌رغم قرنطینه ادامه دارد؛ اما برخی بانک‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری با دشواری مشغول فعالیت هستند. بخش اعظم شرکت‌هایی که سهامشان در بورس شانگهای معامله می‌شود، شرکت‌های بزرگ و تحت مالکیت دولت هستند که نقش مهمی در اقتصاد چین بازی می‌کنند.
دومین دلیل، تجارت است. شانگهای حدود ۴درصد تولید ناخالص داخلی چین را تشکیل می‌دهد؛ اما سهم آن در کل تجارت خارجی چین بیش از ۱۰درصد است. بندر شانگهای، پرترافیک‌ترین بندر کشتی‌های کانتینری جهان است و میزان فعالیتهای آن چهار برابر بندر لس‌آنجلس آمریکاست. نکته دیگر این است که شانگهای، هاب بزرگ هوانوردی در آسیاست. فرودگاه‌‌‌های این شهر سال ۲۰۱۹ به بیش از ۱۲۲میلیون مسافر خدمات ارائه کردند و به این ترتیب، شانگهای پس از لندن، نیویورک و توکیو، چهارمین هاب پرترافیک هواپیمایی جهان است. اما شیوع کرونا در فعالیتهای مختلف شهر، اختلالهای جدی به وجود آورده است؛ یعنی حمل‌ونقل هوایی، فعالیتهای تجاری در بندر، صادرات و واردات و... همگی تحت‌تاثیر همه‌گیری و اقدامات دولت چین برای مهار آن قرار گرفته‌اند؛ این یعنی اختلالهای عمیق‌تر و فراگیر‌تر در زنجیره‌های بین‌المللی تامین انواع کالاها.
بندر شانگهای به فعالیت خود ادامه داده؛ اما داده‌های مربوط به پایان ماه گذشته که از شاخص‌‌‌های اقتصادی چین منتشر شده است، نشان می‌دهد که تعداد کشتی‌‌‌هایی که منتظر تخلیه یا بارگیری از این بندر هستند، به رقم بی‌‌‌سابقه‌ای افزایش یافته است. محدودیت‌های سفر سبب شده است تا رانندگان نتوانند به‌راحتی کالاها را از این بندر خارج کنند یا به آن برسانند.
سومین دلیل، اهمیت زیاد قرنطینه شانگهای برای اقتصاد جهان و نقش این بندر در تولید و فناوری است. منطقه شانگهای که شامل کانشان و چند شهر شرقی دیگر است، یک هاب بزرگ فعالیت صنایع گوناگون، از خودروسازی گرفته تا تولید نیمه‌هادی‌ها است. دو شرکت فولکس‌واگن و جنرال‌موتورز در این منطقه کارخانه دارند و نخستین کارخانه عظیم شرکت تسلا در آسیا، در شانگهای مستقر است. ماه قبل، این شرکت آمریکایی که خودروهای برقی تولید می‌کند، ۶۵هزار دستگاه از این نوع خودروها به بازار عرضه کرد. در ماه ژانویه، شرکت فورد ششمین مرکز بین‌المللی طراحی خود را در شانگهای راه‌اندازی کرد و این نشان‌دهنده اهمیت زیاد این شهر در حوزه تولید است.
کارخانه‌های فولکس‌واگن، تسلا و بسیاری دیگر از کارخانه‌ها در شانگهای هفته‌ها تعطیل بودند که این یعنی زنجیره عرضه برای خودرو و تجهیزات الکترونیکی دچار اختلال بوده است. فعالیت کارخانه نیوی چین که خودروی برقی تولید می‌کند، نیز در شانگهای و چند شهر دیگر چین متوقف شده بود. تعطیلی فعالیت، شامل کارخانه‌های دیگر هم بوده و عرضه محصولات آنها متوقف شده است. با توجه به ارتباط‌های تجاری قوی که بین شانگهای و کشورهای شرق آسیا وجود دارد، اختلالهای یادشده بر اقتصاد این کشورها اثر منفی داشته است. یکی از تحلیلگران می‌گوید، کره‌جنوبی، تایوان و ویتنام و تا اندازه کمتری ژاپن از این اختلال‌‌‌ها تاثیر پذیرفته‌اند. شکی وجود ندارد که تحولات اخیر سبب ضعف در فعالیتهای تولیدی شرکت‌ها می‌شود و به اقتصاد و بازارهای مالی لطمه وارد می‌کند. نقش بزرگ چین در تولید کارخانه‌ای جهان سبب می‌شود، هر گونه اختلال در فعالیتهای این کشور نگرانی‌هایی در کل جهان به وجود آورد.
