آناتومی یک بنبست؛
هشتخان فراروی بازرگانان
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ در تاریخ ادبیات ایران، هفت خان رستم و تمثیل آن حاکی از نوعی کار صعب و طاقت فرسا و بلکه غیرممکن بوده است. اکنون در هزارتوی ثبت سفارشها و تخصیص ارز، بازرگانان در یک هشت خان قرار گرفتهاند.
خان اول: سهمیهبندی و انسداد مسیرها
ایجاد سیستم پیچیده سهمیهبندی فصلی، کسر ثبتسفارشهای معطل در صف (بیش از ۲۷۰ روز) از سهمیه سال بعد، توقف ترخیص ۹۰٪ کالا و مخالفت با روشهای جایگزین مثل روش «بدون انتقال ارز».
نتیجه: کوچکسازی اجباری بخش خصوصی و تولید.
تهییج بازرگان از طریق سیستم سهمیه بندی و محاسبه سهمیه سالهای بعدی بر اساس مصرف سهمیه قبلی که موجب مصرف قطعی سهمیه علیرغم عدم نیاز بازرگان می شود.
خان دوم: خطاهای مرموز سامانه
مواجهه با اختلالات عجیب و تعریفنشده در بخشهای مختلف سامانه جامع تجارت که عملاً مانع هرگونه عملیات تجاری میشود. باگهایی که تصادفی به نظر نمیرسند و حکم ترمز را دارند. عدم دسترسی به کل یا بخشهایی از سایت در طول روز و هفته که اساسا قابل اثبات نزد متولیان نیست.
خان سوم: هزارتوی مجوزها
نیاز به دریافت انواع مجوزهای موازی سیستمی و غیرسیستمی. حتی استعلامهای سیستمی ساده روزها طول میکشد تا فرآیند کاملاً فرسایشی شود. ایجاد و تعریف مجوزهای عجیب مانند بهینه سازی که دلیل وجودی و کارکرد آن برای بازرگان مشخص نیست و یا با وجود داشتن سهمیه ارزی موجب جلوگیری از ثبت سفارشهای جدید در حوزه تخصصی بازرگان می شود.
خان چهارم: گلوگاه کارشناسی
پس از عبور از تمام فیلترها، توقف روند دریافت کد ۸ رقمی در لحظه آخر به بهانه «کارشناسی» و مشکلات گهگاه پرداخت کارمزد.
خان پنجم: برزخ تخصیص ارز
ورود به صف بیانتهای تخصیص و خروج ناگهانی از صف به بهانههای واهی، باگهای سیستمی و تناقض بین بخشنامههای صمت و بانک مرکزی. بی تاثیر بودن یا غیر عملیاتی بودن اولویت تخصیص ارز از نظر دستگاه مجوزدهنده یا فیلدهایی مانند تأمین ریال.
خان ششم: تله زمانی (لوپ هزینه)
اعتبار ۶ ماهه ثبت سفارش در مقابل صف ۹ ماهه (۲۷۰ روزه) ارز.
نتیجه: انقضای اعتبار ثبت سفارش قبل از دریافت ارز و اجبار به پرداخت مبالغ میلیونی کارمزد برای تمدید ۲ یا ۳ باره ثبت سفارشی که مقصر انقضای آن بازرگان نبوده است.
خان هفتم: بازی تالارها و نرخها
ایجاد تالارهای ارزی جدید و نرخهای خلقالساعه؛ انتقال اجباری درخواستها به تالارهای گرانتر که نیازمند ویرایش مجدد پرونده و خروج از صف است.
خان هشتم: قفل گمرک (بنبست نهایی)
پایان اعتبار ثبت سفارش دقیقاً زمانی که کالا در گمرک است. نیاز قطعی به ویرایش کالایی که ماهها پیش ثبت شده و احتمالا در حال حاضر به دلیل نبود آن در بازار واقعی با مدل جدید یا جایگزین تغییر یافته = شروع مجدد تمام اختلالات از خان دوم تا چهارم.
*سرنوشت نامعلوم:* آیا این چرخه پایان دارد؟
طراحی شده بر اساس واقعیتهای سامانه جامع تجارت و بانک مرکزی - ۱۴۰۴
مسعود محمدی عضو کمیته پژوهش کمیسیون تامین تجهیزات فاوا ( نظام صنفی رایانه ای )
