«دنیای اقتصاد» بازار جهانی انرژی را در هفته گذشته بررسی کرد
سقف متزلزل بر نفت روسیه
ایالات متحده آمریکا تهدید کرده پاسخ درخوری به عربستان سعودی بابت کاهش تولید روزانه ۲میلیون‌بشکه‌ای اوپک پلاس می‌دهد؛ تصمیمی که باعث شد نفت برنت در آستانه ۱۰۰دلار قرار گیرد. البته با تزریق ذخایر استراتژیک آمریکا به بازار، بهای نفت دوباره در مسیر دلخواه اروپایی‌ها قرار گرفت. همچنین اروپا و آمریکا در حال بررسی اعمال سقف قیمتی ۶۰دلاری برای نفت روسیه هستند؛ موضوعی که مدت‌هاست اتحادیه اروپا درگیر آن است آن هم درحالیکه کارشناسان معتقدند یکی از پیامدهای این تصمیم می‌تواند «افزایش بهای نفت برای مصرف‌کنندگان غربی» باشد. اروپا در حالی قصد اعمال این سقف قیمتی را دارد که روسیه یکی از بزرگ‌ترین تولیدکننده‌های نفت است و قدرت تاثیرگذاری بالایی در بازار نفت دارد؛ به‌خصوص وقتی که پوتین با بن‌سلمان سر یک میز نشسته باشد.
نفت در کانال غربی
یکشنبه هفته گذشته هر بشکه نفت وست‌تگزاس اینترمدیت آمریکا بیش از ۹۳دلار فروخته می‌شد؛ درحالیکه در آخرین روز معاملات هفته این شاخص برای معاملات نوامبر بشکه‌ای ۶۱/ ۸۵دلار فروخته شد که نشان از افت بیش از ۸درصدی است. نفت برنت نیز در این مدت از هر بشکه که ۴۵/ ۹۷دلار فروخته می‌شد به ۶۳/ ۹۱دلار رسیده است؛ کاهش بیش از ۶درصدی. درست پس از خبر نشست اوپک‌پلاس بود که قیمت‌ها روند صعودی به خود گرفتند. خبر کاهش تولید روزانه ۲میلیون‌بشکه‌ای نفت برنت را در آستانه ۱۰۰دلار قرار داد و نفت سبک آمریکا را به بالای ۹۰دلار برد. پیش از آخرین جلسه اوپک‌پلاس، این سازمان تصمیم به کاهش تولید روزانه ۱۰۰هزار‌بشکه‌ای گرفت که با توجه به تقاضای ۱۰۰میلیونی روزانه بازار عملا در مناسبات و مکانیزم آن تاثیری نگذاشت.
خبرها حاکی از آن بود که روسیه یکی از عواملی بود که آتش تند سران سعودی را برای کاهش تولید بیشتر خاموش کرد. آن هم درحالیکه جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا چند هفته پیش از نشست اوپک‌پلاس، با هدف مذاکره برای افزایش تولید و پایین نگه داشتن قیمت نفت به ریاض رفت؛ سفری که با توجه به واکنش‌های بن‌سلمان در میزبانی توجه بسیاری را به خود جلب کرد. در آخرین نشست کشورهای صادرکننده نفت و متحدان، موسوم به اوپک‌پلاس، روسیه نیز در کنار دیگر رئیس غیررسمی این سازمان، یعنی عربستان سعودی، قرار گرفت و عملا کاهش تولید روزانه ۲میلیون‌بشکه‌ای کلید خورد. امری که تنها خبرش برنت را از کف کانال ۹۰دلار و وست‌تگزاس را از ۸۰دلار خارج کرد.
اروپا که درگیر بحران انرژی در زمستان امسال است و این آمریکاست که به عنوان متحد با برداشت از ذخایر استراتژیک نفتی در حال پایین نگه داشتن قیمت‌هاست. پیش از این آمریکا با تزریق بیش از ۱۸۰میلیون بشکه سعی کرد بهای نفت را در مدار دلخواه خود و اروپایی‌ها نگه دارد. اما بازی‌ای که اوپک‌پلاس راه انداخته است عملا تمامی مناسباتی را که غربی‌ها روی آن حساب کرده بودند به هم زده است. شاید اتحاد روسیه و عربستان سعودی برای کنترل بازار انرژی، بدترین اتفاقی بود که می‌توانست برای جبهه غرب یعنی اروپا و آمریکا بیفتد.
پاسخ اروپایی-آمریکایی
در حالی اروپا عزم خود را برای اعمال سقف قیمتی بر نفت روسی راسخ کرده که بسیاری از کارشناسان حوزه انرژی آن را «اقدامی بی‌فایده و خطرناک» می‌دانند. خبرها حاکی از تعیین بازه کف و سقف ۴۰ تا ۶۰دلار برای هر بشکه نفت روسی است، آن هم درحالیکه این کشور با عربستان سعودی در حال تلاش برای به پرواز درآوردن قیمت‌ها در بازار انرژی هستند. البته وزیر خزانه‌داری آمریکا در یک نشست خبری گفت: هنوز سطح دقیق سقف قیمت نفت روسیه مشخص نشده و پیشنهادی درباره در نظر گرفتن محدوده ۶۰دلار به ازای هر بشکه نفت این کشور دریافت نکرده است. به گفته ژانت یلن توافق گسترده‌ای میان مقام‌های مالی جهان در نشست‌های سالانه صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی وجود دارد: «مبنی بر این‌که تنش‌های بین روسیه و اوکراین باید متوقف شود، زیرا این شرایط پیامدهای منفی جدی برای اقتصاد جهانی در پی خواهد داشت.»
او ادامه داد سطح دقیق سقف قیمت نفت همراه با دیگر کشورهای موافق اعمال سقف قیمتی برای نفت روسیه براساس چند شاخص تعیین خواهد شد و می‌تواند تعدیل نیز شود: «هنوز درباره رقم سقف قیمتی برای نفت روسیه تصمیمی گرفته نشده است. گرچه بعید می‌دانم سقف قیمتی ۶۰دلاری تغییری در درآمد نفتی روسیه ایجاد کند.» به گزارش رویترز، شرکت ClearView Energy Partners مستقر در واشنگتن پیش‌بینی کرده است یکی از سناریو‌هایی که پس از اعمال سقف قیمتی امکان وقوع دارد «قیمت‌های بالاتر برای مصرف‌کنندگان غربی است، زیرا روسیه پس از عربستان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنند‌ه‌های نفت جهان است و توانایی تاثیر بر بازار را دارد.» همچنین باب مک‌نالی، رئیس گروه انرژی راپیدان، گفت: «سطح قیمت به دلایل کمی و کیفی تعیین خواهد شد. قیمت نفت خام روسیه نسبت به معیار بین‌المللی برنت تخفیف دارد و G۷ می‌خواهد این اختلاف را در سطح گسترده نگه دارد تا درآمد نفت روسیه پایین بماند.»
بایدن و ذخایر استراتژیک نفتی
بایدن باز هم تصمیم گرفته است از ذخایر استراتژیک برای کنترل بازار استفاده کند، آن هم درحالیکه این ذخایر به کمترین میزان خود در ۳۵ سال گذشته رسیده است. جو بایدن پس از نشست اوپک‌پلاس برداشت صدها میلیون بشکه نفت از محل ذخایر را در دستور کار قرار داده است و همین امر باعث شد نفت در هفته گذشته دوباره در کانال مناسب اروپایی‌ها قرار بگیرد. به گزارش اویل‌پرایس، براساس آخرین داده‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید نفت خام این کشور در هفت حوزه پربار شیل از ۹۸۳/ ۸میلیون بشکه فراتر خواهد رفت. البته هنوز همه چشم‌ها به گزارش روز دوشنبه آژانس اطلاعات انرژی آمریکاست. کشورهای تولیدکننده نفت مدعی‌اند سال‌هایی که شیوع ویروس کرونا بازار را کف‌خواب کرده بود، درآمد آن‌ها کاهش یافته و باید در پی افزایش آن باشند. از آن طرف روسیه جنگ را وارد فاز ترکیبی کرده و عملا اروپا را بدون انرژی برای زمستانی سخت رها کرده است.
در سال جاری تاکنون، ایالات متحده موفق شده است کل تولید نفت خام خود را ۲۰۰هزار بشکه در روز افزایش دهد و کاخ سفید در تلاش است بیش از صد‌میلیون بشکه نفت خام از ذخایر استراتژیک نفت آزاد کند تا شکاف ایجاد‌شده بین عرضه و تقاضا که ناشی از ناتوانی کشورها در افزایش تولید است، توسط ایالات متحده پر شود. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند اگر تولید نفت شیل ایالات متحده در سال ۲۰۲۴ به اوج خود برسد، بازار دقیقا در همان موقعیتی قرار می‌گیرد که اوپک‌پلاس می‌ترسید خود را در آن قرار دهد: موقعیتی که قادر به پاسخگویی به تقاضای بازار نباشد.
