مرگ سیاه از ۷۰۰ سال پیش بر سلامتی انسان تاثیر میگذارد
یک مطالعه پیشگام که DNA اسکلتهای چندصدساله را تجزیه و تحلیل کرد، جهشهایی را یافت که به افراد کمک میکرد تا از طاعون جان سالم به در ببرند. اما همین جهشها با بیماریهای خودایمنی مرتبط هستند که امروزه برخی افراد را مبتلا کردهاند. مرگ سیاه یکی از مهمترین، مرگبارترین و تلخترین لحظات تاریخ بشر است. تخمین زده میشود که تا ۲۰۰میلیون نفر جان خود را از دست دادهاند. این بیماری در بستر افزایش جمعیت و شهرنشینی و کمبود عمومی منابع کشاورزی، تجارت فرامنطقهای کالاهای اساسی و واردات از سرزمینهای دور شیوع پیدا کرده بود و تجارت و ترابری به عاملی برای شیوع آن بدل شد.
محققان بر این گمان بودند که رویدادی با چنین عظمت باید تکامل انسان را شکل داده باشد. آنها DNA گرفته شده از دندانهای ۲۰۶ اسکلت باستانی را تجزیه و تحلیل کردند و توانستند بهطور دقیق بقایای انسان را قبل، در طول یا بعد از مرگ سیاه تعیین کنند. این تجزیه و تحلیل شامل استخوانهایی از چاله طاعون شرقی اسمیتفیلد که برای دفن دستهجمعی اجساد در لندن استفاده میشد به همراه نمونههای بیشتری از دانمارک صورت پذیرفت. این یافته برجسته که در مجله نیچر منتشر شده است، جهشهای ژنی به نام ERAP۲ را نشان داد. بر اساس این گزارش، اگر شما جهشهای مناسبی داشتید، ۴۰درصد بیشتر احتمال داشت که از طاعون جان سالم به در ببرید.
پروفسور لوئیس باریرو از دانشگاه شیکاگو در این خصوص اظهار کرد: این یک یافته بسیار بزرگ است، این یک اثر بزرگ است، یافتن چیزی شبیه به آن در ژنوم انسان جای تعجب دارد. وظیفه این ژن این است که پروتئینهایی را بسازد که میکروبهای مهاجم را خرد کرده و اجزای آن را برای سیستم ایمنی ارائه دهد و آن را بهطور موثرتری برای شناسایی و خنثی کردن میکروبهای دشمن آماده کند.
این ژن در نسخههای مختلفی وجود دارد، آنهایی که خوب کار میکنند و آنهایی که هیچ کاری انجام نمیدهند و شما یک نسخه از هرکدام از هر یک از والدینتان دریافت میکنید. بنابراین افراد خوششانس که به احتمال زیاد زنده میماندند، یک نسخه با عملکرد بالا را از مادر و پدر خود به ارث بردند و بازماندگان صاحب فرزندهایی شدند و از اینرو آن جهشهای مفید را پشت سر گذاشتند تا ناگهان این روند بسیار رایجتر شد. پروفسور هندریک پوینار، متخصص ژنتیک تکاملی، از دانشگاه مک مستر میگوید: بسیار قابل توجه است که شاهد تغییر ۱۰ درصدی در دو تا سه نسل هستیم، این قویترین رویداد در انسان تا به امروز است.
همچنین این نتایج در آزمایشهای امروزی با استفاده از آزمایش باکتری طاعون با نام Yersinia pestis تایید شد. نمونههای خون از افرادی که دارای جهشهای مفید بودند نشان داد که نسبت به افرادی که فاقد این جهش بودند، قادر به مقاومت در برابر عفونت هستند. پروفسور پوینار میگوید: حتی امروزه آن جهشهای مقاوم در برابر طاعون نسبت به قبل از مرگ سیاه رایجتر هستند. مشکل این است که آنها با بیماریهای خودایمنی مانند بیماری التهابی روده کرون مرتبط شدهاند، بنابراین چیزی که ۷۰۰ سال پیش به زنده ماندن اجداد شما کمک میکرد میتواند امروز به سلامت شما آسیب برساند.
سایر نیروهای تاریخی روی DNA ما میراثی دارند که ما آنها را در حال حاضر احساس میکنیم. حدود یک تا ۴ درصد از DNA انسان مدرن، از جفتگیری اجداد ما با نئاندرتالها میآید و این وراثت بر توانایی ما برای پاسخ به بیماریها از جمله کووید تاثیر میگذارد. پروفسور باریرو افزود: بنابراین آن زخمهای گذشته هنوز هم به روشی کاملا قابل توجه بر حساسیت ما به بیماری تاثیر میگذارد. به گفته پروفسور باریرو، مزیت ۴۰ درصدی بقا، قویترین اثر تناسب اندام انتخابی است که تا به حال در انسان تخمین زده شده است. باریرو خاطرنشان کرد که ظاهرا مزایای جهشهای مقاوم به HIV یا جهشهایی که به هضم شیر کمک میکنند کماثر شدهاند، هرچند او هشدار میدهد که مقایسه مستقیم دشوار است. اگرچه به نظر میرسد پاندمی کووید میراث مشابهی برجا نخواهد گذاشت. به گفته کارشناسان تکامل از طریق توانایی شما برای تولید مثل و انتقال ژنهایتان عمل میکند. ویروس کووید تا حد زیادی سالمندانی را که از مرز بچهدار شدن عبور کردهاند میکشد. در حقیقت، توانایی طاعون برای کشتن، در سراسر طیف سنی و در تعداد بسیار زیاد بود و به این دلیل بود که چنین تاثیر ماندگاری داشت.