«دنیای‌اقتصاد» به بررسی کاهش ۱۰درصدی قیمت نفت در چند روز گذشته پرداخت
چراغ قرمز تقاضا در برابر بازار نفت
شاخص‌های جهانی معاملات آتی نفت‌برنت و نفت وست‌تگزاس اینترمیدیت آمریکا پس از نزدیک‌شدن به 100 دلار در اواخر سپتامبر، در کمتر از 5 روز حدود 10 دلار در هر بشکه کاهش یافته‌اند. مجموع کاهش در هفته گذشته، شدیدترین افت از ماه مه برای هر دو شاخص نفت‌خام «برنت و WTI » بود. تا لحظه تنظیم این گزارش، قیمت هر بشکه نفت‌برنت 1.74دلار یا 2.03درصد کاهش یافت و به 84.07دلار رسید، درحالی‌که بهای هر بشکه نفت‌خام وست‌تگزاس اینترمیدیت آمریکا 1.91دلار یا 2.3درصد کاهش یافت و حدود 82.31دلار معامله شد.
اوج تقاضا، فراروی بازار نفت
دنیس کیسلر، معاون ارشد تجارت در شرکت BOK Financial گفت: سرمایه‌گذاران نگران هستند که زمان اوج تقاضا برای مصرف سوخت، به‌زودی فرا خواهد رسید. پس از نشست هیات‌وزیران اوپک، سازمان کشورهای صادرکننده نفت و متحدانش به رهبری روسیه، قیمت نفت روز چهارشنبه بیش از 5دلار کاهش یافت که بزرگ‌ترین کاهش روزانه آن در بیش از یک سال‌گذشته است.
هیچ تغییری در سیاست تولید نفت گروه، ایجاد نشده و عربستان‌سعودی اعلام کرد که کاهش داوطلبانه یک‌میلیون بشکه در روز را تا پایان سال2023 حفظ خواهد کرد، روسیه نیز به تعهد خود برای محدودیت صادرات داوطلبانه 300هزار بشکهای در روز تا پایان دسامبر پایبند خواهد بود.نوسانات برنت و وست‌تگزاس‌اینتر‌میدیت به ترتیب به بالاترین حد خود از ماه مه و ژوئن رسیده‌اند. باب یاوگر، مدیر معاملات آتی انرژی در شرکت میزوهو، گفت: «این یک سفته‌‌‌‌‌بازی معمولی است، تلاش برای بهترین بهره‌‌‌‌‌برداری از وضعیت متشنج بازار پس از کاهش شدید قیمت‌ها و سفته‌‌‌‌‌بازان بازار در تلاش هستند تا پایین‌ترین نقطه را انتخاب کنند.» اندی لیپو، رئیس شرکت Lipow Oil Associates LLC گفت که پیش‌بینی‌های نفت 100دلاری در هاله‌ای از ابهام قرار دارند. داده‌های دولت آمریکا در روز چهارشنبه همچنین کاهش شدید تقاضای بنزین در ایالات‌متحده را نشان‌داد. عرضه بنزین هفته گذشته به پایین‌ترین حد خود از آغاز سال‌جاری کاهش یافت.
جان کیلداف، شریک Again Capital LLC در نیویورک می‌گوید: «انتظار ندارم که تقاضای بنزین به بیش از 8.5میلیون بشکه در روز برسد تا زمانی‌که فصل خرید تعطیلات شروع شود و این برای بازار مشکل‌‌‌‌‌ساز خواهد بود.» از سویی دیگر، معاملات آتی نفت گرمایشی ایالات‌متحده بیش از 5درصد کاهش یافت زیرا انتظار می‌رفت که ممنوعیت صادرات سوخت روسیه که ماه گذشته اعمال شده‌بود به‌زودی برداشته شود و اختلالات عرضه کمتر از آنچه بازارها پیش‌بینی می‌کردند، باشد. بر اساس یک نظرسنجی، داده‌های روز چهارشنبه همچنین نشان‌داد که بخش خدمات ایالات‌متحده کند شده و اقتصاد منطقه یورو احتمالا در سه‌ماهه گذشته کوچک‌تر شده‌است. ارزش دلار آمریکا کاهش یافته، اما همچنان نزدیک به بالاترین حد خود در 11ماه گذشته باقی‌مانده و قیمت نفت را برای خریداران خارجی گرانتر کرده‌است.
بازیگردانی اوپک در بازار انرژی
بر اساس گزارش اکونومیست، عربستان‌سعودی و متحدانش در اوپک، امسال تلاش کرده‌اند از زنجیره‌‌‌‌‌ای از اتفاقات منفی عبور کنند. قیمت نفت‌خام که در بیشتر ایام ماه ژوئن سال‌گذشته از 115دلار در هر بشکه فراتر رفت، به زیر 85دلار سقوط کرده‌است. به‌نظر می‌رسد که پس از تصمیم عربستان‌سعودی برای کاهش تولید یک‌میلیون بشکهای در روز که معادل یک‌درصد تقاضای جهانی است، اوپک‌بار دیگر کنترل بازار را به‌دست گرفته‌است. مشاهده علائمی مبنی‌بر اینکه اقتصاد جهانی ممکن است از رکود اجتناب کند نیز به این امر کمک کرده‌است. قیمت نفت در 27 سپتامبر به 97 دلار در هر بشکه نزدیک شد.
این هفته اوپک و متحدانش، از جمله روسیه،بار دیگر با کاهش قیمت مواجه شدند. در 4 اکتبر، درست روزی که این گروه در نشستی در وین کاهش تولید خود را تا پایان سال‌تمدید کرد، قیمت نفت بیش از 5درصد کاهش یافت و به 86 دلار در هر بشکه رسید. درمیان چنین نوساناتی، کارشناسان در حال گفت‌وگو هستند که در نهایت قیمت‌ها به کجا خواهند رسید. سرمایه‌گذاران بدبین (که کاهش قیمت را پیش‌بینی می‌کنند) تخمین می‌زنند که نفت‌خام تا کریسمس در این سطح باقی‌بماند یا حتی ممکن است کاهش بیشتری پیدا کند. در همین حال، سرمایه‌گذاران خوشبین (که افزایش قیمت را پیش‌بینی می‌کنند) معتقدند که قیمت‌ها مجددا بهبود خواهد یافت. برخی هنوز سه رقمی‌شدن قیمت نفت را قبل از آغاز تعطیلات کریسمس پیش‌بینی می‌کنند. مخاطرات زیاد است و این خطرات تنها متوجه اوپک نیست. نفت ارزان‌تر تورم را افزایش می‌دهد، همچنین می‌تواند بانک‌های مرکزی را وادار کند سیاست‌های انقباضی خود را حفظ کنند، از طرفی این خطرات ضربه سنگینی به اقتصاد جهانی وارد می‌کند.
به‌نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران خوشبین عمیقا به تاب‌‌‌‌‌آوری تقاضا برای نفت باور دارند. عوامل بازدارنده رشد اقتصادی نتوانست گردشگران و بازرگانان چینی را از سفر در تابستان امسال منصرف کند و تقاضا برای بنزین و سوخت افزایش یافته‌است. رشد تقاضای جهانی برای «سوخت وسایل نقلیه» با حدود 1.6 میلیون بشکه در روز در سال‌جاری، تا به امروز بدون تغییر باقی‌مانده‌است. در سراسر جهان، پروازهای روزانه در هفته منتهی به 29سپتامبر، به‌طور میانگین نسبت به مدت مشابه در سال2019، معادل 96درصد افزایش را نشان می‌دهند که بالاترین سهم آن از اواسط ژوئیه به‌حساب می‌آید. رشد تقاضای گازوئیل نیز تا حدی به دلیل حمل‌ونقل دیوانه‌وار در آسیا، قوی باقی مانده‌است. سرمایه‌گذاران خوشبین، همچنین معتقدند که کاهش عرضه، جیب تولیدکنندگان را پر می‌کند و همین امر احتمال تمدید این راهبرد را تا سال2024 افزایش می‌دهد.
رشد درآمد حاصل از صادرات نفت
شرکت مشاوره «انرژی اسپکت» معتقد است، باوجود کاهش صادرات، درآمد عربستان‌سعودی در این سه‌ماهه می‌تواند 30میلیون دلار به‌صورت روزانه بیشتر از سه‌ماهه گذشته باشد که جهشی 6درصدی محسوب می‌شود. درآمد روسیه نیز افزایش یافته‌است. هر دو این کشورها می‌توانند مطمئن باشند که برخلاف اواخر دهه‌گذشته که اوپک و روسیه برای اولین‌بار با یکدیگر همکاری کردند تا عرضه را کاهش دهند، حفاری‌‌‌‌‌های شیل آمریکا این شکاف را پر نخواهد کرد. هرچند سطح تولید درشرایط کنونی درحال افزایش است، اما به دلیل بالابودن هزینه‌‌‌‌‌ها، چاه‌‌‌‌‌ها مسدود می‌شوند. تعداد دکل‌‌‌‌‌های حفاری شیل آمریکا نسبت به نوامبر گذشته 20درصد کاهش یافته‌است. سرمایه‌گذاران خوشبین همچنین استدلال می‌کنند که ریزش هفته گذشته نشان‌دهنده «کسب سود» توسط معامله‌گران بوده‌است.
آنها به پیش‌بینی کسری عرضه 1.5 تا 2میلیون بشکهای در روز برای کل سال‌اشاره می‌کنند که بیشتر آن قرار بوده در سه‌ماه گذشته محقق شود، چراکه در نهایت رکورد تولید توسط کشورهای غیراوپک مانند برزیل و گویان نتوانسته کاهش عرضه اوپک را جبران کند. این شرایط مصرف‌کنندگان را مجبور می‌کند تا ذخایر خود را بیشتر مصرف کنند. ذخایر آمریکا در هفته منتهی به 29 سپتامبر با 2.2میلیون بشکه کاهش به 414میلیون بشکه رسید؛ کاهشی که ممکن است شتاب بگیرد، چراکه پالایشگاه‌ها پس از فصل تعمیر و نگه‌‌‌‌‌داری خود که تا اکتبر ادامه دارد، به‌دنبال نفت بیشتری هستند.
بازی فدرال‌رزرو با نرخ بهره
سرمایه‌گذاران بدبین اما بر این باورند که همه این سینگال‌‌‌‌‌های تورمی با تندبادهای اقتصادی که در راه است از بین خواهند رفت. فدرال‌رزرو اعلام کرده، آماده است تا نرخ‌های بهره را برای مدت طولانی بالا نگه دارد که به‌همراه کاهش سرعت استخدام نیروی کار و افزایش بازده اوراق قرضه و افزایش هزینه بدهی، رشد اقتصادی را کاهش می‌دهد. به گفته رئیس سابق بازرگانی نفت در شرکت روسی گازپروم، این چشم‌انداز نامعلوم همچنان با هرج و مرج سیاسی تیره‌‌‌‌‌تر می‌شود، چراکه مجلس نمایندگان آمریکا که تمام تصمیمات درخصوص هزینه‌‌‌‌‌کرد فدرال وابسته به آن است، سخنگوی خود را برکنار کرد.
با کاهش مصرف بنزین در آمریکا به پایین‌ترین سطح فصلی خود، نشانه‌‌‌‌‌های تخریب تقاضای ناشی از افزایش قیمت‌های اخیر قابل‌مشاهده‌‌‌‌‌اند. فشارهای ناشی از افزایش قیمت نفت به تورم هسته (تورم ناشی از افزایش قیمت مجموعه‌‌‌‌‌ای از کالاها و خدمات که نوسانات قیمت آنها موقتی تلقی نشود) نیز رسیده است، چراکه شرکت‌ها برای جبران، قیمت‌های خود را در بخش‌های دیگر افزایش داده‌اند. شعبه جدید فدرال‌رزرو در کلیولند که از قیمت نفت و بنزین به‌عنوان ورودی استفاده می‌کند، پیش‌بینی کرده است که تورم هسته از 4.17درصد در سپتامبر، این ماه به 4.19درصد برسد. علاوه‌بر اینها، افزایش نرخ‌های بهره در آمریکا ارزش دلار را بالا می‌برد و نفت را برای سایر کشورها گرانتر می‌کند. بنابراین سرمایه‌گذاران بدبین دست بالا را داشته و اوضاع را در کنترل خود دارند، اما سوال این است که این شرایط تا چه زمانی ادامه دارد؟ کاهش پایدار عرضه عربستان‌سعودی به این معناست که بازار رقابتی خواهد بود.
یک تحلیلگر در شرکت مشاوره «ریستاد انرژی» بر این باور است که قیمت‌ها به‌زودی به 90دلار باز می‌‌‌‌‌گردند. داده‌های اقتصادی غافل‌‌‌‌‌گیرکننده می‌تواند سبب نوسانات 5 تا 10 دلاری در هر بشکه شود. ترکیبی از محرک‌های بازار، حتی می‌تواند قیمت‌ها را برای مدتی به سمت سه رقمی‌شدن سوق دهد. با این‌حال، هرگونه پیروزی برای سرمایه‌گذاران خوشبین کوتاه‌مدت خواهد بود و به‌نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران بدبین، برتری پایدارتری داشته باشند. رشد تولید غیراوپک باید بیشتر افزایش تقاضا را پوشش دهد که در هر صورت تحت‌تاثیر افزایش قیمت انرژی، فروکش خواهد کرد. پیش‌بینی‌های شرکت کپلر حاکی از مازاد قابل‌توجه در چند ماه ابتدایی 2024 است.
با این حال از منظر اکونومیست هنوز یک ابهام وجود دارد، اگرچه عربستان‌سعودی از چشم‌انداز اقتصادی مشتریان اروپایی و آسیایی خود نگران است، قیمت‌های پایین‌تر می‌تواند این کشور را به سمت کاهش تولید بیشتر سوق دهد. اگر بازار اشباع شود، کاهش تولید نمی‌تواند برای بالا بردن قیمت‌ها کافی باشد، اما می‌تواند از بازسازی ذخایر جلوگیری کند که معمولا در زمان رکود اتفاق می‌افتد. این امر زمینه را برای هیجان بعدی در قیمت جهانی نفت آماده می‌کند.
