در یک نشست با حضور نمایندگان بخش‌خصوصی و دولتی بررسی شد
تبعات فیلترینگ برای کسب و کارها
به گفته فعالان اقتصادی، فیلترینگ شبکههای اجتماعی نظیر اینستاگرام که در سال‌های اخیر کسبوکارهای زیادی را در خود جای داده‌اند، موجب آسیب به معیشت فعالیت‌های اقتصادی در این فضا شده است. برآوردها نشان می‌دهد تنها در همین پلتفرم، ۹ تا ۱۱میلیون مورد کسبوکار فعال هستند. در عین حال صنعت و صادرات نیز با توجه به قطعی و کندی اینترنت، تحت‌تاثیر قرار گرفته‌اند و تداوم این روند به نفع اقتصاد کشور نخواهد بود.
در این نشست حسین سلاحورزی، نایب‌‌‌‌‌‌رئیس اتاق ایران و قائم‌‌‌‌‌‌مقام دبیر شورای گفتوگو به شرایط سه هفته گذشته، قطعی اینترنت بین‌المللی و فیلتر شدن پلتفرمهای خارجی به‌عنوان ابزار ارتباطی فعالان اقتصادی با طرف‌‌‌‌‌‌های تجاری و بروز مشکلات برای صاحبان کسب‌‌‌‌‌‌وکارها، اشاره کرد.
او از بروز اختلال در ارائه خدمات و پیگیری امور جاری در کنار افزایش ۳۰برابری استفاده از انواع فیلترشکن‌‌‌‌‌‌ها سخن گفت و تاکید کرد: مجموع این رویدادها، کاهش یک‌سومی درآمدهای جابه‌‌‌‌‌‌جایی مرسولات فروشگاه‌‌‌‌‌‌های اینترنتی را طبق اظهارات مدیرعامل پست، توقف فعالیت کسب‌‌‌‌‌‌وکارهایی که در اینستاگرام حضور داشتند، اختلال در زیرساخت انواع صنایع از جمله سیستم حمل‌ونقل و غیره را به‌دنبال داشته است.
اضافه شدن قطعی اینترنت به معضلات دیگر چون تحدیدهای تحریمی و ایجاد فضای ناامیدی در بین جوانان از دیگر موضوعاتی بود که نایب‌‌‌‌‌‌رئیس اتاق ایران به آن اشاره کرد. به اعتقاد سلاحورزی بر‌گزاری جلساتی به‌منظور بررسی عواقب قطعی اینترنت موجب می‌شود تا سیاستگذاران متوجه ابعاد گسترده و پیامدهای ناشی از این محدودیت بشوند.
باید از هرگونه بی‌‌‌‌‌‌ثباتی در فضای اقتصادی اجتناب کرد
در ادامه محسن عامری، رئیس مرکز بهبود کسبوکار اتاق ایران به درخواست فعالان اقتصادی برای پیگیری و ورود پارلمان بخش‌خصوصی کشور به مساله قطعی اینترنت اشاره و تصریح کرد: طبق قانون، شورای گفتوگو باید روی اثرات تصمیمات و سیاست‌های دولت و حاکمیت بر کسب‌‌‌‌‌‌وکارها متمرکز باشد و مشکلات ناشی از اجرای این برنامه‌‌‌‌‌‌ها را شناسایی و ضمن اعلام آنها، راهکارهای پیشنهادی خود را نیز مطرح کند.
بر اساس اظهارات او امروز حضور کسب‌‌‌‌‌‌وکارها در شبکههای اجتماعی بسیار گسترش پیدا کرده و با استقبال خوبی مواجه شده است؛ اما متاسفانه قطعی اینترنت و فیلتر‌شدن پلتفرم‌‌‌‌‌‌هایی مانند اینستاگرام که در دنیا یک و نیم‌میلیارد و در ایران بالغ بر ۴۸میلیون کاربر دارد، موجب‌شده تا فعالیت آنها مختل یا متوقف شود که تبعات اجتماعی و اقتصادی زیادی را در پی خواهد داشت.
او به آمارهایی که درباره تعداد کسبوکارهای فعال در فضای اینستاگرام، منتشرشده اشاره و آن را بین ۹ تا ۱۱میلیون مورد برآورد کرد و گفت: با توجه به وضعیت اقتصادی امروز کشور هرگونه عدم‌ثبات و تغییر می‌تواند شرایط را برای فعالان اقتصادی مشکل‌‌‌‌‌‌تر کند، برای همین باید فضای اطمینان‌‌‌‌‌‌بخشی را برای این حوزه ایجاد کنیم و طبق قانون باید هرگونه سیاستگذاری پیش از اجرا به اطلاع فعالان اقتصادی برسد تا خود را برای مواجهه با آن مهیا کنند.
نگرانی از عادی‌‌‌‌‌‌سازی قطعی اینترنت
افشین کلاهی، رئیس کمیسیون کسبوکارهای دانش‌‌‌‌‌‌بنیان اتاق ایران وظیفه اولیه هر دولت را تامین رفاه در جامعه دانست و تاکید کرد: بعد از تامین رفاه، موضوع امنیت قرار می‌گیرد؛ اما متاسفانه گاهی در کشور نگاه‌‌‌‌‌‌های امنیتی بر حفظ رفاه اولیه در جامعه پیشی می‌گیرد و با همین توجیه، به‌راحتی اینترنت را که یک زیرساخت کلیدی در صنعت است را قطع می‌کنیم. هنوز باور نکردیم، اینترنت مانند برق، جاده، اتومبیل است و دیگر تنها یک ابزار نیست که به‌راحتی بتوان آن را قطع کرد.
این فعال اقتصادی اتخاذ تصمیمات برمبنای اطلاعات یک عده خاص و بدون درنظر گرفتن ابعاد مختلف یک موضوع را مشکل جدی این روزهای کشور عنوان کرد و گفت: این یک شوخی تلخ است که در سال‌جاری، توسعه و جذب سرمایه‌گذاری در حوزه دانش‌‌‌‌‌‌بنیان‌‌‌‌‌‌ها موردبحث قرار گرفت. از طرفی عادی شدن قطعی اینترنت موضوعی است که فعالان اقتصادی را بسیار نگران می‌کند.
عضو هیات‌نمایندگان اتاق ایران عنوان کرد: راه‌‌‌‌‌‌هایی که در گذشته رفتیم و به نتیجه نرسیده را نباید مجددا رفت. فیلترینگ نتیجه نمی‌دهد و باید بدانیم که اینترنت تنها IT نیست و روی همه جوانب صنعت اثر دارد.
او اینترنت را یک حق اولیه برای همه مردم دانست و خواستار اجتناب از قطعی آن شد. به اعتقاد کلاهی در این حوزه سال‌ها تلاش شده و جذب سرمایه اتفاق افتاده، از طرفی قانون تدوین‌شده و زیرساخت‌های توسعه و تقویت آن شکل‌گرفته است؛ اما خیلی راحت همه آنها از بین رفت.
رئیس کمیسیون کسبوکارهای دانش‌‌‌‌‌‌بنیان ابزار اصلی حوزه فناوری را اینترنت عنوان کرد و افزود: این طنز است در سالی که شاهد قطعی اینترنت هستیم از اقتصاد دانش‌‌‌‌‌‌بنیان حرف بزنیم. در این وضعیت در حدود ۳هزار‌میلیارد تومان کسبوکار دچار تهدید است. برندینگ آسیبدیده، مهاجرت اوج گرفته و شاهد عادی‌‌‌‌‌‌سازی قطعی اینترنت هستیم.
افت سهم صنعت ICT از تولید ناخالص داخلی
فرزین فردیس، نایب‌‌‌‌‌‌رئیس کمیسیون کسبوکارهای دانش‌‌‌‌‌‌بنیان اتاق ایران بر اساس آمارهای موجود سهم صنعت ICT در GDP کشور را‌برابر با ۳/ ۳درصد برآورد کرد و گفت: متاسفانه با توجه به شرایط به‌وجود آمده، شاهد افت جدی در فرآیند تولید و کاهش سهم این حوزه در تولید ناخالص داخلی هستیم. بی‌‌‌‌‌‌انگیزگی‌‌‌‌‌‌ها و عوامل غیرمستقیم روی این موضوع اثر دارند.
او درباره اثرگذاری صنعتICT روی بسیاری از صنایع دیگر سخن گفت و افزود: قطع‌شدن اینترنت، صادرات کشور را نیز دچار خدشه کرده است. صنعت ICT یک صنعت فانتزی نیست بلکه صنعت زیرساختی است که نمی‌توان آن را به همین راحتی کنار گذاشت. هرچند در این وضعیت سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران دیگر انگیزه‌‌‌‌‌‌ای برای ورود به این حوزه ندارند.
به باور این فعال اقتصادی هر کشوری برای حفظ بازارهای خود باید مجهز به فناوری باشد که در حال‌حاضر برعکس آنچه که باید اتفاق افتد، شاهد از‌دست‌دادن جوانان و زیرساخت‌های فناورانه خود هستیم. متاسفانه در طول تاریخ همیشه قدرت فناوری و علم روز را نادیده گرفته‌ایم. افشین شکرخدایی، رئیس کمیسیون توسعه پایدار، محیط‌زیست و آب اتاق ایران از درگیری برای استفاده از فواید انقلاب صنعتی سوم که به حوزه ارتباطات مربوط می‌شود، انتقاد کرد و پشیمانی دولت و حاکمیت درباره ایجاد بسترهای توسعه سطح ارتباطات بین افراد را نادرست خواند و گفت: امکان ندارد جامعه به عقب برگردد. شاید دیگر به انقلاب صنعتی چهارم ورود نکنیم؛ اما دیگر به عقب هم نمی‌‌‌‌‌‌رویم، بنابراین دولت و حاکمیت باید نسبت به این مساله هوشیار باشند و رویکردهای خود را مورد بازنگری قرار دهند.
او از تدوین برنامه هفتم توسعه که در حال انجام است، سخن گفت و افزود: امروز برنامه هفتم توسعه در دست تدوین است؛ اما چطور می‌توان بدون دسترسی به بسترهای ارتباط جهانی، کسب‌‌‌‌‌‌وکاری داشت، صادرات را توسعه داد و به فکر حفظ و تقویت بازارهای خود بود؟ در این شرایط چگونه باید برای توسعه برنامه‌‌‌‌‌‌ریزی کرد؟
امکان ادامه فعالیت کسبوکارهای اینترنتی در هاله‌‌‌‌‌‌ای از ابهام
هومن حاجی‌‌‌‌‌‌پور، معاون کسبوکار اتاق تهران با بیان اینکه فرآیند توسعه بنگاه‌ها به دلیل شرایط اینترنتی موجود دچار خدشه شده است، گفت: نه‌تنها فرآیند توسعه دچار ابهام است بلکه بنگاه‌ها به تعطیلی واحدها و انتقال سرمایه به خارج از کشور می‌‌‌‌‌‌اندیشند. از طرفی سرمایه‌گذاری تحت‌تاثیر این شرایط کاهش پیدا کرده است و سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران داخلی و خارجی رغبتی به حضور در این بازار ندارند.
او تاکید کرد: امکان ادامه فعالیت کسبوکارهای خانگی و اجابت تعهدات قبلی آنها، امکان فعالیت کسبوکارهای حوزه گردشگری و غیره همگی در هاله‌‌‌‌‌‌ای از ابهام قرار دارد و بدون هیچ آینده‌نگری دچار گرفتاری جدی هستند. حتی از بعد اقدامات پژوهشی و دسترسی به اطلاعات در حوزه‌های مختلف برای انجام مطالعات علمی دچار اختلالات جدی هستیم.
سادینا آبایی، فعال حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و نایب‌‌‌‌‌‌رئیس کمیسیون احداث، خدمات فنی و مهندسی اتاق ایران دریافت مالیات از واحدهای فروشنده فیلترشکن را یکی از مطالبات خود از دولت عنوان کرد و افزود: این سوال برای فعالان اقتصادی و صاحبان کسبوکار مطرح است که دولت چگونه و با چه سازوکاری به حمایت از آنها خواهد پرداخت. دولت چگونه می‌خواهد خسارت آنهایی که به دلیل شرایط پیش‌آمده و قطع‌شدن اینترنت دچار ضرر و زیان و هزینه‌های هنگفت مالی شده‌اند را جبران کند؟ و آیا دادستانی کل کشور وضعیت کسبوکارهای آسب دیده از قطعی اینترنت را بررسی می‌کند؟
در واکنش به آنچه در این نشست از سوی فعالان اقتصادی مطرح شد، حسین میرزاپور، عضو کمیسیون تنظیم مقررات و مشاور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، گفت: اعضای کمیسیون تنظیم مقررات معتقدند اگر بخش‌خصوصی خوشحال و امیدوار در صحنه نباشد، تنظیم‌‌‌‌‌‌گری و مقررات‌‌‌‌‌‌گذاری معنا ندارد و توسعه محقق نمی‌شود، پس تلاش می‌کند در مسیر حرکت خود با انحصارگری در دولت مقابله کند و راه را برای حضور پررنگتر بخش‌خصوصی بگشاید. او ادامه داد: از طرفی وزارتخانه بارها به‌طور شفاف اعلام کرده که پلتفرمهای داخلی با سختگیری‌‌‌‌‌‌های بسیار زیادی مواجه هستند و به‌راحتی نمی‌توانند در فضای داخلی با وجود انواع قوانین و مجوزهای محدودکننده، فعالیت کنند. در این رابطه پیشنهاد این است که تعامل و گفتوگو بین دولت و بخش‌خصوصی همیشگی باشد و تنها به همین روزها معطوف نشود؛ چراکه متاسفانه پشت میزهای تصمیم‌گیری به اندازه کافی با هم صحبت نمی‌کنیم.
میرزاپور تصریح کرد: بحث اینترنت و استفاده از پلتفرمهای خارجی ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و امنیتی دارد؛ اما باید باور داشت که امنیت بدون توسعه اقتصادی، پایدار نیست. امروز اقتصاد، جنبه بسیار مهمی است و باید برای آن فکری کرد. مشاور وزیر ارتباطات موضع‌‌‌‌‌‌گیری بخش‌خصوصی نسبت به بومی‌‌‌‌‌‌سازی پلتفرم‌‌‌‌‌‌ها را مبهم ارزیابی کرد و افزود: آنچه در این بین اهمیت دارد این است که بدانیم بخش‌خصوصی نسبت به بومی‌‌‌‌‌‌سازی انواع پلتفرم‌‌‌‌‌‌ها چه رویکردی دارد؛ هرچند در این رابطه بسته سیاستی مشخصی هم نداریم. البته نگاه وزارتخانه نسبت به این موضوع این است که نباید به بهانه حمایت از بومی‌‌‌‌‌‌سازی، انحصار ایجاد کرد؛ اما باید بدانیم که نسبت به سرمایه‌گذاری داخلی در این حوزه چه رویکردی وجود دارد؛ باید در این رابطه تصمیم گرفت.
او افزود: نگرانم از اینکه صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات به سرنوشت صنعت خودروسازی دچار شود و هیچ‌کس حاضر نباشد از آن دفاع کند.
عضو کمیسیون تنظیم مقررات از پیگیری برای رسیدن به فرمول‌‌‌‌‌‌هایی که به کسبوکارهای خرد آسیبدیده، کمک کند خبر داد و گفت: حمایت از این کسب‌‌‌‌‌‌وکارها برای وزارت ارتباطات مهم است و این بخش اعتقاد دارد که با اقتصاد دستوری و انحصارطلبی، رو به جلو حرکت نخواهیم کرد.
او همچنین از پیگیری برای رسیدن به متر و ابزاری برای دست یافتن به اطلاعات آماری دقیق در حوزه ICT خبر داد.
قاسم خداوردی‌‌‌‌‌‌لو، کارشناس محتوا و مدیرکل تشکل‌های معاونت محتوای مرکز ملی فضای‌مجازی با بیان اینکه آمارها نشان می‌دهد تعداد کسبوکارهای فعال در اینستاگرام از ۳۹۰هزار تا ۱۱میلیون متغیر است، عنوان کرد: این آمارها نشان می‌دهد که در هر حال برای کشوری که مشکل شغل دارد حتی کمتر از ۳۹۰هزار کسبوکار هم که درگیر این فضا باشند، وضعیت نگران‌‌‌‌‌‌کننده است. سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی به‌شدت تحت‌تاثیر قرار گرفته و باید مورد‌توجه باشد.
او با بیان اینکه فعالیت پلتفرمهای داخلی در جامعه خواهان دارد و باید از آنها حمایت شود، تصریح کرد: در عین حال که دولت باید برای حمایت از این پلتفرم‌‌‌‌‌‌ها برنامه داشته باشد، باید برای جبران خسارت‌‌‌‌‌‌های واردشده به کسبوکارهای اینترنتی، کارجدی انجام دهد. پیشنهاد مالیاتی که در این رابطه داده شده شاید از دید سازمان مالیاتی بزرگ است؛ اما برای بخش‌خصوصی کفاف هزینه‌‌‌‌‌‌ها را نمی‌دهد.
در این نشست کاهش میزان تراکنش‌های مالی از محیط اینترنتی، ورود انواع VPNها و امکان هک‌شدن صنایع مختلف و بالا‌رفتن سطح ریسک آنها، عدم‌سرمایه‌گذاری بنگاه‌ها و فعالان اقتصادی برای ورود به حوزه هوشمندسازی صنعت، ازدست‌رفتن امکان فعالیت عشایر و روستایی‌هایی که در چارچوب پلتفرم‌‌‌‌‌‌هایی چون اینستاگرام بازاریابی کرده بودند نیز به‌عنوان آسیب‌‌‌‌‌‌های ناشی از قطع‌شدن اینترنت و فیلترینگ پلتفرمهای خارجی مطرح شد.
در نهایت عامری، رئیس مرکز بهبود کسبوکار اتاق ایران با بیان این مطلب که در سال‌حمایت از تولید دانش‌‌‌‌‌‌بنیان، فیلترینگ راه درستی نیست، تاکید کرد: تمامی کسب‌‌‌‌‌‌وکارها از وضعیت به‌وجود آمده آسیب دیدند و باید توجه داشت که حمایت از بومی‌‌‌‌‌‌سازی پلتفرم‌‌‌‌‌‌ها به‌معنای از دسترس خارج‌کردن دیگر پلتفرم‌‌‌‌‌‌ها نیست. از سوی دیگر اگر قانون صریحی تصویب شود که اطلاعات شخصی کاربران در پلتفرمهای داخلی حفظ شوند، سطح استقبال از آنها بیشتر خواهد شد. او از دولت و حاکمیت خواست برای سروسامان دادن به وضعیت اقتصادی کشور، هرچه سریع‌تر تکلیف اتصال اینترنت بین‌المللی را مشخص کنند.
