روال واردات تجاری برای پرچم‌داران نورسیده طی نشده است
موبایل‌های جدید پشت سد رجیستری
در حال حاضر تنها تعداد محدودی از این گوشی‌ها به صورت مسافری وارد شده‌اند، اما امکان ثبت یا رجیستری را ندارند. از طرفی اتحادیه تلفن همراه و تجهیزات مخابراتی مشهد اخیرا یک اطلاعیه رسمی منتشر و در آن اعلام کرد که فروش گوشی آی‌فون ۱۴ در این شهر ممنوع است. انتشار این اطلاعیه باعث شد تا ظن سنگ‌اندازی جدی در مسیر واردات رسمی موبایل‌های پرچم‌دار جدید تقویت شود. حالا پرچم‌داران جدید در حالی به صورت مسافری وارد کشور می‌شوند که هیچ رویه واردات تجاری برای آنها انجام نشده است و به همین دلیل امکان رجیستری رسمی ندارند؛ رویه واردات تجاری شامل مراحل تست‌های فنی رجیستری توسط سازمان تنظیم مقررات رادیویی، ثبت شناسه گوشی در سامانه‌های گمرک و جامع تجارت و در نهایت تعیین تعرفه گمرکی هستند.
آی‌فون‌های جدید بلااستفاده هستند
تقریبا یک ماه است که اپل از آی‌فون ۱۴ رونمایی کرده است. هر چند این گوشی هنوز از طریق تجاری و به صورت عمده وارد نشده است، اما واردات آن به شکل مسافری انجام می‌شود و از این طریق در بازار موجود است. در همین راستا، رضا عالیان، سخنگوی اتحادیه واردکنندگان تلفن همراه به «دنیای اقتصاد» گفت: «شناسه آی‌فون۱۴ هنوز در سامانه گمرک و سامانه جامع تجارت ثبت نشده است، چون این سری از موبایل‌های اپل هنوز به شکل تجاری و بازرگانی وارد کشور نشده‌اند. همه آی‌فون‌های جدیدی که در حال حاضر در بازار عرضه می‌شوند، به صورت قاچاق یا مسافری وارد شده‌اند و هنوز شناسه و تعرفه گمرکی برای آنها تعریف نشده است؛ در نتیجه امکان رجیستری برای این موبایل‌ها وجود ندارد و خرید آنها خطرناک است. با این حال سازمان توسعه و تجارت به انجمن واردکنندگان موبایل اعلام کرده است که در روزهای آینده وضعیت واردات این گوشی‌های پرچم‌دار مشخص می‌شود.»
عالیان با تاکید بر اینکه رویه تجاری برای موبایل‌های جدید طی نشده است، ادامه داد: «اگر شناسه کالا به صورت رسمی در سامانه‌های ذکر شده ثبت و تعرفه گمرکی برای آنها تعیین شود، سری‌های پرچم‌دار می‌توانند به شکل تجاری و رسمی وارد کشور شوند. موضوع جالب توجه آن است که اگر واردات کالایی ممنوع باشد، تست‌های متداول رجیستری برای آن انجام نمی‌شود؛ چرا که غیر از تعیین شدن تعرفه گمرکی، سازمان تنظیم مقررات رادیویی روی گوشی‌های همراهی که وارد می‌شوند تست سار را انجام می‌دهد. گوشی‌ها برای رجیستری باید یکسری مراحل را پشت سر بگذارند، در غیر این صورت رجیستر نشده و در نهایت امکان استفاده از گوشی‌های رجیستر نشده بیش از یک هفته وجود نخواهد داشت.» انجام نشدن تست‌های رجیستری روی موبایل‌های جدید، نگرانی خریداران از عدم طی شدن رویه تجاری و در نهایت جلوگیری از رجیستری پرچم‌داران نورسیده را بیشتر کرده است.
کاهش چشمگیر واردات
فشارهای نهادهای نظارتی بر روند واردات موبایل و اعمال قوانین مختلف برای ورود موبایل‌های بالای ۶۰۰ دلار -که اغلب شامل مدل‌های پرچم‌دار می‌شوند- به تدریج باعث کاهش چشمگیر میزان واردات موبایل شده است. به این ترتیب آمارهای منتشر شده از سوی گمرک نشان می‌دهد که واردات تلفن‌های همراه در سه ماه اول سال جاری سه میلیون و ۳۳ هزار و ۹۰۰ دستگاه بوده است. این در حالی است که این میزان برای سه ماه اول سال گذشته، برابر چهار میلیون و ۱۳۵ هزار و ۱۴۹ دستگاه بوده است. این آمار نشان می‌دهد که واردات تلفن‌های همراه کاهش سالانه ۶/ ۲۶درصدی را تجربه کرده است. در همین راستا رضا عالیان درباره تاثیر کاهش واردات روی شرکت‌های واردکننده گفت: «زمانی که گردش مالی برای این شرکت‌ها وجود نداشته باشد، آسیب‌های غیرقابل جبرانی به کسب‌وکارها به‌ویژه شرکت‌های نوپا وارد می‌شود. حالا واردات گوشی‌های همراه بالای ۶۰۰ دلار، تنها مساله موجود نیست؛ در ۶ ماه گذشته برای واردات تمام مدل‌ها - چه موبایل‌های زیر ۶۰۰ دلار، چه بالای ۶۰۰ دلار- با مشکل روبه‌رو بوده‌ایم، اما بحث واردات گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار جدی‌تر بوده است. در این مدت واردات گوشی‌های زیر ۶۰۰دلار منوط به ثبت سفارش گوشی‌های مازاد شده بود. در ابتدای سال جاری شرط سقف و سابقه از رویه واردات برداشته شد و انتظار می‌رفت که با برداشته شدن این قانون میزان واردات بیشتر از نیاز کشور شود. این فرآیند تا جایی ادامه پیدا کرد که ثبت سفارش به دو برابر میزان نیاز کشور رسید. بانک مرکزی هم با توجه به داشتن منابع مالی محدود نتوانست به تمام سفارش‌های ثبت شده، ارز تخصیص دهد. به این ترتیب و با بسته شدن سقف تخصیص ارز بانک مرکزی، سفارش‌های مازاد باطل شدند و این موضوع باعث شد که واردات تمام گوشی‌های موبایل - چه بالای ۶۰۰ دلار چه زیر ۶۰۰ دلار- با مشکل مواجه شود. در طول ۶ ماه گذشته حداکثر ۲ ماه واردات موبایل‌ها به شکل معمول و بدون مشکل انجام شده و به‌طور کلی در سال جاری روند واردات کاهشی بوده است.»
خرید مدل‌های جدید آی‌فون با توجه به عدم امکان رجیستری خطر زیادی دارد و به نظر می‌رسد استقبال از سری‌های جدید مانند مدل‌های قدیمی نباشد. رضا خوش‌خرام، یکی از واردکنندگان بازار موبایل درباره این موضوع گفت: «استقبال مردم از مدل‌های جدید آی‌فون مانند مدل‌های قدیمی نیست، چون قیمت سری‌های جدید بسیار بالاست. علاوه بر بحث قیمت، انتشار اطلاعیه اتحادیه تلفن همراه مشهد هم نگرانی جدی از عدم رجیستری گوشی‌های جدید را به دنبال داشته است. قبل از انتشار این اطلاعیه، خرید این گوشی‌ها کمی بیشتر بود. در حال حاضر این گوشی‌ها با قیمت جهانی وارد بازار شده و به فروش می‌رسند. آی‌فون‌های جدید اغلب از دبی وارد کشور می‌شوند و در آنجا قیمت آی‌فون جدید ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار بیشتر است، به همین دلیل در بازار ما قیمت این گوشی در بازه ۷۰ تا ۸۰ میلیون تومان است. انتظار می‌رود که اگر فرآیند ثبت تجاری برای این گوشی‌ها انجام شود، قیمت آنها بالاتر از این ارقام هم برود.» در حالی که واردکنندگان از اوایل امسال در انتظار تعیین تکلیف واردات موبایل‌های بالای ۶۰۰ دلار هستند، حالا موضوع واردات موبایل‌های پرچم‌دار جدید به مشکل تازه‌ای برای آنها تبدیل شده است.
