چرا کرهشمالی به مداخله در جنگ اوکراین روی آورده است؟
قمار «اون»
کیم نیاز مبرمی به چنین تحولی داشت. توفان سه گانه ای از حوادث رژیم خاندان «کیم» را در دهه گذشته متزلزل کرده است. نخست، تحریمهای سازمان ملل به رهبری آمریکاست که اقتصاد کرهشمالی را با ممنوعیت تمام صادرات عمده آن از جمله زغال سنگ، غذاهای دریایی، منسوجات و کارگران و همچنین محدود کردن شدید واردات نفت این کشور، ویران کرد. کیم به دنبال لغو تحریمها از طریق دیپلماسی مستقیم با دونالد ترامپ بود. اما مذاکرات بدون توافق در سال۲۰۱۹ شکست خورد. کرهشمالی با طولانی شدن حمله روسیه به اوکراین و روی آوردن پوتین به او فرصتهایی را به روی خود باز دید. روسیه در حال استفاده از «نیرو» و «مهمات» بود و کرهشمالی هر دو را داشت. ارتش این کشور یکی از بزرگترین نیروهای مسلح متعارف جهان است که ۱.۳میلیون عضو دارد. همچنین دارای انبارهای عظیمی از گلولههای توپخانه، راکتها و سایر سلاحهای متعارف (که بسیاری از آنها قدیمی است) و موشکهای بالستیک جدید است.
این مغازله زمانی آغاز شد که کرهشمالی، سرگئی شویگو (وزیر دفاع وقت روسیه) را به یک رژه بزرگ تسلیحاتی در پیونگ یانگ در ژوئیه سال گذشته دعوت کرد. پس از آن تسلیحات کرهشمالی به روسیه سرازیر شد. زمانی که پوتین در سپتامبر سال گذشته از «کیم» دعوت کرد به نشستی در خاور دور روسیه برود، پوتین به او نشان داد که چه چیزی میتواند به کرهشمالی ارائه دهد. به همین دلیل، کیم را به بازدید از تاسیسات پرتاب فضایی، یک کارخانه هواپیماسازی و... برد. در ماه ژوئن، کیم و پوتین یک معاهده دفاع متقابل و همکاری در پیونگ یانگ امضا کردند و پس از آن کرهشمالی شروع به اعزام نیرو به روسیه کرد. مقامات کره جنوبی گفتهاند که کرهشمالی همچنین ۲۰هزار کانتینر شامل میلیونها گلوله توپ، موشکهای بالستیک جدید توسعهیافته، سیستمهای راکتی و هویتزرهای دوربرد به روسیه داده است.
کیم در ۲۹نوامبر با وزیر دفاع جدید روسیه، «آندری آر.بلوسوف»، در پیونگ یانگ ملاقات کرد و قول داد که به حمایت از روسیه ادامه دهد و روابط را «بهشدت گسترش دهد.» «یانگ مو جین»، رئیس دانشگاه مطالعات کرهشمالی در سئول گفت که این نشست خبر از ارسال نیروها و تسلیحات بیشتر از کرهشمالی دارد. صادرات سلاح به روسیه به صنعت مهمات کرهشمالی جان میبخشد. کیم در ماههای اخیر هنگام بازدید از کارخانههای اسلحهسازی و تولید انبوه پهپادهای تهاجمی خواستار افزایش تولید شد. به گفته محققان یک اندیشکده مستقر در ایالات متحده، کرهشمالی همچنین در تلاشی آشکار برای تولید بیشتر موشکهای « KN-۲۳»، که به روسیه برای استفاده علیه اوکراین داده، یک کارخانه تولید موشک را توسعه داده است. به گفته «اولنا گوسینووا»، محقق دانشگاه مطالعات خارجی هانکوک در سئول، کرهشمالی از طریق معاملات تسلیحاتی با روسیه تا ۵.۵میلیارد دلار درآمد کسب کرده است. در گزارشی که در ماه اکتبر منتشر شد، او همچنین تخمین زد که کرهشمالی میتواند سالانه ۵۷۲میلیون دلار از طریق استقرار نیروها بهدست بیاورد. صادرات رسمی این کشور در سال گذشته تنها ۳۳۰میلیون دلار بوده است.
بر اساس تجزیه و تحلیل تصاویر ماهوارهای که ماه گذشته توسط «مرکز منبع باز» مستقر در بریتانیا و بیبیسی منتشر شد، نفتکشهای کرهشمالی نفت بسیار بیشتری از روسیه وارد کردهاند. در عین حال، ارتش کرهشمالی روی زمین، برای اولین بار در دهههای گذشته به بینشهای ارزشمندی در میدان نبرد دست مییابد، از جمله نوآوریهایی در استفاده از پهپادها که جنگهای مدرن را تغییر میدهد. جنگ علیه اوکراین این فرصت را به کرهشمالی میدهد تا موشکهای بالستیک جدیدتر « KN-۲۳» و « KN-۲۴» خود را علیه سیستمهای دفاع هوایی غربی در نبردهای زنده آزمایش کند. به گفته مقامات کرهجنوبی، تکنسینهای این کشور به دنبال شناسایی کاستیها هستند. یکی از ترسها در سئول این است که در آینده، کیم بتواند در ازای کمک به روسیه بر فناوریهای مورد نیاز برای موشکهای هستهای تسلط یابد که میتوانند اهدافی را در سراسر اقیانوس آرام هدف قرار دهند و به این ترتیب، وارد چانهزنی شود. «جانگ سهو» تحلیلگر موسسه استراتژی امنیت ملی مستقر در سئول گفت: «فکر نمیکنم آنها هنوز به مرحلهای رسیده باشند که روسیه فناوریها و قطعات حساس هستهای و موشکی را ارائه کند.»
چه خطراتی برای کیم وجود دارد؟
استقرار قوای کرهشمالی خطرات متعددی برای کیم به همراه دارد. مقامات اطلاعاتی کرهجنوبی گفتند که نیروهای ویژه کرهشمالی در کنار چتربازان و تفنگداران دریایی روسیه برای کمک به این کشور برای بازپسگیری مناطق واگذارشده به اوکراین در منطقه کورسک میجنگند. نیروهای کرهشمالی برای نفوذ از طریق دریا و رودخانه و در سراسر زمینهای تپهای کره آموزش دیده بودند. کارشناسان نظامی میگویند، مشخص نیست آنها چقدر برای جنگ فرسایشی در سنگرها و مناطق هموار (با توپ و هواپیماهای بدون سرنشین) آمادگی داشتند. بسیاری از گلولههای توپخانه کرهشمالی دهها سال قدمت داشته و بسیار قدیمی هستند. سرازیر شدن این تسلیحات به روسیه ممکن است کرهشمالی را در داخل تضعیف کند.
«دو جین هو»، تحلیلگر ارشد موسسه تحلیلهای دفاعی کره در سئول گفت: «کرهشمالی تاکنون تعداد زیادی سلاح و مهمات متعارف را به روسیه ارسال کرده است. در حال حاضر حتی اگر بخواهد نمیتواند در کره بجنگد. این ممکن است بزرگترین آسیبپذیری کیم جونگ اون در حال حاضر باشد.» برخی از تحلیلگران کرهجنوبی تردید دارند که همکاری پیونگ یانگ و مسکو پایدار بماند. بر اساس گزارش پژوهشگران موسسه بینالمللی کره، روسیه کمتر از 2درصد از تجارت بینالمللی کره شمالی را به جز معاملات تسلیحاتی به خود اختصاص میدهد؛ درحالیکه چین بیش از 90درصد را به خود اختصاص میدهد. این ممکن است بازتاب قمار دیگری توسط کیم باشد. کرهشمالی مدتهاست که به دنبال بهرهبرداری از بازی پکن در برابر مسکو بوده است؛ اما برخی تحلیلگران میگویند که تعمیق روابط نظامی کرهشمالی با روسیه میتواند به روابط این کشور با چین آسیب برساند. «هلن ریگان» و «مایک والریو» هم در گزارشی برای سیانان نوشتند، نیروهای کرهشمالی در مرکز بزرگترین درگیری اروپا از زمان جنگ جهانی دوم حضور دارند. یکی از واحدهای اوکراینی گزارش داد که کره شمالی - با لباسهای متفاوت از روسها - با استفاده از «همان تاکتیکهای 70 سال پیش»، حملات خود را آغاز کرد.
سربازان پیونگیانگ فاقد تجربه نبرد در دنیای واقعی هستند و به همین دلیل، با زمینهای ناآشنا و زبان بیگانه در یک نمایش جنگی خونبار اما مدرن روبهرو خواهند شد که نتیجه آن انباشته شدن مردهها در خط مقدم است. اما برخی از تحلیلگران نسبت به دست کم گرفتن کرهشمالی هشدار دادهاند. به گفته ژنرال بازنشسته «چون این بوم»، کهنهکار ارتش کرهجنوبی، رهبر کرهشمالی، «بهترینها» را از یک نیروی نخبه و سربازان بسیار آموزشدیده و «شستوشوی مغزی شده» معروف به «سپاه توفان» به میدانهای نبرد اوکراین فرستاده است. برخی از آنها نیروهای ویژه هستند، مانند تکاوران نیروی دریایی آمریکا و بریتانیا و بقیه پیادهنظام و تک تیراندازان سبک هستند. به گفته «بوم»، سپاه توفان -سپاه یازدهم ارتش کرهشمالی- نسبت به سرباز عادی کرهشمالی آموزشدیدهتر بوده و فیزیک بدنی بهتر و انگیزه بیشتری دارند.