در قلب تپنده اقتصاد ایران، رویدادی عظیم شکل میگیرد که نه تنها نمادی از توانمندیهای تولیدی و صادراتی کشور است، بلکه به عنوان یک پل ارتباطی مستحکم، ایران را به بازارهای جهانی متصل میکند. «ایران اکسپو» بزرگترین نمایشگاه صادراتی کشور، همچون دروازهای باشکوه، فرصتهای بینظیری را برای تجار، تولیدکنندگان، صادرکنندگان و سرمایهگذاران داخلی و خارجی فراهم میآورد تا در فضایی پویا و تعاملی، به تبادل تجربیات، معرفی محصولات و خدمات و ایجاد شراکتهای سودمند بپردازند.
اهمیت صادرات و نقش آن در رشد و توسعه اقتصادی کشورها همواره به عنوان یکی از موضوعات مهم اقتصادی مطرح بوده است؛ از سوی دیگر صادرات بهمثابه یکی از مولفههای خلق درآمدهای ارزی جدید زمینههای دسترسی به بازارهای خارجی، افزایش تولید و دستیابی به رشد مستمر اقتصادی را فراهم کرده و به نظر میرسد که تحقق متوسط رشد سالانه ۲۳ درصدی صادرات غیرنفتی که در قانون برنامه هفتم پیشرفت پیشبینی شده، نیازمند عبور از روشهای سنتی در تجارت و خامفروشی است. توسعه صنعت نمایشگاهی و حضور در نمایشگاههای داخلی و بینالمللی، رسیدن به اهداف تجاری و تجارت با ثبات را امکانپذیر میکند. از اینرو در دو دوره گذشته برگزاری ایران اکسپو بخش دولتی باجدیت بیشتری به میدان اجرا آمد تا این رویداد با اعتبار بیشتر به کار خود ادامه دهد. اهمیت دادن به این رویداد باعث شد که دیگر این نمایشگاه معطوف به دایر کردن چند غرفه برای عرضه محصولات صادراتی ایران نباشد بلکه به آوردگاه مهم و نقطه آغاز اتفاقات خوب تجاری کشور تبدیل شود. محمدعلی دهقان دهنوی رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران، در گفتوگو با دنیای اقتصاد، ضمن پرداختن به اهمیت برگزاری نمایشگاه توانمندیهای صادراتی ایران اکسپو ۲۰۲۵، جزییاتی از حضور تجار و بازرگانان خارجی ارائه داد.
اولین دوره نمایشگاه بینالمللی معرفی توانمندیهای صادراتی ایران با نام «ایران اکسپو»، با هدف معرفی صنایع تولیدی صادراتی کشور در حوزههای مختلف صنعتی، معدنی و کشاورزی در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۲ در تهران برگزار شد که با استقبال گستردهای مواجه بود. این رویداد مهم که تاکنون شش دوره موفق را پشت سر گذاشته، با حضور گسترده شرکتها و بازرگانان داخلی و خارجی، به محلی برای معرفی و عرضه محصولات و خدمات ایرانی تبدیل شده و امسال که هفتمین دوره خود را برگزار میکند، طی یک دهه گذشته به بالندگی قابل قبولی رسیدهاست. بطوریکه میتوان ادعا کرد ایران اکسپو دیگر تنها یک نمایشگاه تجاری نیست، بلکه به رویدادی مهم برای معرفی ظرفیتهای تجاری، فرهنگی و اقتصادی کشور تبدیل شده است.
ایران همواره سیاست جایگزینی واردات و داخلیسازی را بهعنوان راهکاری ویژه برای بقای اقتصادی و تابآوری در برابر فشارهای بیرونی، در دستور کار سیاستگذاران گذاشتهاست. این راهبرد، با هدف کاهش وابستگی به خارج و تقویت بنیانهای تولید داخلی، سالها مورد تأکید قرار داشت. با این حال، اکنون که کشور در آستانه توافقاتی نوین و ورود به فضای اقتصادی تازهای قرار دارد، پرسش بنیادینی پیش روی تحلیلگران و برنامهریزان اقتصادی قرار گرفتهاست: آیا در دنیای پساتوافق، سیاست داخلیسازی همچنان میتواند محرک رشد باشد یا آنکه باید رویکردی تازه با تمرکز بر زنجیره ارزش و حضور فعال در بازارهای جهانی در پیش گرفت؟
هفتمین نمایشگاه بینالمللی توانمندیهای صادراتی جمهوری اسلامی ایران (IRAN EXPO) در شرایطی در کشور برگزار میشود که مطابق آخرین آمار صندوق بینالمللی پول، ارزش صادرات غیرنفتی ایران در سال ۲۰۲۳ به ۴۹.۴ میلیارد دلار رسیده و نسبت به سال قبل از آن ۷ درصد کاهش داشتهاست؛ در حالی که واردات ایران در همان سال با افزایش ۷ درصدی به ۶۴.۳ میلیارد دلار رسیدهاست. اقتصاد ایران در سال گذشته میلادی نیز، مانند بسیاری از سالهای پیش، کسری تجاری قابلتوجهی را در بخش محصولات غیرنفتی تجربه کردهاست.
ایران در سالهای گذشته با مسائل اقتصادی از قبیل تحریمها و نوسان ارزی روبهرو بودهاست. در این شرایط توسعه صادرات غیرنفتی به عنوان محرک اصلی رشد اقتصادی و کاهش وابستگی به نفت مطرح بودهاست. در این راستا، برگزاری رویدادهایی مانند ایران اکسپو، نقشی اساسی در ایجاد بستری برای نمایش توانمندیهای تولیدی و صادراتی کشور ایفا میکند. ایران اکسپو به عنوان ویترین صادرات ملی، فرصتی را برای برقراری ارتباط مستقیم با تجار و سرمایهگذاران بینالمللی فراهم میآورد که از طریق آن میتوان ظرفیتهای پنهان و نوآورانه ایران را به تصویر کشید. صمد حسنزاده، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، با نگاهی استراتژیک به چالشهای صادراتی موجود، دیپلماسی اقتصادی و سیاستهای کنونی کشور پرداخته و راهکارهای عملی جهت تحول در این عرصه ارائه میدهد. او همچنین در خصوص اهمیت هماهنگی میان دولت و بخش خصوصی در برگزاری ایران اکسپو و تأثیر آن بر جذب سرمایهگذاری و تسهیل روند صادرات توضیح میدهد. این گفتوگو با رویکردی شفاف و علمی، سعی در ارائه نگاهی جامع به مشکلات و راهکارهای پیش رو دارد تا بتوان مسیر تحول در سیاستهای اقتصادی کشور را هموار ساخت.
برگزاری اکسپوها، به عنوان بزرگترین نمایشگاههای جهانی، اهمیت ویژهای در ارتقا تبادل فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی کشورها دارد. این رویدادها فرصتی منحصر به فرد برای معرفی نوآوریها، فناوریها و فرهنگهای مختلف به شمار میروند و به کشورها این امکان را میدهند تا توانمندیهای خود را در سطح جهانی به نمایش بگذارند. اکسپوها به ایجاد ارتباطات بین فعالان اقتصادی و تقویت همکاریهای بینالمللی کمک میکنند.
سیر روند تکاملی توسعه صنعتی – تجاری و پیشرفت سریع علم و فناوری در کشورهای جهان پس از جنگ جهانی دوم باعث گسترش ارتباط ملل بایکدیگر و توسعه تجارت و در نهایت رشد اقتصادی شده است و ارتباط اقتصادهای کشورها به امری اجتناب ناپذیر تبدیل شده است.
برگزاری رویدادهای بینالمللی ازجمله ایران اکسپو که این روزها در جریان آن هستیم، تاثیر بسزایی بر توسعه تجارت خارجی کشور دارد. بااینوجود نباید فراموش کرد که برقراری تعامل سازنده با دنیا یکی از پیششرطهای اساسی برای بهرهمندی از این فضا و ارتقا کارآمدی آن است. کمااینکه در فرصت کوتاه برجام، کیفیت برگزاری رویدادهای بینالمللی در کشور ما ارتقا چشمگیری یافت.
در نیم قرن گذشته، چین تحولات عمیق و شگرفی را در عرصه تجارت و اقتصاد تجربه کرده است. از آغاز اصلاحات اقتصادی در دهه ۱۹۷۰ تا کنون، این کشور به یکی از بزرگترین و تأثیرگذارترین بازیگران اقتصادی جهان تبدیل شده است. در این بین چند تغییر اساسی، باعث شد تا مسیر حرکت چین از یک کشور فقیر با درآمد سرانه ۳۱۷ دلار در ابتدای دهه ۱۹۹۰ میلادی، به یکی از قدرتهای بزرگ اقتصادی جهان تسهیل شود. از جمله این تحولات میتوان به تغییر پارادایم چینیها اشاره کرد. از انتهای دهه ۷۰ میلادی سیاستگذاران این کشور تصمیم گرفتند تا به دور از شعارزدگی، رویکردهای علمی را در حوزه اقتصاد، در دستور کار قرار دهند. همچنین تنش زدایی با کشورهای غربی باعث شد تا فضا برای نقش آفرینی چین در عرصههای جهانی آماده شود.