در اردیبهشت‌ماه قیمت اقلام خوراکی چه تغییری داشته است؟
حداقل دستمزد زیر تیغ تورم خوراکی
در این ماه لیموترش با تورم ماهانه ۲۶.۱درصد و پس از آن انار و لوبیاچیتی به ترتیب با تورم ماهانه ۲۳.۶ و ۲۱.۹درصد بیشترین تغییرات را نسبت به ماه گذشته به خود اختصاص داده‌اند. از طرفی لوبیاچیتی با ۲۰۱.۷ درصد افزایش قیمت نسبت به ماه مشابه در سال گذشته، بیشترین تورم نقطه‌ای را داشته است. پس از آن لیموترش با ۱۶۶.۴درصد و لپه با ۱۲۶درصد افزایش قیمت نسبت به اردیبهشت سال گذشته، بیشترین تورم را داشتند. این روند افزایشی در قیمت اقلام خوراکی، تاثیر مستقیمی بر هزینه سبد استاندارد مصرفی خانوارها گذاشته است.
بر اساس محاسبات «دنیای‌اقتصاد» سهم هزینه‌های خوراکی از حداقل دستمزد در اردیبهشت ۱۴۰۴ به ۵۳.۹ درصد رسیده؛ درحالی‌که این رقم در مدت مشابه سال قبل ۵۰.۶ درصد بوده است. به بیان دیگر، خانوارها اکنون ناچارند بیش از نیمی از حداقل حقوق خود را تنها صرف تهیه اقلام خوراکی ضروری کنند؛ وضعیتی که نسبت به سال گذشته، حدود ۴ واحد درصد افزایش یافته است. کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر روند افزایش قیمت در بازار خوراکی‌ها ادامه یابد، فشار معیشتی بر اقشار کم‌درآمد تشدید می‌شود و نسبت هزینه خوراکی‌ها به درآمد تا پایان سال بیشتر نیز خواهد شد.
کنترل تورم در بخش موادخوراکی همواره یکی از چالش‌های حساس و کلیدی اقتصاد کشور بوده است؛ چراکه تغییرات قیمتی در این حوزه به‌طور مستقیم معیشت مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مواد غذایی بخش قابل توجهی از سبد هزینه‌ای خانوارها را تشکیل می‌دهند و افزایش قیمت در این گروه اقلام، فشار اقتصادی سنگینی را به ویژه بر اقشار کم‌درآمد تحمیل می‌کند؛ زیرا به‌طور معمول بخش بزرگی از درآمد خود را صرف خرید موادغذایی می‌کنند. از این‌رو نوسانات قیمتی، سطح رفاه آنان را به شکل ملموسی تحت تاثیر قرار می‌دهد. ادامه‌دار بودن تورم در اقلام خوراکی، علاوه بر تضعیف قدرت خرید، می‌تواند منجر به تغییر الگوهای مصرفی شهروندان شود؛ تغییری که غالبا خانوارها را به سمت خرید کالاهای ارزان‌تر، بی‌کیفیت‌تر و با ارزش غذایی پایین‌تر سوق می‌دهد. این تحول در الگوی تغذیه، در بلندمدت می‌تواند آثار زیان‌باری بر سلامت عمومی جامعه داشته باشد.
بر اساس محاسبات «دنیای‌اقتصاد» هزینه سبد اقلام استاندارد مصرفی وزارت رفاه در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۳ برابر با ۵میلیون و ۸۷۷هزار تومان بوده است. این هزینه در اردیبهشت‌ماه سال جاری با افزایش ۴۷درصدی به ۸میلیون و ۶۶۴هزار تومان رسیده است. در اردیبهشت‌ماه سال جاری سهم سبد هزینه‌های اقلام خوراکی از حداقل دستمزد از ۵۰.۶ درصد به ۵۳.۹ درصد رسیده است. به عبارتی شهروندان سهم بیشتری از دستمزد خود را صرف خرید سبد استاندارد مواد غذایی کرده‌اند. این در حالی است که دستمزد پایه در سال۱۴۰۴ به نسبت سال۱۴۰۳ افزایش بیشتری داشته است، اما همچنان سهم هزینه‌های خوراکی از حداقل دستمزد بیشتر از سال گذشته بوده است. به عبارتی تورم مواد غذایی جلوتر از افزایش دستمزد‌ها در حال پیشروی است. این در حالی است که حداقل حقوق در طول سال ۱۴۰۴ دیگر تغییری نخواهد داشت. بنابراین به عقیده کارشناسان درصورتی‌که همین روند افزایش هزینه‌های اقلام خوراکی ادامه پیدا کند، تا پایان سال سهم سبد هزینه اقلام خوراکی از دستمزد پایه بیشتر می‌شود و فشار بیشتری بر معیشت خانوارها وارد خواهد شد.
نوسانات قیمتی در بازار میوه و صیفی
لیموترش بیشترین افزایش قیمت ماهانه در اردیبهشت‌ماه را داشته است و از قیمت حدود ۱۰۰هزار تومان به ازای هر کیلوگرم در فروردین‌‌ماه به ۱۲۶هزار تومان در اردیبهشت رسیده است. همچنین تورم نقطه‌ای لیموترش نسبت به اردیبهشت‌ماه سال گذشته حدود ۱۶۶درصد بوده است. به عقیده کارشناسان، دلیل این افزایش قیمت تغییرات فصلی و کمبود عرضه در بازار است. فصل برداشت لیمو ترش شیرازی از اوایل تیرماه آغاز و تا اواسط مهرماه ادامه دارد. برداشت لیمو سنگی نیز از اوایل شهریور ماه تا اواخر زمستان انجام می‌شود. بنابراین به عقیده کارشناسان، دلیل افزایش قیمت در اردیبهشت‌ماه کاهش عرضه لیموترش در میان دو برداشت است.
انار در اردیبهشت‌ماه پس از لیموترش بالاترین تورم نسبت به ماه گذشته را داشته است. بر اساس آمارهای مرکز آمار تورم ماهانه انار نسبت ماه گذشته برابر با ۲۳.۴درصد بوده است. مهم‌ترین دلیل این افزایش قیمت، کاهش عرضه انار در بازار است. این میوه از اواخر شهریورماه تا اوایل آبان برداشت می‌شود و بالطبع با فاصله گرفتن از فصل برداشت این محصول و کاهش ذخیره انبارها شاهد افزایش قیمت در بازار خواهیم بود.
از طرفی هندوانه در اردیبهشت‌ماه نسبت به ماه گذشته حدود ۲۵درصد کاهش قیمت داشته است که به‌دلیل افزایش عرضه این میوه با رسیدن به فصل برداشت است. همچنین خیار و سیب‌زمینی در اردیبهشت ماه به ترتیب ۱۹ و ۱۵.۴ درصد کاهش قیمت داشته‌اند. تورم نقطه‌ای سیب‌زمینی در اردیبهشت‌ماه نسبت به ماه مشابه در سال گذشته ۱۱۸.۴درصد افزایش قیمت داشته است. به عقیده کارشناسان، دلیل اصلی افزایش قیمت سیب‌زمینی، مشکلات آب و هوایی در جنوب کرمان بوده است که فرآیند برداشت سیب‌زمینی را دچار مشکل کرده بود و شاهد افزایش قیمت شدید سیب‌زمینی در ماه‌های گذشته بودیم. دولت برای حل این مساله قول عرضه بهاره سیب‌زمینی و کاهش قیمت‌ها را داده بود. به نظر می‌رسد با توجه به کاهش قیمت سیب‌زمینی نسبت به ماه گذشته، عرضه بهاره سیب‌زمینی توانسته است در کاهش التهابات بازار موثر باشد.
لوبیاچیتی رکورددار تورم اردیبهشت
لوبیاچیتی رکورددار تورم نقطه‌ای در اردیبهشت‌ماه بود و ۲۰۱.۷ درصد افزایش قیمت نسبت به ماه مشابه در سال گذشته داشته است. سایر حبوبات هم نسبت به سال گذشته افزایش قیمت قابل‌توجهی داشته‌اند. تورم نقطه‌ای لپه و لوبیا قرمز در این ماه به ترتیب ۱۲۶ و ۱۰۹درصد بوده است و از جمله کالاهای با تورم بالا در این ماه بودند. همچنین قیمت گروه حبوبات نسبت به ماه گذشته نیز افزایش داشته است. به عبارتی روند افزایش قیمت حبوبات در اردیبهشت‌ماه ادامه‌دار بود. لوبیا چیتی نسبت به ماه گذشته ۲۱.۹درصد افزایش قیمت داشته است. همچنین لوبیا قرمز، لپه و نخود به ترتیب ۸.۷، ۶.۶ و ۵.۴ درصد افزایش قیمت داشتند. عبدی افتخاری، دبیر انجمن حبوبات ایران، دلیل افزایش قیمت حبوبات را حذف ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی اعلام کرده است. او اعلام کرد در حال حاضر واردات حبوبات با ارز ۷۰هزار تومانی انجام می‌شود که مهم‌ترین دلیل افزایش قیمت تمام‌شده حبوبات است. همچنین به نقل از دبیر این انجمن حدود ۱۱هزار تن لوبیا به علت مشکلات مالیاتی در گمرکات مانده و ترخیص نشده که در افزایش قیمت‌ها موثر بوده است.
