آمار تفکیکی تجارت کالایی ایران در ۱۱ماه سال۱۴۰۱
تجارت در آخرین ماه سرما
آمار کلی تجارت ۱۱ ماهه
در مجموع صادرات کالایی ایران بدون احتساب نفت‌خام در ۱۱ماهه سال۱۴۰۱، ۸/ ۴۸میلیارد دلار بوده‌است. از این میزان ۹/ ۱۷میلیارد دلار صادرات اقلام نفتی (فصل ۲۷) بوده‌است با سهم ۷/ ۳۶درصدی و حدود ۹/ ۳۰میلیارد دلار صادرات سایر کالاها با سهم ۳/ ۶۳درصدی بوده‌است. ۷/ ۱۲میلیارد دلار از ارزش کل صادرات بدون‌نفت‌خام طی ۱۱ماهه نخست سال۱۴۰۱ مربوط به صادرات گاز طبیعی و سایر گازهای بوتان و پروپان مایع‌‌‌‌‌شده با سهم حدود ۲۶درصدی بوده‌است. در مقایسه با مدت مشابه سال‌گذشته این آمار در مورد صادرات بهبود ۲/ ۱۲درصدی ارزشی را نشان می‌دهد اما از نظر وزنی ۲/ ۱درصد کاهش داشته است. از منظر واردات در مقایسه با مدت مشابه سال‌گذشته این آمار حاکی از افزایش ۳/ ۱۵درصدی و افت ۶/ ۸درصدی است.
آمار تفکیکی صادرات در ۱۱ماهه ۱۴۰۱
آمار صادرات ماهانه کالایی ایران بدون نفت‌خام طی ۱۱ماه سال۱۴۰۱ به‌طور میانگین ۴/ ۴میلیارد دلار بوده؛ این رقم بدون احتساب فصل ۲۷ طی ۱۱ماهه این سال ۸/ ۲میلیارد دلار است. این رقم برای کل کالاها بدون احتساب نفت‌خام به تفکیک ماه در فروردین ۱۶/ ۴میلیارد دلار، اردیبهشت ۴۹/ ۴میلیارد دلار، خرداد ۷۵/ ۴میلیارد دلار، تیر ۵۲/ ۳میلیارد دلار، مرداد ۸/ ۳میلیارد دلار، شهریور ۶۰۷/ ۳میلیارد دلار، مهر ۷۹۷/ ۳میلیارد دلار، آبان ۱۲/ ۴میلیارد دلار، آذر ۹۲/ ۳میلیارد دلار، دی ۹۷/ ۸میلیارد دلار و بهمن ۵۶/ ۳میلیارد دلار بوده‌است. صادرات فصل ۲۷ برای ۱۱ماهه سال‌جاری به تفکیک ماه در فروردین ماه ۱/ ۱میلیارد دلار، اردیبهشت ۵۹/ ۱میلیارد دلار، خرداد ۱۸/ ۱میلیارد دلار، تیر ۱۱/ ۱میلیارد دلار، مرداد ۱۴/ ۱میلیارد دلار، شهریور ۰۴/ ۱میلیارد دلار، مهر ۰۱/ ۱میلیارد دلار و آبان ۰۶/ ۱میلیارد دلار بوده‌است؛ این رقم در آذر ماه به زیر یک‌‌میلیارد دلار و ۹۵/ ۰میلیارد دلار می‌رسد و در دی ماه با جهشی چشمگیر به قله ۶۱/ ۶میلیارد دلاری صعود می‌کند اما بار دیگر در ماه بهمن به زیر یک‌‌میلیارد دلار می‌رود و با ثبت رقم ۸۲/ ۰میلیارد دلاری به کمترین میزان از ابتدای سال‌سقوط می‌کند.
گروه‌های عمده صادراتی در ۱۱ماهه ۱۴۰۱
گروه‌های عمده صادراتی به‌ترتیب عبارتند از: گازهای نفتی و سایر هیدروکربورهای گازی شکل، پلیمرهای اتیلن به اشکال ابتدایی، کودهای معدنی و شیمیایی، ازته، روغن‌های نفتی و روغن‌های حاصل از مواد معدنی قیری، فرآورده‌هایی که دارای ۷۰درصد وزنی یا بیشتر نفت یا روغن‌های حاصل از مواد معدنی قیری باشند، الکل‌‌‌‌‌های غیرحلقوی و مشتقات هالوژنه، سولفاته، نیتره یا نیتروژنه آنها، محصولات نیمه‌‌‌‌‌تمام از آهن یا از فولادهای غیرممزوج، کک نفت، قیر نفت و سایر تفاله‌‌‌‌‌های حاصل از نفت یا از روغن‌های مشتق از مواد معدنی غیرقیری، آهن و فولادهای غیرممزوج به شکل شمش یا به اشکال ابتدایی دیگر (به استثنای آهن، سایر میله‌‌‌‌‌ها از آهن یا از فولادهای غیرممزوج فقط آهنگری شده،گرم نوردشده یا گرم کشیده‌شده یا گرم اکسترود‌شده، همچنین آنهایی که بعد از نورد‌شدن تاب داده شده‌اند، آلومینیوم به‌صورت کارنشده، مس تصفیه‌شده و آلیاژهای مس به‌صورت کارنشده، روغن و سایر محصولات که از تقطیر قطران‌های زغال‌سنگ در درجه حرارت زیاد به‌دست می‌آید، هیدروکربورهای حلقوی، سنگآهن و کنسانتره‌‌‌‌‌های آن، از جمله پییریت آهن تفته شده، روی به‌صورت کار نشده، آمونیاک بدون آب، آمونیاک محلول در آب، مفتول مسی، سایر میوه‌های سخت‌پوست، تازه یا خشک، حتی پوست کنده، هیدروکربورهای غیرحلقوی، سیمان پرتلند (کلینکر و سفید) پلیمرهای استیرن به اشکال ابتدایی، صفحات و ورق‌‌‌‌‌های پلاستیکی ساخته‌شده، گوجه‌‌‌‌‌فرنگی، شیر و خامه شیر، غلیظ شده، یا به آن قند یا سایر مواد شیرین‌‌‌‌‌کننده دیگر اضافه شده، خرما، انجیر، آناناس آواکادو و...تازه یا خشک شده.
مقاصد مهم تاثیرگذار در تغییر ارزشی صادرات
مقاصد صادراتی که بالاترین تاثیر مثبت بر رشد ارزشی صادرات طی یازده‌ماهه ۱۴۰۱ را داشتهاند عبارتند از: ترکیه، عراق، امارات‌متحده‌عربی، چین، عمان، هند، پاکستان، ارمنستان، موزامبیک، فدراسیون‌روسیه، ترکمنستان، جمهوری‌آذربایجان، سنگاپور، ونزوئلا، آفریقای‌جنوبی، اردن، تاجیکستان، سودان، کویت و بنگلادش. بنا بر آمار گمرک این ۲۰کشور با مجموع صادرات نزدیک به ۴۳میلیارد دلاری ایران به آنها و مشارکت ۹/ ۱۴واحد درصدی، بیشترین تاثیر مثبت را داشتهاند.
مقاصدی که بیشترین تاثیر منفی بر رشد ارزشی صادرات طی ۱۱ماهه ۱۴۰۱ را داشتهاند عبارتند از: قطر، رومانی، قرقیزستان، فیلیپین، کنیا، تانزانیا، مجارستان، سری‌لانکا، میانمار، تایوان، برزیل، اوکراین، الجزایر، ایتالیا، تایلند، آلمان، ازبکستان، افغانستان، غنا و اندونزی. بنا بر آمار گمرک این ۲۰ کشور با مجموع صادرات نزدیک به ۲/ ۴میلیارد دلاری ایران به آنها و مشارکت منفی ۱/ ۳واحد درصدی بیشترین تاثیر منفی را داشتهاند.
قیمت‌های جهانی گروه‌های اصلی کالاهای اساسی در بهمن ماه
صادرات کالایی ایران عمدتا شامل مشتقات انرژی و مواد غذایی است که بیشتر آنها تورم داشتهاند. قیمت انرژی در فوریه (بهمن) ۲۰۲۳ نسبت به ماه پیش از آن کاهش ۳/ ۷درصدی داشته است. دلیل این کاهش ارزش افت ۱۹درصدی بهای گاز طبیعی و کاهش ۹۸/ ۰درصدی بهای نفت‌خام است. کالاهای غیر‌انرژی نسبت به ماه پیش از خود افت ۸/ ۰درصدی نشان می‌دهند. دلیل این کاهش قیمت افت بهای مواد معدنی و فلزات در مقابل افزایش بهای اقلام کشاورزی بوده‌است. محصولات کشاورزی ۱/ ۱درصد نسبت به ماه پیش از آن افزایش نشان می‌دهد که به دلیل افزایش توام اقلام خوراکی و آشامیدنی است. در این گروه به تفکیک نوشیدنی‌ها و خوراکی‌ها به‌ترتیب ۲/ ۵ و ۰۳/ ۱درصد افزایش نشان می‌دهند که در مورد خوراکی‌ها هرچند ذرت دامی، روغن پالم و سویا، پنبه پودر ماهی، برنج و کائوچو افت ارزش داشتهاند در مقابل روغن نارگیل، دانه، سویا، موز، گندم و شکر افزایش قیمت داشتهاند. کودها ۶/ ۵درصد افت ارزش داشتهاند و مواد معدنی نیز روندی کاهشی در نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته نشان می‌دهند که به دلیل افت بهای اکثر فلزات شامل آلومینیوم، مس، روی، قلع، سرب، نیکل و در مقابل افزایش بهای سنگآهن بوده‌است.
قیمت جهانی غذا در بهمن ماه
در گروه مواد غذایی شاهد افت حدود ۶/ ۰درصدی شاخص‌کل بهای مواد غذایی در ماه فوریه (بهمن) ۲۰۲۳ نسبت به ماه قبل بوده‌‌‌‌‌ایم که برای یازدهمین ماه متوالی کاهش داشتهاند. این میزان در مقیاس ماه، کاهش ۸درصدی نسبت به ماه مشابه سال‌قبل داشته است؛ افزایش اندک و ۳/ ۰درصدی بهای گندم در این ماه همراه با رقابت بین عرضه‌‌‌‌‌کنندگان در استرالیا و آمریکا و رشد ۱/ ۰درصدی بهای ذرت ناشی از تضعیف شرایط تولید در آرژانتین ضمن تقویت صادرات برزیل است. افت ۹/ ۰درصدی بهای جو به دلیل افزایش دسترسی به این محصول در مناطق نیمکره‌جنوبی و افت یک‌درصدی بهای برنج به دلیل تضعیف ارزش پول ملی در برخی کشورها همراه با افت فعالیت صادراتی عرضه‌‌‌‌‌کنندگان این محصول است.
استمرار افت بهای اکثر روغن‌های خوراکی به دلیل افت تقاضای جهانی برای واردات پالم و سویا چشم‌‌‌‌‌انداز مثبت افزایش عرضه در منطقه آمریکای‌جنوبی برای سویا و تداوم افت بهای روغن‌های آفتابگردان و کلزا به علت افزایش ظرفیت صادرکنندگان این محصولات بوده‌است. افت بهای اکثر محصولات لبنی با شدت بیشتر برای شیرخشک و کره به دلیل افت تقاضا و حجم بالای خریدهای قبلی و افزایش عرضه به علت افزایش تولید فصلی شیرخام در اروپای‌غربی بوده‌است.
برای هشتمین ماه متوالی بهای گوشت مرغ به دلیل عرضه قابل‌توجه و افت تقاضای وارداتی افت داشته است و این به‌رغم تشدید آنفلوآنزای مرغی در برخی کشورهای تولیدکننده عمده همراه با ثبات نسبی بهای گوشت گاو و گوسفند به دلیل تعادل وضعیت عرضه و تقاضا در این گروه بوده‌است.
تضعیف چشم‌‌‌‌‌انداز تولید شکر در هند همراه با افزایش تقاضا برای واردات جزو عوامل اصلی رشد بالای قیمت این محصول در ماه موردبررسی است.
