ذبیح‌الله خدائیان در گردهمایی آموزشی-تخصصی نظارت بر چالش‌‌های پیش‌‌روی نظام بانکی کشور که با حضور رئیس کل بانک مرکزی و بازرسان حوزه بانکی سازمان بازرسی در سراسر کشور برگزار شد، ضمن عرض تسلیت به مناسبت فرا رسیدن ماه محرم و ایام سوگواری امام‌حسین(ع) به نقش مهم و تاثیرگذار امر به معروف و نهی از منکر در جامعه اشاره و یکی از اهداف قیام امام حسین (ع) را برپا نگه داشتن این فریضه دانست و ترویج امر به معروف و نهی از منکر و گسترش فرهنگ امر را از وجوه اقدامات بازرسی عنوان کرد. رئیس سازمان بازرسی کل کشور لزوم توجه به شناسایی گلوگاه‌های فساد و برنامه‌ریزی برای مسدودسازی این گلوگاه‌ها را مورد تاکید قرار داد و به ورود به مسائل مهم در سازمان بازرسی در دوره تحول و تعالی اشاره کرد. او با تاکید بر اینکه بازرس، شبکه یا نظام بانکی باید مشکلات اصلی در این حوزه را شناسایی و بر روی آن متمرکز شود، افزود: با مسدودسازی گلوگاه‌های اساسی فساد قطعا یک اصلاح عمده در نظام بانکی ایجاد می‌‌شود؛ بنابراین تمرکز بر مسائل و گلوگاه‌های فساد در نظام بانکی که البته ممکن است زیاد هم نباشند، مورد تاکید است.

رئیس سازمان بازرسی کل کشور با اشاره به عزم جدی دولت در زمینه مبارزه با فساد، اصلاح امور و ایجاد شفافیت، لزوم شناسایی آسیب‌‌های نظام بانکی را مورد توجه قرار داد. او با اشاره به آسیب‌‌های شناسایی‌شده نظام بانکی، برخی از این آسیب‌‌ها را برشمرد و ادامه داد: در کشور ما بانک‌‌ها نقش مهمی در اقتصاد جامعه دارند. بر این اساس رفع چالش‌‌های موجود در این حوزه امری ضروری است. رئیس سازمان بازرسی کل کشور از مطالبات غیرجاری بانک‌‌ها و موسسات اعتباری، بی‌‌انضباطی بانک‌‌ها در مدیریت منابع و مصارف و اضافه برداشت‌‌ها، رشد بدهی بانک‌‌ها به بانک مرکزی، عدم کفایت سرمایه بانک‌‌ها و موسسات بانکی، بدهی دولت به شبکه بانکی، تعارض منافع، عدم حاکمیت شرکتی و... به‌عنوان آسیب‌‌های شناسایی‌شده در شبکه بانکی یاد کرد.

خداییان با اشاره به آماری پیرامون مطالبات غیرجاری بانک‌‌ها و موسسات اعتباری و با بیان اینکه نسبت مطالبات غیرجاری در شبکه بانکی بیش از دو برابر میانگین جهانی است، تصریح کرد: بر اساس آمار اخذشده از بانک مرکزی در خرداد ماه سال۱۴۰۱ میزان مانده تسهیلات پرداختی توسط شبکه بانکی بالغ بر ۹۲۷/ ۴۲هزار میلیارد ریال بوده که از این مبلغ مطالبات بالغ بر ۶۱۴/ ۳هزار میلیارد ریال آن به طبقه غیرجاری منتقل و در یکی از سرفصل‌‌های سررسید گذشته، معوق و مشکوک‌الوصول نگهداری می‌‌شود. بر این اساس نسبت تسهیلات غیرجاری به کل تسهیلات شبکه بانکی کشور در خردادماه سال جاری ۴/ ۸درصد است. رئیس سازمان بازرسی کل کشور در بیان مقوله بی‌انضباطی بانک‌‌ها در مدیریت منابع و مصارف نیز تصریح کرد: میزان بدهی شبکه بانکی کشور در پایان فروردین‌ماه سال۱۳۹۹ به بانک مرکزی بالغ بر ۲۲۳/ ۲هزار میلیارد ریال بوده که طبق آخرین آمار دریافتی در پایان اردیبهشت سال جاری به رقم ۹۱۳/ ۲هزار میلیارد رسیده است که حاکی از رشد ۳۱درصدی دارد. او بیان کرد: در این میان اضافه‌برداشت شبکه بانکی از ۳۲۴هزار میلیارد ریال با رشد ۳۲درصدی به ۴۲۹هزار میلیارد ریال رسیده است.

خداییان بدهی دولت به شبکه بانکی و در نتیجه انجماد بخشی از منابع نظام بانکی را یادآور شد و افزود: میزان بدهی دولت به شبکه بانکی در پایان فروردین‌ماه سال۱۳۹۹ بالغ بر ۵۱۹/ ۲هزار میلیارد ریال بوده که با ۴۲درصد رشد در پایان خردادماه سال جاری به رقم ۵۹۱/ ۳هزار میلیارد ریال رسیده است. رئیس سازمان بازرسی کل کشور از عدم افزایش نسبت کفایت سرمایه بانک‌‌ها و موسسات اعتباری در سنوات اخیر به‌عنوان یکی از آسیب‌‌های اصلی نظام بانکی یاد کرد و گفت: این موضوع موجب افزایش ریسک سپرده‌گذاری در شبکه بانکی شده است. او بیان کرد: مجموع سپرده‌های مستقیم و غیرمستقیم شبکه بانکی در پایان فروردین۱۴۰۰ با رشد ۳۹درصدی به رقم ۱۸۰/ ۳۴هزار میلیارد ریال رسیده است و بانک‌‌ها عمدتا با استفاده از منابع سپرده‌گذاری‌شده مردم، رشد داشته‌‌اند. خداییان خواستار اجرای دقیق قانون رفع موانع تولید از سوی بانک‌‌ها شد و با انتقاد از افزایش بنگاه‌داری بانک‌‌ها، انجام اموری همچون ساخت‌و‌ساز ساختمان، ایجاد پاساژ و مراکز تجاری توسط بانک‌‌ها را غیرضروری دانست. او گفت: بر اساس قانون رفع موانع تولید، بانک‌‌ها باید ظرف سه سال اموال منقول و غیرمنقول را به فروش می‌‌رساندند؛ حال سوال اینجاست که آیا بانک‌‌ها به این قانون لازم الاجرا عمل کرده‌‌اند یا مشغول بنگاه‌داری هستند.

رئیس سازمان بازرسی کل کشور توجه بازرسان امور بانکی را به نظارت بر اجرای قانون رفع موانع تولید، معطوف ساخت و با تاکید بر بررسی این موضوع از سوی سازمان بازرسی در عین حال گفت که باید اجرای بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌‌های صادره از بانک مرکزی، شفافیت در نظام بانکی و اجرای همه قوانین این حوزه در بازرسی‌‌ها مورد توجه قرار گیرد. خداییان افزود: باید با نگاه اصلاح امور و پیشگیرانه به بانک مرکزی کمک کرد تا هم نظارت به موقع اعمال و هم آسیب‌‌های موجود رفع شود. او بر لزوم توجه بانک مرکزی به شفاف‌سازی امور و رفع چالش‌‌های پیش‌‌رو تاکید کرد و خواستار توجه به گزارش‌های شورای انتظامی بانک‌‌ها و برخورد بازدارنده با مسائل و موضوعات شد. عدم کفاف وثیقه‌های برخی افراد برای دریافت تسهیلات کلان موضوع دیگری بود که خداییان با انتقاد از این موضوع تصریح کرد: عدم کفاف وثیقه‌های بانکی دریافت‌کنندگان تسهیلات کلان و اعطای مهلت بی‌دلیل به بدهکاران کلان بانکی از موضوعات مهمی است که باید مدنظر قرار گیرد.

او ابراز امیدواری کرد با پیگیری‌‌های بانک مرکزی و دولت نظارت بیشتری در این رابطه صورت گیرد. در ادامه این نشست علی صالح آبادی رئیس کل بانک مرکزی، مصطفی علی اصغرپور معاون نظارت و بازرسی امور اقتصادی سازمان بازرسی کل کشور و رضا باقریان رئیس مرکز آموزش و پژوهش‌های سلامت اداری و مبارزه با فساد مطالب و موضوعاتی را پیرامون آسیب‌‌ها و چالش‌‌های نظام بانکی مطرح کردند.