مقاصد صادراتی لوازم‌خانگی ایران کجاست؟
جغرافیای صادرات صنعت سفید
به گفته رئیس انجمن قطعه‌سازان لوازم‌خانگی برخی از قطعات ایرانی به اروپا هم صادر می‌شوند. بحث کیفیت لوازم‌خانگی، تولید داخل، ممنوعیت واردات لوازم خارجی در برهه‌‌‌‌‌‌‌ای بسیار بالا گرفت و جز قرارگرفتن در راس اخبار صنعتی و اقتصادی، به اخبار سیاسی هم وارد شد. ممنوعیت واردات لوازم‌خانگی خارجی با هدف حمایت از تولید داخلی محصولات مطرح شد، در واقع هدف این بود که با ایجاد انحصار در تولید هم کیفیت کالای تولید داخل بالا برود، هم کمیت آن تقاضای بازار را تامین کند و در عین حال میزانی هم برای فتح بازارهای خارجی باقی بماند. بر اساس آمار عملکرد تجاری سال‌جاری در فصل بهار امسال ۱۱۱میلیون دلار لوازم‌خانگی به بازارهای هدف ارسال شده است که هم از نظر وزن و هم از نظر ارزش نسبت به بهار سال‌گذشته رشد داشته است. در ماه نخست ارزش صادرات لوازم‌خانگی ایران ۲۵میلیون دلار بوده است که با افزایش، در‌ماه اردیبهشت به ۴۲میلیون دلار و نیز در‌ماه بعدی یعنی خرداد نیز به ۴۴میلیون دلار رسیده است.
بازار دست‌‌‌‌‌‌‌نخورده آمریکای‌جنوبی
رئیس انجمن قطعه‌سازان لوازم‌خانگی به مقاصد صادرات این لوازم اشاره کرد و به «ایسنا» گفت: «کشورهای همسایه مثل عراق، افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، ازبکستان و جمهوری‌آذربایجان از جمله مقاصد صادرات لوازم‌خانگی ایرانی هستند و به برخی کشورها مثل ترکیه، قطعات هم صادر می‌شود.»
مرسل صدیق درباره دیگر مقاصد صادراتی قطعات لوازم‌خانگی جز ترکیه گفت: «برخی شرکت‌ها شیرآلات را به اروپا، آلمان، انگلستان و فرانسه هم صادر می‌کنند. البته صادرات به برخی کشورها به دلیل مشکلات سیاسی متوقف‌شده است.» صدیق، جز کشورهای همسایه که هدف صادراتی کالاهای ایرانی هستند، از یک بازار دست‌‌‌‌‌‌‌نخورده نیز به‌عنوان مقصدی مناسب برای صادرات لوازم‌خانگی ایران سخن گفت. به گفته او «در این میان بهترین بازار در حال‌حاضر بازار آمریکای‌جنوبی است که مصرف زیادی در حوزه لوازم‌خانگی دارند، اما ایران به این منطقه صادرات ندارد که یکی از مشکلات اصلی، نبود ناوگان حمل کالا به این کشور‌هاست. در اصل ایران وسیله حمل کالا به مقصدهای مختلف را به‌طور سیستماتیک ندارد که این موضوع یکی از معضل‌‌‌‌‌‌‌های صادرات است.»
او برآوردی نیز از بازار این کشورها ارائه کرد و گفت: «درخواست در کشورهای آمریکای‌جنوبی آن‌قدر زیاد است که صادرات اروپا هم همه این تقاضا را پوشش نمی‌دهد.» هرچند این فعال اقتصادی جزئیاتی از آمار آن مطرح نکرد، اما در ادامه عنوان کرد: «آماری از صادرات قطعات لوازم‌خانگی در دست نیست و وزارت صمت هم این آمار را در اختیار انجمن قرار نداده است.»
در سخنان صدیق به حجم و چگونگی عرضه محصولات ایرانی در بازارهای عمدتا منطقه‌‌‌‌‌‌‌ای اشاره‌‌‌‌‌‌‌ای نشده است، اما برخی از فعالان و تولیدکنندگان پیش از این از وجود مشکلاتی در این زمینه سخن گفته بودند.
پیش از این، ابوالفضل روغنی‌گلپایگانی، فعال اقتصادی درباره مشکلات تولید و صادرات لوازم‌خانگی سخن گفته بود. او بحث صادرات و مشکلات آن را مورد اشاره قرار داده و عنوان کرده بود: «یکی از مهم‌ترین چالش‌های این صنعت قیمت تمام‌شده است؛ اگرچه از وجود انرژی ارزان و منابع انسانی خوب، برخورداریم اما با بزرگ‌ترین مشکل این صنعت یعنی قیمت تمام‌شده کالا روبه‌رو هستیم.»
به گفته او، بالا‌بودن قیمت تمام‌شده محصول نهایی به سبب پایین‌بودن بهره‌‌‌‌‌‌‌وری و تیراژ تولید است. مساله‌‌‌‌‌‌‌ای که قرار بود با انحصار و ممنوعیت واردات برطرف شود. روغنی‌گلپایگانی اظهار کرده بود: محدودبودن تولید در افزایش قیمت تمام‌شده محصول نهایی تاثیرگذار است و اگر شرایطی فراهم می‌شد که محصولات لوازم‌خانگی در تیراژ بالاتر و سنگین‌تر تولید شوند، به‌طور حتم می‌توانستیم قیمت تمام‌شده کمتری برای تولید داشته باشیم.
او از جمله دلایل بالا‌بودن قیمت نهایی را، نبود بازار صادراتی عنوان و بیان کرده بود: «در حال‌حاضر بازار صادراتی مهمی نداریم از این‌رو قیمت تمام‌شده کالای ایرانی در مقایسه با محصولات خارجی بسیار متفاوت بوده که تولیدکنندگان را با مشکلاتی مواجه کرده است. بازارهای صادراتی ما شامل افغانستان و عراق است اما بازار هدف ما در عراق توسط ترکیه‌ای‌ها از‌دست‌رفته اما بازار افغانستان را کماکان در اختیار داریم که البته بازار بزرگی نیست.»
حل مشکل صادرات با تقویت ناوگان حمل‌‌‌‌‌‌‌ونقل
ناوگان حمل‌‌‌‌‌‌‌ونقل مشکلی است که بنا به گفته صدیق، رئیس انجمن قطعه‌سازان لوازم‌خانگی اگر برطرف شود، می‌توانیم با ازدست‌رفتن بازار عراق و کوچک‌شدن بازار افغانستان به سمت بازارهای پرمصرف آمریکای‌جنوبی برویم و با رقابت با کالاهای کشورهای همسایه آنها نظیر ایالات‌‌‌‌‌‌‌متحده، صادرات لوازم‌خانگی ایرانی را افزایش دهیم.
در این مسیر چنان‌که صدیق نیز اشاره کرده است، باید نخست ناوگان حمل‌‌‌‌‌‌‌ونقل ایران را برای صادرات به این کشورهای بسیار دور از ایران تقویت کنیم که می‌توان در این زمینه از تجربیات دیگران آموخت.
